مطالب بیشتر
یک خودروی سفید رنگ رنو صبح سهشنبه در بیرون درِ اصلی پارلمان به آتش کشیده شد و برای مدتی کوتاه در آتش سوخت.
پلیس آنکارا در بیانیهای گفت مردی که به اتهام آتشزدن خودرو بازداشت شده از مشکلات روانی رنج میبرد و همچنین سابقه کیفری داشته است.
این حادثه در شرایطی اتفاق افتاد که قرار است خانوادههای برخی قربانیان در برابر کمیسیونی که روند خلع سلاح این گروه را زیر نظر دارد سخنرانی کنند و خبرگزاری رویترز نوشت که حادثه سهشنبه یادآور دههها درگیری با حزب کارگران کردستان بود.
پ.ک.ک که از سال ۱۹۸۴ علیه دولت ترکیه دست به سلاح برد، در ماه مه اعلام کرد که سلاحهای خود را زمین خواهد گذاشت و منحل خواهد شد.
کمیسیونی در پارلمان ترکیه در همین ماه آغاز به کار کرد تا مسیری برای دستیابی به صلح پایدار ترسیم کند؛ صلحی که در عراق و سوریه همسایه نیز بازتاب خواهد داشت.
در دهه ۱۹۹۰، در یکی از خونینترین مراحل درگیری پ.ک.ک، خودروهایی در جنوبشرقی ترکیه که عمدتا کردنشین هستند به آتش کشیده شدند؛ جایی که آدمربایی و کشتارهای فراقضایی به گروههای وابسته به دولت نسبت داده میشد.
در بیش از چهار دهه نبرد میان دولت ترکیه و پکک، بیش از ۴۰ هزار نفر کشته شدند.
انتظار میرود برخی از خانوادههای نیروهای امنیتی و غیرنظامیانی که در این درگیری کشته شدند در سخنرانی خود در کمیسیون پارلمان روند صلح را زیر سؤال ببرند.
پ.ک.ک از سوی ترکیه و متحدان غربیاش بهعنوان یک «گروه تروریستی» شناخته میشود.
پیام تاریخی اوجالان
رهبر زندانی این گروه، عبدالله اوجالان، خواستار پایاندادن به درگیریها شده و ماه گذشته شماری از نیروهای این گروه در مراسمی در شمال عراق، جایی که اکنون نیروهای این گروه مستقر هستند، در اقدامی نمادین بهعنوان نخستین گام، سلاحهای خود را سوزاندند.
آنکارا گامهایی در جهت تشکیل این کمیسیون برداشته اما حزب دموکراتیک خلقها و اوجالان تاکید کردهاند برای تسهیل گذار پکک به عرصه سیاست دموکراتیک، به تضمینهای قانونی و سازوکارهای مشخص نیاز است.
اوجالان که از سال ۱۹۹۹ در زندان به سر میبرد، در پیام خود همچنین تاکید کرد که پکک دیگر اهداف جداییطلبانه نخواهد داشت.
پیشتر رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، ۲۷ اردیبهشت در بازگشت از سفر به آلبانی، اعلام کرد آنکارا در حال رایزنی با مقامهای بغداد و اربیل است تا چگونگی تحویل سلاحهای اعضای پکک پس از تصمیم این حزب برای انحلال مشخص شود.
اردوغان گفت رایزنی آنکارا با کشورهای همسایه درباره نحوه تحویل سلاحهای «تروریستها» در خارج از مرزهای ترکیه، در حال انجام است.
او افزود طرحهایی برای چگونگی مشارکت بغداد و اربیل در این روند در دست بررسی قرار دارد.
علی آلفونه، عضو ارشد انستیتو کشورهای عربی خلیج فارس در واشینگتن به بلومبرگ گفت: «برای تغییر معادلات سپاه پاسداران، حمله زمینی ایالات متحده یا بمباران مداوم از سوی ایالات متحده و اسرائیل مورد نیاز است.»
سپاه با بیاعتبار شدن تسلیم نمیشود
آلفونه، باخت اطلاعاتی را برای شکست دادن کامل سپاه پاسداران ناکافی دانست و افزود: «جنگ ۱۲ روزه، شکستهای ضداطلاعاتی سپاه را آشکار کرد. با این حال بعید است که از دست رفتن اعتبار سپاه منجر به تسلیم آن شود.»
در حالی که گروههای موسوم به «محور مقاومت» به رهبری نیروی قدس سپاه پاسداران پس از تقریبا دو دهه قدرتنمایی در خاورمیانه ضعیف شدهاند، به گفته آلفونه، این امر احتمال بیشتری ایجاد میکند که سپاه پاسداران بهدنبال یک عامل بازدارنده هستهای باشد.
اسرائیل و ایالات متحده در ماه خرداد به تاسیسات هستهای کلیدی جمهوری اسلامی حمله کردند اما از آن زمان گزارشهای مختلف و متفاوتی درباره اورانیوم غنیشده ایران منتشر شده است.
جنگ ۱۲ روزه، ویرانگرترین رویداد در تاریخ سپاه پاسداران
بلومبرگ نوشت جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل ویرانگرترین رویداد در تاریخ سپاه پاسداران بود که اکثر فرماندهان ارشدش را کشت و جمهوری اسلامی را وادار به بازسازی در ساختار تصمیمگیری راهبردی کرد.
این وبسایت خبری افزود که جنگ اخیر موجب شد سپاه برای بقای جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری حیاتی تلقی شود.
در ادامه این تحلیل، اشاره شد که تشکیل «شورای دفاع» نشانه نقش فزاینده سپاه پاسداران و شدت نفوذ آن بر دولت است.
بلومبرگ با اشاره به فعالیتهای اقتصادی، سیاسی و نظامی سپاه نوشت که هیچ آمار رسمیای از گستره نفوذ این سازمان نظامی وجود ندارد اما در طول سالها، دانشگاهیان و تحلیلگران تخمین زدهاند که فعالیتهای تجاری و داراییهای آن چیزی بین ۲۰ تا ۴۰ درصد اقتصاد ایران را نمایندگی میکند.
سوءاستفاده از احساسات ملیگرایانه مردم
نرگس باجغلی، دانشیار مطالعات خاورمیانه در مدرسه مطالعات پیشرفته بینالمللی دانشگاه جانز هاپکینز به بلومبرگ گفت: «تاثیر حملات اسرائیل بر احساسات ملیگرایانه در ایران ممکن است از همین حالا به بهبود حمایت عمومی از سپاه پاسداران کمک کرده باشد.»
بلومبرگ نوشت اکنون سوال این است که سرنوشت سپاه پاسداران چه خواهد شد.
محسن سازگارا، فعال و تحلیلگر سیاسی نیز بزرگترین تهدید برای سپاه پاسداران را خود این مجموعه دانست و به بلومبرگ گفت مدیریت انبوهی از بخشها و ادارههای سپاه وابسته به علی خامنهای است؛ به این معنا که سرنوشت آنها بهشدت با سرنوشت رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی گره خورده است.
شاید کمتر جشنوارهای در زمینه هنرهای اجرایی باشد که نگاه به آن به اندازه جشن هنر شیراز تحت تاثیر تبلیغات سیاسی قرار گرفته باشد.
مهستی افشار، نویسنده کتاب «جشن هنر شیراز ۱۳۵۶-۱۳۴۶» از این بابت گلهمند است و میگوید: «تا همین اواخر روزنامه کیهان هر زمان میخواست به حکومت پهلوی حمله کند، دشنامی هم نثار جشن هنر میکرد.»
او جشن هنر شیراز را در کنار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، جزو موفقترین برنامههای دولتیِ دوران پهلوی در زمینه فرهنگ میداند: «جشن هنر در دههای آغاز به کار کرد که دنیا به سرعت در حال دگرگون شدن بود. گردانندگان جشن هنر هم افراد با شهامتی بودند که بینش گستردهای داشتند. آنها میخواستند بهترین گروههای سنتی، کلاسیک و حتا تجربی را از کشورهای گوناگون برای ده روز به یکدیگر و به تماشاگران ایرانی معرفی کنند. هدف این بود که از این آشناییها، افکار و آثار تازه پدید آید؛ با اینحال یک چارچوب کاملا برنامهریزی شده هم در کار نبود.»
همه این مسائل دست به دست هم دادهاند تا خانم افشار چندین سال را صرف نوشتن کتابی ویژه جشن هنر شیراز کند. کتاب را انتشارات مِیج، از ناشران معتبر ایرانشناسی در واشینگتن چاپ کرده و در ماههای گذشته چندین دانشگاه معتبر آمریکای شمالی برنامههای رونمایی آن را برگزار کردند. آخرین برنامه را دانشگاه تورنتو چهارم تیرماه سال ۱۴۰۴ سازماندهی کرد.
افشار در کتابش، جشن هنر شیراز را نه تنها از بابت برنامههای هنری، بلکه از جنبههای فرهنگی-اجتماعی بسیار تاثیرگذار میبیند. او جشن هنر را به ویژه یک «تکان بزرگ برای تئاتر ایران» توصیف میکند که منجر به شکل گیری یک تئاتر نو در گروههای ایرانی شد.
این نویسنده میافزاید: «در چهارمین دوره جشن هنر، کارگردان لهستانی، گروتوفسکی، "شاهزاده استوار" را ارائه کرد. این اثر هنوز هم به عنوان یکی از بهترین نمایشهایی که در دنیا روی صحنه آمده مطرح است. تاثیر این اجرا روی استاندارد تئاتر در دورههای بعدی جشن هنر کاملا حس میشد. استاندارد کارهای بعدی بالا کشیده شد. هنرمندان بعدی در نظر میگرفتند که کارهایشان باید هموزن این اثر باشد.»
افشار در کتابش به موضوع مسابقه نمایشنامهنویسی که در نخستین سال جشن هنر برگزار شد نیز پرداخته است. او به یاد میآورد که از دل این مسابقه، جوانی به نام عباس نعلبندیان بیرون آمد که پیش از آن در دکه پدرش روزنامه فروشی میکرد: «نمایش درخشانی که نوشته بود را پیش از آن هیچ گروه یا نهادی برای اجرا نپذیرفته بود. آربی آوانسیان کار این جوان را در جشن هنر شیراز روی صحنه آورد و بعدها ضبطی از آن در تهران از تلویزیون ملی پخش شد.»
موضوع دیگری که افشار در کتابش روی آن دست میگذارد فراهم شدن یک فضای منحصر به فرد برای ارائه آثار هنرمندان ایرانی و خارجی در یک سطح و ایجاد یک گفتوگوی هنری میان آنهاست. او همچنین به کارهایی در جشن هنر اشاره دارد که هنرمندان خارجی با الهام از فرهنگ و تمدن ایران آفریدند: «پرسپولیس» اثر یانیس زناکیس، آهنگساز یونانی، یکی از این آفریدهها بود که برای اجرا در فضای باز تنظیم شده بود.
افشار تاکید میکند که برنامهریزی و دعوت از گروههای داخلی و خارجی در جشن هنر شیراز را یک گروه انجام میداد و نه یک شخص. او برای نگارش کتاب جشن هنر شیراز با بسیاری از عوامل اجرایی و مشاوران ارتباط مستقیم داشته است. از جمله این چهرهها میتوان به رضا قطبی (مدیر تلویزیون ملی و مدیرعامل جشن هنر برای یک دهه)، شهرزاد افشار (مسئول بخش موسیقی و رقص) و آربی آوانسیان (هنرمند تئاتر) اشاره کرد.
در میان منابع نوشتاری نیز به جز برنامههای چاپی سالانه جشن، مجله تماشا (نشریه سازمان رادیو-تلویزیون ملی ایران) از منابع اصلی این کتاب بودهاند. مهستی افشار میافزاید: «آرشیو اصلی جشن هنر در باغ فردوس بود. مقدار زیادی کتاب و مجله همراه با ویدیوهای برنامهها و گفتوگو با هنرمندان در این آرشیو نگهداری میشد. ما از سرنوشت این آرشیو اطلاع دقیقی نداریم. نمیدانیم چه مقدار از آن حفظ شده و چه مقدار را از بین بردهاند؛ ولی بخشهایی از برنامههای جشن هنر که سالها بعد به اینترنت راه پیدا کردند، فضایی از برنامههای جشن هنر را به نسل کنونی هم نشان میدهند.»
کتاب جشن هنر شیراز در چهار بخش اصلی (موسیقی، رقص و نمایش، تئاتر، فیلم) اطلاعات گستردهای را درباره یازده دوره جشن هنر در دسترس علاقهمندان گذاشته است. کتاب که تصاویر گوناگونی را نیز در خود دارد، تلاشی است برای بازخوانی یکی از مهمترین جشنوارههای هنری در ایران که وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ برای همیشه به کار آن پایان داد.
