علیمحمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران گفت: «دو ماه قبل از جنگ ۱۲ روزه، نتانیاهو با ترامپ جلسه گذاشت و ادعا کرد که ظرف سه روز، نظام جمهوری اسلامی را براندازی خواهد کرد.» او افزود: «در جنگ با عراق هم براندازی نظام و تجزیه ایران هدف اصلی بود.»
او پنجشنبه ۱۵ آبان در سفر به کردستان افزود: «اگر بعد از جیرهبندی آب، باز هم باران نیاید دیگر اصلا آب نداریم و باید تهران را خالی کنند.»
همزمان با بحران آب در بسیاری از استانهای ایران، مدیرکل آبفای استان تهران گفت وضعیت آبی پایتخت قرمز و نگرانکننده است.
بر اساس آمار رسمی شرکت مدیریت منابع آب، ایران از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) تا سوم آبانماه، یعنی در ۳۳ روز، شاهد ۲.۳ میلیمتر بارش بوده و ۲۱ استان از مجموع ۳۱ استان کشور هیچ بارشی نداشتهاند.
با کاهش آب سدهای کرج و تهران به کمترین میزان در ۶۰ سال اخیر و خشک شدن چاههای مشهد، بیآبی در ایران به یکی از بحرانیترین شرایط خود رسیده است. در این وضعیت و با وجود انتقادهای جدی از حکمرانی جمهوری اسلامی در حوزه آب، مسئولان استانی از احتمال جیرهبندی و لزوم صرفهجویی میگویند.
محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، پنجشنبه ۱۵ آبان اعلام کرد هماکنون وضعیت منابع سطحی آب در پایتخت «در شرایط قرمز و بسیار شکننده» قرار دارد.
اردکانی با تاکید بر اینکه تاکنون هیچ بارندگیای در سال آبی جدید در تهران ثبت نشده است، گفت امسال ششمین خشکسالی پیاپی در تهران است و سال آبی گذشته نیز کمبارشترین سال یک قرن اخیر بوده است.
او افزود: «سال گذشته و در زمان مشابه، میزان بارش در تهران ۲۰ میلیمتر بوده و در دوره مشابه درازمدت بهطور میانگین ۳۰ میلیمتر بارش در تهران ثبت شده اما در حال حاضر این مقدار به صفر رسیده است.»
بهزاد پارسا، مدیرعامل شرکت آب منطقهای تهران، ۱۱ آبان اعلام کرد در حال حاضر تنها ۱۴ میلیون مترمکعب آب پشت سد کرج (امیرکبیر) ذخیره شده و این سد تنها تا دو هفته دیگر میتواند آب شرب تهران را تامین کند.
او گفت ورودی آب به سدهای تهران نسبت به سال آبی گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته است.
اردکانی همچنین بر لزوم صرفهجویی آب تاکید کرد و گفت که اگر شهروندان تهران بتوانند علاوه بر ۱۰ درصد صرفهجویی که از ابتدای سال انجام دادهاند، ۱۰ درصد صرفهجویی بیشتر داشته باشند، «میتوان از بحران فعلی عبور کرد».
در ماههای گذشته و همزمان با تشدید بحران آب، مقامهای جمهوری اسلامی بارها تقصیر را متوجه مردم کرده و با هشدار درباره کاهش ذخایر سدها، شهروندان را به «صرفهجویی» فراخواندهاند.
بر اساس آمار رسمی شرکت مدیریت منابع آب، ایران از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) تا سوم آبانماه، یعنی در ۳۳ روز، شاهد ۲.۳ میلیمتر بارش بوده و ۲۱ استان از مجموع ۳۱ استان کشور هیچ بارشی نداشتهاند.
سد کرج در حال خشک شدن
مهدی مقصودی، مدیر امور آب کرج، پنجشنبه اعلام کرد تنها ۳۱ میلیون مترمکعب آب در مخزن ۱۸۰ میلیون مترمکعبی سد کرج وجود دارد؛ عددی که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۵۰ میلیون مترمکعب کاهش داشته و ممکن است «در چند روز آینده به اتمام رسد».
مقصودی گفت: «اکنون ورودی آب سد کرج دو مترمکعب در ثانیه است، در حالی که شش مترمکعب آب از سد برای شرب کرج و تهران برداشت میشود.»
او تاکید کرد: «با این شرایط، تا حدود ۱۵ روز دیگر آب خواهیم داشت و امیدواریم تا آن زمان بارندگی موثری در ارتفاعات رخ دهد چرا که واقعیت این است که ورودی سد از خروجی آن کمتر شده و در عمل از ذخیره موجود استفاده میکنیم.»
احتمال جیرهبندی آب در مشهد
در مشهد نیز وضعیت کمآبی بحرانی است.
حسن حسینی، فرماندار ویژه مشهد، از بررسی طرح جیرهبندی آب در این کلانشهر خبر داد و گفت که در صورت ادامه شرایط جوی فعلی، جیرهبندی منطقهای آب در مشهد از اوایل پاییز آغاز خواهد شد.
او اشاره کرد که چاههای حفر شده برای تامین فوری آب در مشهد یکی پس از دیگری در حال خشک شدن هستند و طرحهایی همچون قطع شبانه آب بهعنوان یکی از راهکارهای مقابله با بحران کمآبی در نظر گرفته شده است.
حسینی گفت برای تکمیل طرحهایی مانند خط انتقال آب از کوههای هزار مسجد به مشهد، به ۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
حسین اسماعیلیان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد، ۹ شهریور گفته بود که این شهر در شرایط شدید تنش آبی است و ذخایر آبی در وضعیت حداقلی قرار دارد.
او اضافه کرد: «از سال ۱۴۰۱ وضعیت ذخیره آبی مشهد روزبهروز وخیمتر شده و امسال شرایط به بحران نزدیک شده است.»
منصور سهرابی، متخصص بومشناسی و محیطزیست، پنجم شهریور در گفتوگو با ایراناینترنشنال در ارتباط با سوءمدیریت بحران آب از سوی جمهوری اسلامی گفت در سراسر کشور سدهایی احداث شدهاند که اساسا نباید آنجا ساخته میشدند.
رسانههای ایران گزارش دادند مطابق دادههای سامانه پایش کیفی هوای کشور، پنجشنبه ۱۵ آبان شاخص آلایندههای ذرات معلق در ایستگاههای پادادشهر اهواز و کارون، از مرز ۲۰۰ واحد عبور کرده و در محدوده بنفش و بسیار ناسالم قرار گرفته است؛ وضعیتی که سلامت همه گروههای سنی را تهدید میکند و دادن هشدارهای ویژه را برای پرهیز از حضور در فضاهای باز، ضروری میسازد.
این در حالی است که برخی رسانهها همچون خبرگزاری ایرنا، شاخص آلودگی هوا در اهواز را ۵۰۰ اعلام کردهاند که نشاندهنده وضعیت خطرناک برای تمام گروههای سنی است.
بر پایه این گزارش، میزان آلودگی هوا در سایر مناطق استان نیز در شرایط بحرانی قرار دارد.
این شاخص در شهرهای آبادان ۱۷۶، اندیمشک ۱۵۷، بهبهان ۱۵۵، خرمشهر ۱۶۸، دشت آزادگان ۱۷۴، شادگان ۱۷۱، شوشتر ۱۷۱، ملاثانی ۱۸۱ و هویزه ۱۷۱ بوده و در وضعیت قرمز ثبت شدهاند که به معنای ناسالم برای همه گروههای سنی و بهویژه گروههای حساس است.
در چنین شرایطی توصیه میشود افراد سالمند، کودکان و بیماران قلبی و ریوی از فعالیتهای طولانی در فضای باز خودداری کنند و دستگاههای اجرایی اقدامهای لازم را برای کاهش تردد وسایل نقلیه سنگین و کنترل منابع آلاینده، در دستور کار قرار دهند.
شاخص کیفیت هوا به شش دسته تقسیم میشود: از صفر تا ۵۰ وضعیت «پاک»، ۵۱ تا ۱۰۰ «قابل قبول»، ۱۰۱ تا ۱۵۰ «ناسالم برای گروههای حساس»، ۱۵۱ تا ۲۰۰ «ناسالم»، ۲۰۱ تا ۳۰۰ «بسیار ناسالم» و ۳۰۱ تا ۵۰۰، وضعیت «خطرناک» برای تنفس.
این شاخص بر اساس اندازهگیری آلایندههای مختلف هوا، از جمله مونوکسیدکربن (CO)، اُزن (O3)، دیاکسید نیتروژن (NO2)، دیاکسید گوگرد (SO2) و ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون (PM2.5) تعیین میشود.»
به گزارش ایرنا به نقل از استانداری خوزستان، با تصمیم کارگروه اضطرار آلودگی هوای این استان، فعالیت تمام مدارس و دانشگاههای شهرستانهای اهواز ،کارون، باوی، حمیدیه، هویزه و دشت آزادگان، چهارشنبه بهصورت غیرحضوری بود و ادارات در این شهرستانها، با دو ساعت تاخیر کار خود را آغاز کردند.
وضعیت هوای تهران
میانگین کیفیت هوای تهران طی ۲۴ ساعت گذشته با آلاینده شاخص ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون به عدد ۸۹ رسید و در وضعیت «قابل قبول» قرار گرفت اما بعد، شاخص کیفیت هوا با همان آلاینده به عدد ۱۰۸ رسید و در وضعیت «ناسالم برای گروههای حساس» ایستاد.
اداره کل هواشناسی استان تهران چهارشنبه نسبت به کاهش کیفیت هوا در نواحی پرتردد شهری بهدلیل عدم وزش باد از بعدازظهر پنجشنبه تا یکشنبه ۱۸ آبانماه هشدار داده بود.
به گفته این اداره، با توجه به نوزیدن باد قابل ملاحظه و پایداری جوی در این مدت، تغییرات سطح آلایندهها بهطور نسبی افزایشی خواهد شد.
آلودگی هوا در اصفهان
در کلانشهر اصفهان نیز بر اساس دادههای ۱۶ ایستگاه سنجش فعال، وضعیت هوا برای گروههای حساس با میانگین ۱۱۲ «ناسالم» گزارش شده است.
برخی از ایستگاهها مانند کردآباد با شاخص ۱۸۷ در وضعیت «قرمز» و ناسالم برای عموم افراد قرار دارند.
در شرایط آلودگی «ناسالم» برای گروههای حساس، افراد مبتلا به بیماریهای قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان باید از فعالیتهای طولانی یا سنگین خارج از خانه خودداری کنند و سایر افراد نیز باید فعالیتهای خود را کاهش دهند.
گروهی از جوانان ایرانی متقاضی ویزای تحصیلی آلمان، یکشنبه ۱۱ آبان، مقابل کنسولگری این کشور در تهران تجمع و به این موضوع اعتراض کردند که چرا به درخواست ویزای متقاضیان تحصیل در دورههای کارشناسی، ارشد مشروط و کالج رسیدگی نمیشود.
وزارت خارجه فدرال آلمان در پاسخ به ایراناینترنشنال در این باره گفت: «رسیدگی به پروندههای در انتظار و پذیرش درخواستهای جدید روادید مطابق با ظرفیتهای فعلی در حال انجام است.»
این وزارتخانه افزود: «دفتر فدرال امور خارجه قصد دارد بسته به تحولات بعدی و منابع انسانی موجود، دامنه عملیات را گسترش دهد.»
سفارت آلمان ۲۶ خرداد و پس از آغاز جنگ بین اسرائیل و جمهوری اسلامی در اطلاعیهای اعلام کرد به دلیل شرایط ایجاد شده، موقتا تعطیل شده و از مراجعان خواست از مراجعه به سفارت یا ساختمان بخش حقوقی-کنسولی خودداری کنند.
در این اطلاعیه آمده بود: «نوبتهایی که تا این لحظه ارائه شده بودند، لغو گردیده و این دسته از متقاضیان ایمیلی دریافت خواهند کرد و برای موعد مقرر، قرار ملاقات جدیدی بهطور خودکار تعیین میگردد.»
سفارت ۲۲ مهرماه در پستی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد شرکت TLScontact از ۲۷ مهرماه درخواست ویزاهای دانشجویی را دریافت خواهد کرد اما: «فعلا تنها متقاضیان دورههای ارشد و دکترا خواهند توانست درخواست خود را ارائه نمایند.»
وبسایت سفارت آلمان هم در بخش «روادید و سفر» تحت عنوان «توصیه مهم» اشاره کرده که پذیرش و بررسی درخواستهای ویزا «به دلیل محدودیتهای پرسنلی و فنی در بخش روادید همچنان در حد محدودی امکانپذیر است».
این سفارتخانه اعلام کرده لیست انتظار ثبت درخواست ویزا در حال حاضر شامل متقاضیانی نمیشود که قصد دارند در مقطع لیسانس یا در کالج تحصیل کنند یا فقط بهصورت مشروط در دانشگاه پذیرفته شدهاند.
یکی از معترضان به ایراناینترنشنال گفت: «این وضیعت اصلا عادلانه نیست که سفارت بین ما که شهریه دانشگاه، پول بیمه و حتی هزینه اجاره آپارتمان و خانه را دادیم، با مقاطع بالاتر فرق بگذارد. طی دو هفته اخیر بارها با کارگزاری TLS تماس گرفتیم و در چند روز اخیر هم دوباره برای اعتراض هم مقابل کنسولگری و هم جلوی TLS رفتیم ولی هیچکس پاسخگو نیست.»
روایت دورافتادگی و بازگشت اجباری
بعد از اتمام جنگ، خبرگزاری دولتی ایرنا در مرداد ماه گزارش داد با تعطیلی برخی سفارتخانهها در جریان جنگ ۱۲ روزه، سه تا چهار هزار گذرنامه اتباع ایرانی که برای دریافت ویزا ارسال شده بود، همچنان در سفارتخانهها باقی مانده و بسیاری از متقاضیان، بهویژه دانشجویان و ورزشکاران، با مشکل خروج از کشور مواجه شدهاند.
این مشکل دامن خانوادههای ایرانی که قصد پیوستن به همسر یا پدر و مادرشان در آلمان را دارند هم گرفته است.
یک مرد ایرانی ساکن آلمان که پیش از آغاز جنگ با تکمیل مدارک پسر نوجوانش قصد گرفتن وقت مصاحبه ویزای الحاق به خانواده را داشت، به ایراناینترنشنال گفت با شروع جنگ این فرآیند متوقف شده و تاکنون که آبان ۱۴۰۴ است موفق به ثبت درخواست ویزا نشده است.
او افزود دوری از خانواده، بلاتکلیفی و شرایط نابسامان و غیرقابل پیشبینی در ایران، تاثیر منفی روی سلامت روان پسر نوجوانش گذاشته است.
سفارت آلمان در وبسایت خود در بخش «پیوست به خانواده» اعلام کرده بررسی درخواست ویزای افرادی که اطلاعات و مدارک خود را قبل از ۲۳ خرداد و آغاز جنگ به سفارت ارائه دادهاند، با توجه به ظرفیتهای موجود ادامه خواهد یافت و از ۲۰ آبان برای متقاضیان با تابعیت ایرانی که پیش از این در لیست انتظار سفارت برای ویزای پیوست به خانواده ثبتنام کردهاند، «با توجه به ظرفیتهای موجود، وقت ملاقات تعیین خواهد کرد».
به گفته سفارت، امکان تعیین وقت جدید یا ثبتنام در لیست انتظار وجود ندارد.
بر اساس روایتهای رسیده به ایراناینترنشنال، جدا افتادن خانوادهها و همسران و فرزندانی که حالا نمیدانند چه زمانی قرار است دوباره به هم بپیوندند، بار روانی سنگینی بر افراد تحمیل کرده است.
یکی از ایرانیان ساکن آلمان به ایراناینترنشنال گفت دوستش که با ویزای کار و به عنوان پرستار به آلمان مهاجرت کرده و یک سال و اندی است از همسر و فرزند شش سالهاش دور بوده، در مراحل آخر گرفتن ویزا برای آنها بوده که این پروسه به دلیل شروع جنگ متوقف شده و حالا چشمانداز آینده برای این خانواده سهنفره نامشخص است.
یک زن ایرانی ساکن جنوب آلمان هم برای ایراناینترنشنال روایت کرد که اوایل آبان ماه شاهد بازگشت اجباری دوستش به ایران بوده است.
به گفته او، این زن دانشجوی دانشگاه ارلانگن آلمان، به این دلیل که همسرش موفق به گرفتن ویزا نشده، مجبور شده درسش را نیمهکاره رها کند و به ایران بازگردد.
بر اساس این روایت، سفارت پاسپورت همسر این زن را بدون اینکه حتی مهر ریجکت بزند به او برگردانده است.
رنج پایدار شهروندان ایرانی
سیام مرداد ماه نیز گروهی از متقاضیان ویزای آلمان در اعتراض به خودداری سفارت این کشور از صدور ویزا، در مقابل ساختمان سفارت آلمان در تهران تجمع کردند.
معترضان حاضر در این تجمع گفتند با وجود دریافت پیشتاییدیه و پیشویزای اداره مهاجرت آلمان، سفارت از صدور ویزا سر باز میزند و وقت جدیدی نیز تعیین نمیکند.
به گفته آنان، تاریخ اعتبار پیشتاییدیهها رو به پایان است و کارفرمایان در انتظار صدور ویزا هستند. این در حالی است که هر متقاضی برای این مرحله ۴۱۱ یورو هزینه کرده است.
بیش از ۵۵۰ نفر از شخصیتها، کنشگران سیاسی، روزنامهنگاران، فعالان حقوق بشر و آسیبدیدگان چشمی خیزش مهسا، ۲۲ مرداد در نامهای به دولت فدرال آلمان، خواستار از سرگیری فوری پذیرش فعالان سیاسی، مدنی و صنفی، روزنامهنگاران و آسیبدیدگان چشمی شدند که جانشان در خطر است.
بر اساس شاخص گذرنامه هنلی در سال ۲۰۲۵ میلادی در مورد قویترین و ضعیفترین گذرنامههای جهان، از میان ۱۹۹ گذرنامه، تنها ۱۳ کشور موقعیت ضعیفتری نسبت به جایگاه ایران دارند.
نوروزپور پنجشنبه ۱۵ آبان در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره مطبوعات و رسانههای غرب کشور رسانههای ایران را تهدید کرد که «به ژانر انتقادی» خلاصه نشوند.
او گفت انتقاد از سیاستهای جمهوری اسلامی «اعتماد به نفس ملی را کاهش داده و انسجام ملی را تضعیف میکند.»
این مقام جمهوری اسلامی ادامه داد: «دنیای امروز دنیای صرف روایت روزنامهنگاری نیست، بلکه دنیایی است که روایتها را میسازند.»
این اظهارات معاون وزیر ارشاد در شرایطی است که جمهوری اسلامی موج جدیدی از سرکوب رسانهها را به ویژه پس از جنگ اخیر با اسرائیل آغاز کرده است.
پیشتر انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران همزمان با دوم نوامبر، روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای جرائم علیه روزنامهنگاران، با صدور بیانیهای نسبت به موج تازه برخوردهای جمهوری اسلامی با رسانهها و مسدودسازی برخی سایتهای خبری ابراز نگرانی کرده بود.
از ابتدای استقرار جمهوری اسلامی، سرکوب رسانهها و محدود کردن روزنامهنگاران منتقد بهطور مستمر ادامه داشته است؛ حکومت بارها رسانههای مستقل را تعطیل و روزنامهنگاران را بهدلیل انتقاد از عملکردش بازداشت، شکنجه و زندانی کرده است.
در آخرین نمونه، پس از انتشار گزارش روزنامه هممیهن درباره شاکی پرونده پژمان جمشیدی، سایت این روزنامه به دستور نهادهای امنیتی مسدود شد.
انجمن صنفی روزنامهنگاران در ادامه بیانیه خود، با محکومکردن «توقیف و تحدید رسانههای مستقل بهدلیل فشارهای گوناگون و به شیوههای غیرقانونی و خارج از رویههای متعارف»، از دولت مسعود پزشکیان خواست بر «مواضع قانونی و دفاع از انتشار رسانههای مستقل» پافشاری کند.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات تیرماه در گزارشی درباره سرکوب آزادی بیان در ایران اعلام کرد در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی، دستکم ۴۶ پرونده قضایی جدید علیه روزنامهنگاران و رسانهها تشکیل شده است.
چهارم تیر ماه نیز فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران به افزایش شمار احضار و بازداشت روزنامهنگاران در ایران از زمان آغاز جنگ ۱۲ روزه واکنش نشان داده و خواستار توقف فشار حکومت ایران بر روزنامهنگاران و خبرنگاران شده بود.
