نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی: مسکو هم به تضمین‌های امنیتی نیاز دارد

مقام‌های اوکراین شامگاه یک‌شنبه ۲۶ مرداد به وقت محلی اعلام کردند در جریان حملات موشکی روسیه به منطقه‌ای مسکونی در خارکیف، دست‌کم ۱۱ نفر از جمله یک کودک زخمی شده‌اند.

خدمات اضطراری اوکراین اعلام کرده موج انفجار پنجره‌ها را شکست و ساکنان برخی ساختمان‌ها مجبور به تخلیه شدند. امدادگران در محل مشغول مداوای مجروحان و بررسی خرابی‌ها هستند.

هم‌زمان، مقامات اوکراین از حمله هوایی روسیه به منطقه سومی خبر دادند که طی آن، زنی ۵۷ ساله زخمی و بیش از ۱۲ خانه مسکونی و یک مرکز آموزشی آسیب دیدند. رییس دولت محلی سومی در تلگرام نوشت: «دشمن به‌طور عمدی و شبانه زیرساخت‌های غیرنظامی را هدف می‌گیرد.»

خارکیف که در شمال‌شرقی اوکراین و نزدیک مرز روسیه قرار دارد، از آغاز جنگ هدف حملات منظم پهپادی و موشکی روسیه بوده است.

امروز در ایران، جمهوری اسلامی همه چیز هست جز حکمران؛ قدرت دارد، اما مسئولیت نه، بقا را مدیریت می‌کند، اما کشور را نه، امنیت خود را تامین می‌کند، اما امنیت مردم را نه.

در چنین شرایطی است که نیروهای نظامی برای مردم می‌شوند نیروهای سرکوب، وزرا می‌شوند خادمان دستگاه فاسد و بی‌خاصیت، پرچم و سرود ملی می‌شود نماد تحقیر و حاکمیت و در آخر به سادگی ایران از جمهوری اسلامی جدا شده و مردم و نظام دو مسیر موازی در گذر زمان را طی می‌کنند.
توماس سُول، اقتصاددان و جامعه‌شناس آمریکایی، می‌گوید: «وقتی دولت بیش از آنکه راه‌حل ارائه کند، به مدیریت بقای خود مشغول باشد، عملاً از حوزه حکمرانی خارج شده است.»

این دقیقا همان حرفی‌ است که مسعود پزشکیان خود به آن اذعان دارد که در بسیاری از حوزه دیگری «انتخابی» برای دولت مجری سیاست‌های علی خامنه‌ای در دست ندارد و تمام آنچه پیش روی اوست «اجبار» است.

خلاء موضوعیت حکمرانی: دولتِ بیکار اما اشغال‌گر

در ساختار امروز جمهوری اسلامی، دیگر نشانی از آن کارویژه‌ کلاسیکی که در نظریات جامعه شناسان محافظه‌کار بر آن تاکید می‌شود، یعنی ایجاد نظم، تضمین ثبات و حمایت از رشد تدریجی جامعه باقی نمانده است.

دولت به جای آن‌که واسطه‌ای میان منافع عمومی و تصمیم‌گیری‌های اجرایی باشد، صرفاً نظاره‌گر فرایندهایی است که از او عبور کرده‌اند و مستقل از اراده رسمی، در متن جامعه شکل می‌گیرند.

در چنین وضعیتی، سیاست‌گذاری، نه فقط ناکارآمد، که اصولاً بی‌ربط به زندگی واقعی مردم شده است. قانون‌گذاری، نه متضمن نظم، که ابزار کنترل و تهدید است و اقتدار سیاسی، نه ناظر بر تولید قدرت سازنده، که حافظ انحصار گروه‌های درون‌حکومتی‌ است.

در این مسیر حضور یک نیروی «اصلاح طلب درون نظام» در صدر قدرت اجرایی نظام کمکی به ایجاد یک وحدت نظری درونی برای برون رفت از بحران حکمرانی نکرده و حتی در چشم جامعه این کمبود را بزرگ‌تر از پیش عیان ساخته است.

رنگ باختن بازی سفید و سیاه حالا این پیام را از سوی مردم به حاکمیت داده است که «فارغ از اینکه حاکمیت خود را به نشنیدن می‌زند یا تظاهر به گوش دادن می‌کند، ما بازی شما را دیگر باور نداریم.»

راجر کیمبال، متفکر محافظه‌کار آمریکایی، این گسست را چنین تفسیر می‌کند: «وقتی دولت دیگر کارکردی جز تداوم خود ندارد، شهروندان شبکه‌های موازی می‌سازند و کشور واقعی از دولت جدا می‌شود.»

به‌عبارت دیگر، ما با حکومتی مواجهیم که در ظاهر حاضر است، اما در معنا غایب؛ دولتی که همچون اشغال‌گر، فقط برای حفظ قدرت خود عمل می‌کند، بی‌آنکه مسئولیتی برای مدیریت جامعه یا ساختن آینده برعهده گیرد.

حکمرانی موازی مردم: ایرانِ واقعی خارج از ایرانِ رسمی

در غیاب حکمرانی موثر، جامعه ایران به‌تدریج سازوکارهایی مستقل از ساختار رسمی برای اداره امور خود ساخته است. این فرایند که در ظاهر واکنشی است، در عمق خود نشانه‌ای از عبور از دولت رسمی و شکل‌گیری زیست‌جهانی موازی است.

شهروندان، نه با اتکا به نهادهای حکومتی، بلکه با خلق شبکه‌های اجتماعی، تصمیم‌گیری جمعی و کنش‌های محلی و فردی، خلاءهای ناشی از فروپاشی ساختار حکمرانی را پر کرده‌اند.

این نظام‌های بدیل، گرچه الزماً واجد عدالت یا شفافیت نیستند، اما به‌طرزی ملموس کارآمدتر از نهادهای رسمی عمل می‌کنند.

هم‌زمان از یک سوی دیگر به دلیل سانسور شدید رسانه‌های مستقل هیچ آموزش یا همراهی با این شبکه‌های خودشکل‌گرفته اجتماعی وجود ندارد که ابزاری برای همراه مردم باشد، این نقصان می‌تواند خطراتی را نیز ایجاد کند. اما برای مردم این خطرات به روشنی کمتر و کم‌هزینه‌تر از تن دادن به روایت‌های رسمی و درخواست‌های دولتی‌ است.

فردریش هایک در «راه بردگی» به همین پدیده اشاره دارد و می‌گوید: «هر جا که دولت کارکردهای واقعی خود را کنار می‌گذارد، جامعه برای بقا نظام خود را می‌سازد. این نظام الزاماً آزاد نیست، اما از دولت ناکارآمد آزادتر است.»

در ایران امروز، حکمرانی واقعی نه در مرکز قدرت، بلکه در لایه‌های زیرین جامعه و خارج از مدار تصمیم‌گیری رسمی جریان دارد.

جمهوری اسلامی، به‌جای اینکه بحران آب، سقوط ارزش پول، مهاجرت نخبگان یا فرسودگی زیرساخت‌ها را حل کند، تمام انرژی خود را صرف بقای خود کرده است. نتیجه آن شده که مسئله اصلی کشور، خود حکومت است.

ادوارد شیلز، جامعه‌شناس محافظه‌کار، این حالت را «فروپاشی درونی قدرت» می‌نامد و تاکید دارد: «وقتی دولت فقط با دشمن بیرونی تعریف شود، به مرور از درون می‌پوسد، چون هیچ پیوند واقعی با زندگی روزمره مردم ندارد.»

زندگی مردم: مقاومت بی‌صدا، سازندگی بی‌حاکم

ایران واقعی در زیر پوست ایران رسمی – تحت نام جمهوری اسلامی ایران - جریان دارد. مردم ایران، بی‌آنکه نامش را بدانند، در حال اجرای یک قاعده‌اند: زندگی را از دسترس حکومت بیرون کشیده‌اند.

الای ویزل، بازمانده آشویتس، می‌گوید: «بزرگ‌ترین پیروزی بر ظلم، ادامه زندگی با شرافت است، حتی اگر حکومت نخواهد.»

در پرتو همین نگاه، می‌توان مقاومت امروز مردم ایران را فهمید؛ نه در قالب شعارهای حماسی، بلکه در تداوم زیستی مستقل و در تلاش برای بازسازی ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی، دور از دخالت حکومتی که دیگر کارکردی جز سرکوب ندارد.

اگرچه بحران‌های اقتصادی و گسست‌های اجتماعی زمینه‌ساز آسیب‌های عمیق، از جمله تشدید بزهکاری و خشونت شده‌اند، اما این تنها بخشی از واقعیت است.

جمهوری اسلامی، با تاکید گزینشی بر همین چهره‌های تاریک، می‌کوشد مانع دیده‌شدن تصویر کامل‌تری از جامعه شود؛ جامعه‌ای که با اتکا به خود، در حال بازسازی امنیت، نظم و روابط انسانی‌ است.

جیمز ویلسون، جامعه‌شناس محافظه‌کار آمریکایی، در تحلیل خود از جوامع پسااقتدارگرا تاکید می‌کند: «وقتی دولت در نقش نگهبان نظم شکست بخورد، جامعه، اگر هنوز رمقی از عقلانیت و فضیلت در آن باقی‌مانده باشد، مسئولیت را به‌دست می‌گیرد.»

و ایران امروز، اگرچه خسته و زخمی‌ است، اما از همین رمق فضیلت، سرمایه‌ای برای آغاز دوباره ساخته است.

پایان موضوعیت دولت، نظام و حکومت

جمهوری اسلامی ممکن است همچنان منابع کشور، نهادهای اداری و ابزار سرکوب را در اختیار داشته باشد، اما دیگر حکمرانی نمی‌کند. شکاف ساختاری میان مردم و قدرت به جایی رسیده که حتی استمرار این ساختار، تاثیری بر مسیر واقعی جامعه ندارد. همان‌طور که چارلز مورای این وضعیت را این چنین ترسیم می‌کند: «وقتی دولت همه چیز باشد، هیچ چیز نمی‌شود. آن وقت مردم خودشان همه چیز می‌شوند.»

ایران امروز، مصداق کامل این جمله است: حکومتی که همه‌چیز هست جز حکمران، و جامعه‌ای که مسیر خود را بدون او می‌سازد.

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده روایت رسانه‌ها مبنی بر اینکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا قصد دارد در دیدار با ولودیمیر زلنسکی «او را با قلدری و تحقیر به امضای توافق با روسیه محبور کند»، «احمقانه» خواند و آن را به‌شدت محکوم کرد.

روبیو در گفت‌وگوی عصر یک‌شنبه ۲۶ مرداد با شبکه سی‌بی‌اِس در پاسخ به مجری برنامه در برنامه CBS، در پاسخ به سوالی درباره حضور رهبران اروپایی در واشینگتن به‌عنوان پشتیبانِ اوکراین حین دیدار ترامپ با زلنسکی، گفت: «آن‌ها نمی‌آیند تا جلوی زورگویی علیه زلنسکی را بگیرند، می‌آیند چون ما با اروپا در حال همکاری هستیم. هفته گذشته با آن‌ها گفت‌وگو کردیم و آخر هم نشست‌هایی در بریتانیا برگزار شد.»

دیدار قبلی دولت ایالات متحده با ولودیمیر زلنسکی در کاخ سفید با جدالی لفظی میان طرفین پیش روی رسانه‌ها همراه بود. در آن جلسه ترامپ و دیگر حاضران آمریکایی، از جمله معاون اول رییس‌جمهور آمریکا گفت‌وگوی تندی با زلنسکی داشتند و او را به ناسپاسی در قبال کمک‌های آمریکا متهم کردند.

مارگارت برنان، مجری برنامه، حین مصاحبه به آن جلسه اشاره کرد و روبیو در واکنش به این یادآوری، گفت: «اروپایی‌ها فردا به این‌جا می‌آیند چون ما از آن‌ها دعوت کردیم و آن‌ها هم انتخاب کردند که فردا به اینجا بیایند.»

کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، که ریاست جلسه روز یک‌شنبه رهبران اروپا درباره حل مناقشه اوکراین-روسیه را بر عهده داشتند، تلاش‌های ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، برای تحقق یک صلح منصفانه و پایدار را تمجید کردند.

سخنگوی دفتر نخست‌وزیری بریتانیا با ارائه خلاصه‌ای از جلسه رهبران ائتلافی از کشورهای اروپایی موسوم به «رهبران داوطلب» گفت: «رهبران بر حمایت مستمر خود از اوکراین تاکید و از تعهد ترامپ برای ارائه ضمانت‌های امنیتی به اوکراین تقدیر کردند.»

به گفته او، رهبران اروپایی همچنین بر آمادگی‌شان برای استقرار نیروهایی تاکید کردند که پس از توقف خصومت‌ها به تامین امنیت آسمان و دریاهای اوکراین و بازسازی نیروهای مسلح این کشور کمک کنند.

الشرع در اظهاراتی خطاب به شخصیت‌های ارشد ادلب، جایی که نیروهای وفادار به دولت جدید دمشق در آنجا حضور دارند، گفت رهبران کرد در ماه مارس آمادگی خود را برای پیشبرد یک توافق تاریخی برای آوردن مناطق تحت اداره کردها تحت حاکمیت دولت نشان داده بودند.

او در این سخنرانی که به طور علنی پخش شد، افزود که اما اقدامات کردها در عمل چیز دیگری را نشان می‌دهد.

• 

  اختلاف میان نیروهای کُرد سوریه و دولت مرکزی؛ دمشق در نشست پاریس شرکت نمی‌کند

الشَرَع گفت: «گاهی در عمل نشانه‌هایی برخلاف آنچه در مذاکرات می‌گویند وجود دارد.»

او گفت ترکیه و واشینگتن، دو قدرت اصلی که از این توافق برای ادغام شمال‌شرق نفت‌خیز سوریه در دولت حمایت می‌کنند، خواستار حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسئله هستند.

او افزود: «این طرف‌ها برای یک راه‌حل مسالمت‌آمیز فشار می‌آورند. امیدوارم وارد منازعه نشویم. امیدوارم ظرف چند ماه آینده آن را حل کنیم.»

شکست مذاکراتی که پس از توافق ماه مارس انجام شد، تنش‌ها در منطقه را افزایش داد و به درگیری‌های تازه‌ای میان نیروهای دولتی و نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها منجر شده است.

• 

  یک سرباز ارتش سوریه در درگیری با نیروهای ائتلاف کُردها کشته شد

نیروهای دموکراتیک سوریه، که بخش‌هایی از شمال‌شرق سوریه را که در آن عرب‌ها اکثریت دارند در کنترل خود دارند، اخیرا شبکه‌های وسیع تونلی را در طول خطوط مقدم خود شکل داده‌اند.

نگرانی از تشدید درگیری‌ها

در مقابل، نیروهای مسلح مورد حمایت ترکیه نیز مواضع خود را تقویت کرده‌اند و مقام‌ها نسبت به احتمال تشدید گسترده خصومت‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند.

آنکارا نسبت به اقدام نظامی علیه نیروهای کرد سوریه هشدار داده و آنها را «سازمانی تروریستی» می‌داند.

• 

  درگیری نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کُردها با نیروهای دولتی در استان حلب

ترکیه انتظار دارد دولت سوریه نگرانی‌های امنیتی‌اش را برطرف کند، اما می‌گوید در صورت لزوم حق انجام حمله را برای خود محفوظ می‌دارد.

تام باراک نماینده ویژه ایالات متحده در امور سوریه، که از حامیان یک دولت قوی در سوریه و یکپارچگی این کشور است، ماه گذشته نسبت به تاخیر کردها در اجرای توافق ماه مارس ابراز نگرانی کرد و خواستار پیشرفت سریع‌تر در این مذاکرات شد.

کردها، بزرگ‌ترین گروه قومی غیرعرب در سوریه

بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، کردها بزرگ‌ترین گروه قومی غیرعرب سوریه هستند و حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.

آن‌ها عمدتا در مناطق مرزی با ترکیه و عراق ساکن‌اند و بخشی از یک گروه قومی بزرگ‌تر هستند که در سوریه، ترکیه، ایران، عراق و ارمنستان پراکنده‌اند.

در دوران حکومت بعث و ملی‌گرایی عربی، کردها با سرکوب سیستماتیک و تبعیض روبه‌رو بودند.

• 

  رویترز: کردهای سوریه خواهان نظام فدرال در دوران پس از اسد هستند

با وجود اینکه اکثر کردها سنی هستند، حزب اصلی آن‌ها یعنی حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) دارای دکترین سیاسی سکولار، چپ‌گرا و فمینیستی است.

پس از آغاز جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱، شاخه نظامی این حزب، به نام یگان‌های مدافع خلق، کنترل مناطق کردنشین شمال سوریه را به دست گرفت.

این نیروها تحت پرچم نیروهای دموکراتیک سوریه با ایالات متحده علیه داعش همکاری کردند.

به نوشته رویترز، امروزه مناطق تحت کنترل این نیروهاحدود ۲۵ درصد خاک سوریه را شامل می‌شود که برخی از آن‌ها دارای اکثریت عرب هستند.

گروه‌های اصلی کرد خواهان حفظ خودمختاری منطقه‌ای هستند، چیزی که با سیاست احمد الشرع برای بازگرداندن حاکمیت مرکزی کامل بر کل سوریه در تضاد است.