با وجود اینکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی و همچنین مقامهای جمهوری اسلامی پیشتر بهصراحت تاسیسات هستهای بمبارانشده ایران را از نظر تشعشعات «امن» خوانده بودند، عباس عراقچی در مصاحبهای اعلام کرد خطر انتشار تشعشعات در این سایتها وجود دارد.
همزمان با انتشار مصاحبه عراقچی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، دوشنبه ۱۷ آذر گفت که این سازمان تحت تاثیر حمله نظامی به تاسیسات هستهای، «ریزش نیرو نداشته» است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در مصاحبه با خبرگزاری کیودوی ژاپن گفت بمباران سایتهای هستهای «صلحآمیز» ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه، باعث ایجاد «خطرات جدی» مانند «تشعشعات و مهمات منفجرنشده در تاسیسات» شده است.
عراقچی افزود: «اکنون ما با تهدیدات امنیتی و نگرانیهای ایمنی مواجه هستیم.»
این اظهارات در حالی مطرح شد که جمهوری اسلامی پس از حملات آمریکا و اسرائیل، از تخلیه شهرها و روستاهای مسکونی اطراف سایتها خودداری و در واکنش به نگرانی عمومی، هرگونه تهدید ناشی از تشعشع را رد کرد.
علیرضا رئیسی، معاون وزارت بهداشت، اول تیرماه با تاکید بر ایمن بودن تاسیسات نطنز و فردو گفته بود غنیسازی به معنای شکافت هستهای نیست که اشعه آزاد و تشعشع ایجاد کند.
او تاکید کرده بود: «بهطور شفاف و دقیق میگوییم در نزدیکی نطنز و فردو نیازی به مصرف قرص ید وجود ندارد .... تشعشعات نیز چند بار اندازهگیری شده و کاملا ایمن است.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز ۲۳ خرداد اعلام کرده بود هیچ افزایشی در سطح تشعشعات در سایت هستهای نطنز پس از حمله گزارش نشده است.
با وجود این، عراقچی در مصاحبه با کیودو تاکید کرد جمهوری اسلامی در حال حاضر امکان ازسرگیری بازرسیهای آژانس را ندارد، زیرا «هیچ پروتکل یا دستورالعملی» برای بازرسی از تاسیساتی که او «صلحآمیز» خواند، وجود ندارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ۲۷ مهر اعلام کرد جمهوری اسلامی عمده ذخایر اورانیوم غنیشده خود را در تاسیسات هستهای اصفهان، فردو و نطنز نگهداری میکند که بازرسان آژانس اجازه دسترسی به آنها را ندارند.
او هفتم آبان نیز هشدار داد بازرسان آژانس در اطراف محلهای نگهداری ذخایر اورانیوم در ایران شاهد تحرکاتی بودهاند.
عراقچی: محدودیت سطح غنیسازی و ماشینآلات را میپذیریم
عراقچی در ادامه مصاحبه، به احتمال مذاکره تهران و واشینگتن اشاره کرد و گفت: «به محض اینکه آنها منطق اعتمادسازی در قبال برنامه هستهای صلحآمیز ایران در ازای رفع تحریمها را بپذیرند، میتوانیم مذاکرات را از سر بگیریم و معتقدم سریع به نتیجه خواهیم رسید.»
او اضافه کرد چارچوب قابل قبول برای مذاکرات جدید باید «حق غنیسازی» جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسد.
تهران و واشینگتن پیش از جنگ ۱۲ روزه پنج دور مذاکرات هستهای برگزار کردند که بهدلیل اصرار مقامهای جمهوری اسلامی بر ادامه غنیسازی در خاک ایران، به بنبست رسید.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اول مهر گفتوگو با آمریکا را «بیفایده و زیانبار» دانست.
عراقچی در مصاحبه با کیودو همچنین اعلام کرد تهران آماده است مکانیسمهای نظارتی «فراتر از انپیتی» و همچنین «محدودیتهای زماندار» را بهمنظور «اعتمادسازی» بپذیرد.
او یادآوری کرد جمهوری اسلامی در توافق برجام نیز محدودیت ۳.۶۷ درصدی غنیسازی به مدت ۱۵ سال را پذیرفته بود و اکنون هم میتواند با محدودیت «سطح غنیسازی و نوع ماشینآلات» برای «مدت زمان مشخص» موافقت کند.
رییس سازمان انرژی اتمی ایران: ریزش نیرو نداشتیم
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، گفت: «تحت تاثیر حمله نظامی به تاسیسات هستهای کشور، ما ریزش نیرو نداشتیم.»
او افزود: «سازمان انرژی اتمی در حمله نظامی هیچ تلفاتی نداشت و همه نیروهایمان حفاظت شدند.»
این اظهارات در شرایطی است که در جریان جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل، تعدادی از عوامل برنامه هستهای جمهوری اسلامی کشته شدند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در ماههای اخیر بارها از اظهار علاقهمندی جمهوری اسلامی برای ازسرگیری مذاکره با واشینگتن و رسیدن به توافق خبر داده است.
ایراناینترنشنال هفتم آذر به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت آمریکا در پاسخ به درخواست مسعود پزشکیان از عربستان سعودی برای میانجیگری بهمنظور آغاز مجدد مذاکرات تهران و واشینگتن، بار دیگر بر شروط سهگانه خود برای گفتوگو با جمهوری اسلامی تاکید کرد.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ، پیشتر از حکومت ایران خواسته بود برنامه هستهای خود از جمله غنیسازی را بهطور کامل کنار بگذارد، نیروهای نیابتی خود را منحل کند و محدود شدن برنامه موشکیاش را بپذیرد.
به گزارش میزان، خبرگزاری وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، فاضلی هریکندی دوشنبه ۱۷ آذر گفت این ایرانی دوتابعیتی که مقیم یکی از کشورهای اروپایی است، در سفر به اسرائیل «با ماموران موساد دیدارهای متعددی داشته است».
این مقام قضایی به هویت این متهم اشارهای نکرد و مدرکی مرتبط با اتهام مطرحشده علیه او ارائه نداد.
در سالهای گذشته، جمهوری اسلامی بارها شهروندان بسیاری را بدون ارائه شواهد و مدارک معتبر، با طرح چنین اتهامهایی بازداشت، محاکمه و حتی اعدام کرده است؛ اقدامی که همواره با اعتراضات گسترده فعالان و نهادهای حقوق بشری در سراسر جهان روبهرو شده است.
از جمله نمونههای شناختهشده این رویکرد، پرونده مازیار ابراهیمی است که سال ۱۳۹۱ به اتهام «ترور دانشمندان هستهای» بازداشت و تحت شکنجه مجبور به انجام اعترافات اجباری شد.
ابراهیمی پس از آزادی، در گفتوگو با ایراناینترنشنال فاش کرد ماموران وزارت اطلاعات برای گرفتن اعتراف به ترور مجید شهریاری و مسعود علیمحمدی، از دستاندرکاران برنامه هستهای حکومت، او را تحت فشار و شکنجه قرار داده بودند.
در ماههای اخیر و پس از پایان جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، دستگاه قضایی حکومت ایران شمار زیادی از شهروندان را به اتهام «جاسوسی» و «همکاری» با اسرائیل بازداشت، محاکمه و حتی اعدام کرده است.
در یکی از آخرین موارد از اعدام به اتهام «جاسوسی»، حکم جواد نعیمی، زندانی سیاسی، ۲۶ مهر در زندان قم به اجرا درآمد.
بازداشت در بحبوحه جنگ
میزان در ادامه گزارش خود درباره محاکمه شهروند ایرانی دوتابعیتی نوشت ماموران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران او را در روز چهارم جنگ ۱۲ روزه بازداشت کردند.
بر اساس این گزارش، هنگام دستگیری این فرد، از محل اقامت او «اقلام و تجهیزات پیچیده جاسوسی و اطلاعاتی» کشف شد.
با این حال، میزان جزییاتی درباره ماهیت این تجهیزات ارائه نداد و همچنین مشخص نکرد که آیا متهم در جریان بازداشت و محاکمه از حق دسترسی به وکیل برخوردار بوده است یا خیر.
بر پایه گزارش نهادهای بینالمللی، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی از جمله ناقضان اصلی حقوق بشر در جهان به شمار میرود و بهویژه زندانیان سیاسی در ایران در بسیاری موارد از حق انتخاب وکیل مستقل محروم هستند.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، ۱۷ تیر در مطلبی در واکنش به جنگ ۱۲ روزه، از اعدامهای گسترده سال ۱۳۶۷ بهعنوان «تجربهای موفق» یاد کرد و خواستار تکرار آن در برخورد با زندانیان و مخالفان فعلی جمهوری اسلامی شد.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر دهها شهروند خارجی یا دوتابعیتی را عمدتا به اتهام جاسوسی یا ارتکاب جرائم امنیتی دستگیر کرده است.
فعالان حقوق بشر بازداشت شهروندان کشورهای غربی از سوی جمهوری اسلامی را «گروگانگیری حکومتی» میدانند و میگویند تهران از این حربه برای تحت فشار گذاشتن غرب و گرفتن امتیاز از آن استفاده میکند.
رسانههای ایران دوشنبه ۱۷ آذر دلیل پیگرد قضایی مشاور پیشین سازمان حفاظت محیط زیست را «اظهارات خلاف واقع و ضد امنیت ملی» او عنوان کردند.
همچنین علیه مدیرمسئول پایگاه خبری جماران، که این فعال محیط زیست با آن گفتوگو کرده بود، نیز اعلام جرم شده است.
کهرم ۹ آذر در مصاحبه با جماران، به هزینه دو میلیون دلاری هر موشک اشاره کرده و گفته بود اگر سلامت مردم برای مقامهای حکومت اهمیت داشته باشد، آنها میتوانند با هزینه ۱۰ موشک مشکل کیفیت سوخت مازوت در ایران را برطرف کنند، اما چنین کاری انجام نمیدهند زیرا «اولویتها چیز دیگری است».
او هشدار داده بود مازوت مصرفی در ایران «هفت برابر استاندارد جهانی» سولفور دارد و کیفیت بنزینی هم که در کشور استفاده میشود، «مناسب نیست».
باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی، ۱۷ آذر در واکنش به اظهارات کهرم نوشت: «جریانهایی وجود دارند که معتقدند بودجه دفاعی کشور را باید خرج محیط زیست کنیم.»
این رسانه حکومتی «امنیت» را «ضرورت» و محیط زیست ایران را «بهانهای» خواند که در مقایسه با توان نظامی از اهمیت بالایی برخوردار نیست.
روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، نیز پیشتر با اشاره به جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل نوشته بود: «کسانی که امروز از هزینه موشک حرف میزنند، ظاهرا فراموش کردهاند که اگر این بازدارندگی نبود، هزینه جنگ بسیار سنگینتر از هر آلودگی هوایی میبود.»
در سالهای گذشته مقامها و رسانههای حکومتی بارها هشدارها و دغدغههای محیطزیستی درباره کمآبی، بحران انرژی، خطر نابودی جنگلها و فرونشست زمین را کماهمیت جلوه داده و حتی به تمسخر گرفتهاند.
نمونه شاخص این رویکرد، واکنش آنها به هشدارهای کاوه مدنی، رییس موسسه آب، محیط زیست و سلامت دانشگاه سازمان ملل متحد است.
او حدود یک دهه پیش، زمانی که سمت معاونت سازمان حفاظت محیط زیست ایران را بر عهده داشت، نسبت به خطر از بین رفتن منابع آبی کشور هشدار داده بود.
شماری از رسانههای حکومتی در آن زمان هشدارهای او درباره ورشکستگی آبی کشور را به تمسخر گرفتند. در نهایت، مدنی بهدلیل طرح اتهام «جاسوسی» علیه او، وادار به ترک ایران شد.
در سالهای اخیر آلودگی هوا در ایران در دورههای مختلف شدت گرفته و همزمان بحران آب و انرژی بر زندگی روزمره مردم تاثیر منفی گذاشته است.
