مطالب بیشتر
ترامپ جمعه ۲۳ خرداد در مصاحبه با شبکه خبری اِیبیسی گفت: «فکر میکنم فوقالعاده بود. به آنها فرصت دادیم، اما استفاده نکردند. ضربه سختی خوردند، خیلی سخت. یکی از سختترین ضربههایی بود که ممکن است به کسی وارد شود. و هنوز تمام نشده. چیزهای بسیار بیشتری در راه است.»
این اظهارات در شرایطی مطرح میشوند که حملات اسرائیل به اهداف مختلف در ایران همچنان ادامه دارند.
رسانهها در داخل کشور از شنیده شدن صدای یک انفجار مهیب در نزدیکی پایگاه نوژه در استان همدان خبر دادند. گزارشها همچنین از وقوع چندین انفجار در نزدیکی تبریز حکایت دارند.
کانال ۱۲ اسرائیل در همین رابطه گزارش داد فرودگاه نظامی تبریز در حملات ارتش اسرائیل «بهطور کامل نابود شده است».
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، نیز نوشت حملات اسرائیل به اهداف مختلف در تهران ۷۸ کشته و ۳۲۹ زخمی برجای گذاشته است.
ترامپ: اولتیماتوم ۶۰ روزه ایران به پایان رسیده بود
رییسجمهوری آمریکا ۲۳ خرداد با انتشار پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال، از جمهوری اسلامی بهدلیل بیثمر ماندن مذاکرات هستهای انتقاد کرد و گفت تهران از فرصتی که در اختیار داشت، بهره نبرد.
ترامپ در این پست نوشت: «دو ماه پیش به ایران اولتیماتومی ۶۰ روزه برای توافق دادم. آنها باید این کار را انجام میدادند. امروز روز شصتویکم است. من به آنها گفتم چه کار کنند، اما نتوانستند. اکنون شاید یک فرصت دوباره داشته باشند.»
او همچنین در مصاحبه با شبکه سیانان به مقامهای تهران هشدار داد «پیش از آنکه خیلی دیر شود»، به میز مذاکره بازگردند.
پیش از حملات اخیر اسرائیل، پنج دور مذاکرات هستهای میان تهران و واشینگتن برگزار شده بود اما با تاکید مقامهای تهران بر ادامه غنیسازی در خاک ایران، گفتوگوها به بنبست کشیده شد.
دور ششم مذاکرات قرار بود یکشنبه ۲۵ خرداد برگزار شود اما عملیات نظامی اسرائیل برگزاری آن را در هالهای از ابهام قرار داده است.
ترامپ در پستی دیگر در تروث سوشال به کشته شدن چندین فرمانده بلندپایه سپاه پاسداران در حملات اسرائیل اشاره کرد و گفت: «برخی از تندروهای ایرانی با شجاعت حرف زدند، اما نمیدانستند چه چیزی در انتظارشان است. حالا همه آنها کشته شدهاند و اوضاع فقط بدتر خواهد شد. مرگ و ویرانی عظیمی تاکنون رخ داده، اما هنوز فرصت وجود دارد که این کشتار متوقف شود.»
او به مقامهای جمهوری اسلامی هشدار داد حملات بعدی اسرائیل «حتی بیرحمانهتر» از حملات اخیر خواهند بود: «ایالات متحده با فاصلهای بسیار زیاد بهترین و مرگبارترین تجهیزات نظامی جهان را تولید میکند و اسرائیل مقدار زیادی از آن را در اختیار دارد؛ و قرار است تجهیزات بیشتری هم دریافت کند. آنها خوب میدانند چگونه از این [تجهیزات] استفاده کنند.»
بر پایه این تحلیل که جمعه ۲۳ خرداد منتشر شد، این حملات که برخلاف درخواستهای صریح دونالد ترامپ انجام شد، واشینگتن را در موقعیت دشواری قرار داده و تلاشهای دیپلماتیک رییسجمهوری آمریکا برای مذاکره با ایران را با شکست مواجه کرده است.
گاردین همچنین نوشت که حملات اسرائیل منطقه را در آستانه درگیری جدید و خطرناکی قرار داده و نشاندهنده ضعف ترامپ در کنترل بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل است.
مقامات ارشد آمریکا در واکنش فوری به این حملات، اعلام کردند واشینگتن هیچ نقشی در عملیات اسرائیل علیه ایران نداشته و این اقدام کاملا یکجانبه بوده است.
واکنش واشینگتن
واکنش فوری واشینگتن نشان از تعجب مقامات آمریکایی داشت. آنها در حالی که هنوز اثرات حملات بر تهران مشخص نشده بود، عملیات اسرائیل را «یکجانبه» خواندند و ایران را از هرگونه تلافی علیه منافع آمریکا برحذر داشتند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در بیانیهای تاکید کرد: «اسرائیل امشب اقدام یکجانبهای علیه ایران انجام داد. ما در حملات علیه ایران مشارکت نداریم و اولویت اصلی ما محافظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.»
وزیر خارجه آمریکا افزود: «اسرائیل اعلام کرده این اقدام را برای دفاع از خود ضروری میداند. رییسجمهور ترامپ و دولت، همه تدابیر لازم را برای حفاظت از نیروهایمان اتخاذ کردهاند. اجازه دهید به صراحت بگویم: ایران نباید منافع یا پرسنل آمریکا را هدف قرار دهد.»
تضاد در موضع آمریکا
مقامات واشینگتن و تحلیلگران انتظار داشتند اسرائیل حداقل تا زمان اتمام تلاشهای آمریکا برای مذاکره با ایران از حمله خودداری کند.
به گزارش والاستریت ژورنال، ترامپ در تماس تلفنی دوشنبه ۱۹ خرداد از نتانیاهو خواسته بود به ایران حمله نکند اما آمریکا از چهارشنبه، شروع به خارج کردن پرسنل غیرضروری از سفارتخانهها و پایگاههای خاورمیانه کرد که در بُرد حمله ایران قرار دارند.
ویلیام وکسلر، مدیر ارشد مرکز رفیق حریری و برنامههای خاورمیانه در شورای آتلانتیک، گفت: «در موضع آمریکا درهم ریختگی آشکار وجود دارد و تفاوتهایی بین موضع ایالات متحده و اسرائیل مشاهده میشود.»
او افزود بعید است که نتانیاهو در صورت دریافت چراغ قرمز صریح از دولت ترامپ، این حمله را انجام داده باشد اما کاخ سفید به سرعت از این حمله فاصله گرفت و همچنین اشارهای به مشارکت در دفاع از اسرائیل در مقابل حمله احتمالی ایران نکرد.
تناقض در اظهارات
گاردین نوشت سردرگمی در موضع آمریکا زمانی بیشتر شد که رسانه اسرائیلی نزدیک به دولت نتانیاهو اعلام کرد حملات با هماهنگی کامل واشینگتن انجام شده است.
این موضوع در حالی مطرح شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در خاورمیانه، قرار بود یکشنبه برای ششمین دور گفتوگوها با ایران به مسقط، پایتخت عمان سفر کند.
این مذاکرات به عنوان آخرین فرصت حل دیپلماتیک بحران تلقی میشد.
زمانبندی حملات نیز جای تعجب داشت.
اسرائیل تنها ساعاتی پس از درخواست علنی ترامپ برای خودداری از حمله، عملیات نظامی خود را آغاز کرد.
رییسجمهوری آمریکا پیش از این هشدار داده بود که چنین اقدامی مذاکرات را نابود خواهد کرد.
ترامپ پنجشنبه در کاخ سفید تاکید کرد: «دوست دارم از درگیری دوری کنم. ما تقریبا به توافق مناسبی رسیدهایم. ترجیح میدهم به توافق برسیم. تا زمانی که امیدی به توافق وجود دارد، نمیخواهم آنها وارد عمل شوند چون این کار همه چیز را خراب میکند.»
انتقادات از سیاست آمریکا
برخی منتقدان معتقدند بحران فعلی ریشه در کنار گذاشته شدن توافق هستهای با ایران موسوم به «برجام» در دولت اول ترامپ دارد و این امر احتمال بروز درگیریهای نظامی را افزایش داده است.
سناتور کریس مورفی درباره حمله اسرائیل گفت که این اقدام برای خراب کردن مذاکرات ترامپ با ایران انجام شد و نشاندهنده کمبود احترام جهانی به رییسجمهوری آمریکا است.
او افزود: «این بحرانی است که ترامپ و نتانیاهو خود آن را ایجاد کردهاند و اکنون منطقه در آستانه ورود به یک درگیری جدید و مرگبار قرار گرفته است.»
سناتور مورفی همچنین تاکید کرد اگر ترامپ و نتانیاهو آمریکا را از توافق هستهای خارج نکرده بودند، ایران امروز تا این اندازه به دستیابی به سلاح هستهای نزدیک نبود.
