کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، که ریاست جلسه روز یکشنبه رهبران اروپا درباره حل مناقشه اوکراین-روسیه را بر عهده داشتند، تلاشهای ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، برای تحقق یک صلح منصفانه و پایدار را تمجید کردند.
سخنگوی دفتر نخستوزیری بریتانیا با ارائه خلاصهای از جلسه رهبران ائتلافی از کشورهای اروپایی موسوم به «رهبران داوطلب» گفت: «رهبران بر حمایت مستمر خود از اوکراین تاکید و از تعهد ترامپ برای ارائه ضمانتهای امنیتی به اوکراین تقدیر کردند.»
به گفته او، رهبران اروپایی همچنین بر آمادگیشان برای استقرار نیروهایی تاکید کردند که پس از توقف خصومتها به تامین امنیت آسمان و دریاهای اوکراین و بازسازی نیروهای مسلح این کشور کمک کنند.

احمد الشرع، رییسجمهوری موقت سوریه، ابراز امیدواری کرد که دولتش بتواند از درگیری نظامی با نیروهای کرد سوریه که مورد حمایت ایالات متحده هستند، اجتناب کند.
الشرع در اظهاراتی خطاب به شخصیتهای ارشد ادلب، جایی که نیروهای وفادار به دولت جدید دمشق در آنجا حضور دارند، گفت رهبران کرد در ماه مارس آمادگی خود را برای پیشبرد یک توافق تاریخی برای آوردن مناطق تحت اداره کردها تحت حاکمیت دولت نشان داده بودند.
او در این سخنرانی که به طور علنی پخش شد، افزود که اما اقدامات کردها در عمل چیز دیگری را نشان میدهد.
الشَرَع گفت: «گاهی در عمل نشانههایی برخلاف آنچه در مذاکرات میگویند وجود دارد.»
او گفت ترکیه و واشینگتن، دو قدرت اصلی که از این توافق برای ادغام شمالشرق نفتخیز سوریه در دولت حمایت میکنند، خواستار حلوفصل مسالمتآمیز مسئله هستند.
او افزود: «این طرفها برای یک راهحل مسالمتآمیز فشار میآورند. امیدوارم وارد منازعه نشویم. امیدوارم ظرف چند ماه آینده آن را حل کنیم.»
شکست مذاکراتی که پس از توافق ماه مارس انجام شد، تنشها در منطقه را افزایش داد و به درگیریهای تازهای میان نیروهای دولتی و نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها منجر شده است.
نیروهای دموکراتیک سوریه، که بخشهایی از شمالشرق سوریه را که در آن عربها اکثریت دارند در کنترل خود دارند، اخیرا شبکههای وسیع تونلی را در طول خطوط مقدم خود شکل دادهاند.
نگرانی از تشدید درگیریها
در مقابل، نیروهای مسلح مورد حمایت ترکیه نیز مواضع خود را تقویت کردهاند و مقامها نسبت به احتمال تشدید گسترده خصومتها ابراز نگرانی کردهاند.
آنکارا نسبت به اقدام نظامی علیه نیروهای کرد سوریه هشدار داده و آنها را «سازمانی تروریستی» میداند.
ترکیه انتظار دارد دولت سوریه نگرانیهای امنیتیاش را برطرف کند، اما میگوید در صورت لزوم حق انجام حمله را برای خود محفوظ میدارد.
تام باراک نماینده ویژه ایالات متحده در امور سوریه، که از حامیان یک دولت قوی در سوریه و یکپارچگی این کشور است، ماه گذشته نسبت به تاخیر کردها در اجرای توافق ماه مارس ابراز نگرانی کرد و خواستار پیشرفت سریعتر در این مذاکرات شد.
کردها، بزرگترین گروه قومی غیرعرب در سوریه
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، کردها بزرگترین گروه قومی غیرعرب سوریه هستند و حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهند.
آنها عمدتا در مناطق مرزی با ترکیه و عراق ساکناند و بخشی از یک گروه قومی بزرگتر هستند که در سوریه، ترکیه، ایران، عراق و ارمنستان پراکندهاند.
در دوران حکومت بعث و ملیگرایی عربی، کردها با سرکوب سیستماتیک و تبعیض روبهرو بودند.
با وجود اینکه اکثر کردها سنی هستند، حزب اصلی آنها یعنی حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) دارای دکترین سیاسی سکولار، چپگرا و فمینیستی است.
پس از آغاز جنگ سوریه در سال ۲۰۱۱، شاخه نظامی این حزب، به نام یگانهای مدافع خلق، کنترل مناطق کردنشین شمال سوریه را به دست گرفت.
این نیروها تحت پرچم نیروهای دموکراتیک سوریه با ایالات متحده علیه داعش همکاری کردند.
به نوشته رویترز، امروزه مناطق تحت کنترل این نیروهاحدود ۲۵ درصد خاک سوریه را شامل میشود که برخی از آنها دارای اکثریت عرب هستند.
گروههای اصلی کرد خواهان حفظ خودمختاری منطقهای هستند، چیزی که با سیاست احمد الشرع برای بازگرداندن حاکمیت مرکزی کامل بر کل سوریه در تضاد است.

امیر حیاتمقدم، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در اظهاراتی جنجالی، کشورهای اروپایی و حتی آمریکا را به حمله موشکی تهدید کرد.
این نخستین بار است که یکی از مقامات ارشد سپاه، بهصراحت از احتمال هدف قرار دادن شهرهایی مانند برلین، پاریس، لندن و حتی واشینگتن و نیویورک با موشک سخن میگوید.
حیاتمقدم که سابقه ۱۰ سال جانشینی فرمانده نیروی هوافضای سپاه را دارد، با اشاره به توانمندی موشکی جمهوری اسلامی مدعی شده است: «هیمنه جنگ با آمریکا و اسرائیل برای ما شکسته شده و ما به حیفا و تلآویو موشک زدیم. چه بسا موشک بعدی در واشینگتن فرود بیاید.»
او همچنین گفته که سپاه میتواند از فاصله دو هزار کیلومتری، شهرهای آمریکا را با موشک هدف قرار دهد و نیروی هوافضای سپاه ۲۰ سال است روی این موضوع کار میکند.
حیات مقدم در مورد اروپا نیز تصریح کرده که تمام کشورهای اروپایی اکنون در تیررس موشکهای جمهوری اسلامی هستند و این توانمندی با موشکهای فعلی نیز قابل اجراست.
سابقه حیاتمقدم
امیر حیاتمقدم، ۶۲ ساله، از فرماندهان قدیمی سپاه پاسداران است که سابقهای بیش از چهار دهه در ردههای مختلف فرماندهی دارد.
او در حال حاضر رییس پژوهشکده امنیت ملی وابسته به دانشگاه عالی دفاع ملی است و پیش از این، مسئولیتهایی چون ریاست ستاد نیروی زمینی سپاه، معاونت آموزش کل سپاه، فرماندهی دافوس سپاه و ریاست ستاد قرارگاه پدافند خاتمالانبیا را برعهده داشته است. او در مقطعی نیز استاندار استان خوزستان بوده است.
واکنشها و پیامدها
اظهارات حیاتمقدم بهسرعت در شبکههای اجتماعی و برخی رسانههای بینالمللی بازتاب یافت. از جمله، حساب توییتری «اوپن سورس اینتلیجنس» با حدود ۷۰۰ هزار دنبالکننده، این تهدیدها را بهعنوان خبر فوری منتشر کرد.
در شرایطی که تنها دو هفته به پایان مهلت سه کشور اروپایی برای تصمیمگیری درباره فعالسازی مکانیزم ماشه باقی مانده، این تهدیدات میتواند فضای تنشآلود میان ایران و اروپا را تشدید کند.
این نوع اظهارات ممکن است مواضع فرانسه، آلمان و بریتانیا را نسبت به جمهوری اسلامی سختتر کرده و آنها را به سمت بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل سوق دهد.
کشورهای اروپایی تا کنون از سیاست «تغییر رفتار» بهجای «تغییر رژیم» در قبال جمهوری اسلامی حمایت کردهاند، اما تکرار تهدیدات علنی از سوی فرماندهان سپاه میتواند نگاه سنتی اروپا را تغییر دهد و حتی موجب نزدیکی بیشتر آنها به مواضع آمریکا و اسرائیل شود.
در کنار پرونده هستهای، برنامه موشکی و حمایت جمهوری اسلامی از روسیه در جنگ اوکراین نیز به عامل دیگری برای نگرانی و خشم اروپاییها تبدیل شده است. ارسال پهپاد و موشک به روسیه، از نظر اروپا، جمهوری اسلامی را بهعنوان تهدیدی مستقیم برای امنیت اروپا جلوه میدهد.
احتمال واکنش آمریکا
از سوی دیگر، تهدید مستقیم شهرهایی مانند واشینگتن و نیویورک از سوی این فرمانده ارشد سپاه به حمله موشکی ممکن است پاسخ تند و قاطعی از سوی آمریکا، بهدنبال داشته باشد. سابقه نشان داده که تیم ترامپ چنین اظهاراتی را با دقت دنبال میکند و پاسخ به آنها را در سطح بالای امنیتی و نظامی در نظر میگیرد.
نشانههایی از وخامت روابط
در نشانهای دیگر از تشدید تنشها، سفارت آلمان در تهران بهدلیل «شرایط امنیتی» تعطیل شده و سفیر این کشور نیز آماده ترک ایران است. این اتفاق تنها دو هفته مانده به پایان مهلت اروپاییها به جمهوری اسلامی رخ داده و میتواند حاکی از نگرانی آلمان نسبت به واکنش احتمالی جمهوری اسلامی به بازگشت تحریمها باشد.
همزمان گزارشهایی از انفجارها و آتشسوزیهای متعدد در مراکز صنعتی و حساس در ایران منتشر شده که برخی آن را به حملات خرابکارانه نسبت دادهاند.
این وقایع در کنار تهدیدهای آشکار فرماندهان سپاه، فضای سیاسی و امنیتی منطقه را بیش از پیش ملتهب کرده است.
تهدید موشکی سپاه علیه پایتختهای اروپایی و واشینگتن و نیویورک نشانگر آن است که جمهوری اسلامی تقابل شدیدتر با اروپا و آمریکا و اسرائیل را در پیش گرفته است. رویکردی که میتواند ایران و ایرانیان را به سوی دومین جنگ ناخواسته پیش ببرد. جنگی که البته در صورت وقوع میتواند موجودیت و بقای جمهوری اسلامی را هم به طور جدی به خطر بیندازد.

هادی عیدیپور رییس سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز از وقوع حریق در یک سوله انبار آرد گندم در شهر شیراز خبر داد و گفت بخشی از محصول گندم نیز از بین رفته است.
عیدیپور به خبرگزاری فارس گفت که این آتشسوزی ساعت ۱۷:۳۸ یکشنبه ۲۶ مرداد، در بلوار نصر غربی خیابان دلجو گزارش شد.
او افزود سوله انبار گندم که آتش گرفته، «سه هزار متر مربع» مساحت دارد و نیروهایی از هشت ایستگاه آتشنشانی برای مهار این آتشسوزی بسیج شدند.
عیدیپور گفت که با توجه به چوبی بودن سقف سوله عملیات اطفای حریق زمانبر بوده و ابتدا باید آواربرداری سوله انجام شود تا عملیات مهار حریق به اتمام برسد.
بر اساس اولین گزارشها، یک سوله هزار متری تخریب شده و بخشی از محصول گندم موجود در آن از بین رفته است.
همچنین تاکنون تلفات جانی ناشی از این آتشسوزی گزارش نشده است.
همزمان با این آتشسوزی، جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتشنشانی تهران، از «آتشسوزی گسترده» در یک انبار مواد نفتی در جنوب پایتخت خبر داد و اعلام کرد این انبار مواد نفتی و روغنی متعلق به بخش خصوصی بود.
ملکی یکشنبه ۲۶ مرداد در مصاحبه با ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، گفت تاکنون دو نفر در این حریق مصدوم شدهاند.
شهرداری منطقه ۲۰ نیز اعلام کرد این انبار یک سوله دو هزار متری بود.
از سوم تیر تا ۲۰ مرداد، دستکم ۵۰ انفجار و آتشسوزی بحثبرانگیز در ۱۹ استان کشور رخ داده است.
وقوع این انفجارها پس از آتشبس با اسرائیل، احتمال ارتباط برخی از آنها با مرگ مشکوک چهرههای امنیتی و نظامی و تردیدها درباره علت واقعی بروز آنها را افزایش داده است.
مقامات و رسانههای رسمی جمهوری اسلامی از سوم تیر تاکنون در موضعگیریهای خود، ضمن اینکه وعده دادند «علت سانحه» پس از بررسیها مشخص خواهد شد، بر «عادی» بودن این انفجارها و آتشسوزیها از یکسو و رد ارتباط آنها با اسرائیل از سوی دیگر تاکید کردند.

یحیی رحیم صفوی، مشاور عالی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی اعلام کرد که احتمالا دوباره میان حکومت ایران و اسرائیل جنگ رخ میدهد، اما «پس از آن، ممکن است دیگر جنگی رخ ندهد.»
رحیم صفوی یکشنبه ۲۶ مرداد درباره شرایط کنونی پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل گفت: «الان در آتشبس نیستیم، در مرحله جنگ هستیم و هیچ پروتکل، آییننامه یا قراردادی بین ما و آمریکا و اسرائیل نوشته نشده است.»
او افزود: «ما نظامیها، سناریو پردازی میکنیم، بدترینش را میبینیم و برای آن طرح آماده میکنیم.»
فرمانده پیشین سپاه و مشاور کنونی رهبر جمهوری اسلامی درحالی یک جنگ دیگر را قطعی دانسته است که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پنجشنبه ۲۳ مرداد گفته بود که بهعنوان یک کارشناس روابط بینالملل با ۴۰ سال سابقه در این حوزه تصور نمیکند جنگ قریبالوقوع باشد. اما مسئولان جنگ احتمالی و نیروهای مسلح و دولت نباید به حرف او اکتفا کنند.
او افزود: «باید مراقب فضاسازی برای جنگ بود. نباید اجازه دهیم افکار عمومی ما را دائما در حال اضطراب و نگرانی نگه دارند. من خودم قبل از جنگ ۱۲ روزه، بهدلیل شرایط منطقه و بینالمللی این حس را داشتم که جنگ میتواند قریبالوقوع باشد، اما الان این حس را ندارم.»
عراقچی گفت: «باید یک پاسخ درستی برای این سوال به مردم داده شود که نه احساس ترس و اضطراب کنند و نه احساس بیخیالی. احتمال جنگ همیشه برای هر کشوری وجود دارد.»
جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل معروف به جنگ ۱۲ روزه، درگیری مسلحانهای بود که با انجام مجموعهای از حملات غافلگیرکننده از سوی اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ آغاز شد.
از زمان برقراری آتشبس میان طرفین، گمانهزنیهایی در ایران و اسرائیل درباره آغاز مجدد جنگ مطرح شده است.
در تازهترین مورد، رسانههای اسرائیلی به نقل از منابع امنیتی گزارش دادند در پی تهدیدهای جمهوری اسلامی، ارتش اسرائیل قصد دارد با انجام آزمایشهای تازه، توسعه سامانههای پدافند موشکی «پیکان ۳» و «پیکان ۴» را تسریع کند تا امکان رهگیری تهدیدات دور از مرزها فراهم شود.
پیش از آن نیز، دنیس سیترینوویچ، رییس پیشین بخش ایران در اطلاعات ارتش اسرائیل، وضعیت کنونی جمهوری اسلامی را «تنگنای راهبردی» توصیف کرده و گفته بود که این وضعیت میتواند به رویارویی مجدد نظامی منجر شود. او افزود: «ما از جنگی صحبت میکنیم که بلافاصله با سطح بسیار بالایی از شدت آغاز خواهد شد.»
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: میتوانیم با موشک اروپا را بزنیم
همزمان با تهدید علیه اسرائیل، مقامات جمهوری اسلامی تهدیدهایی را نیز علیه کشورهای غربی مطرح کردهاند.
امیر حیات مقدم، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس به سایت دیدهبان ایران گفت: «ما میتوانیم از داخل دریا، آمریکا را هدف قرار دهیم.»
او افزود: «سپاه ۲۰ سال است روی این موضوع کار میکند که بتواند با کمک ناوها و کشتیهای ایرانی، آمریکا را از روی دریا هدف قرار دهد، چه بسا که به این فناوری رسیده باشیم.»

این عضو کمیسیون امنیت ملی ادامه داد: «آمریکا حدود ۱۰ هزار کیلومتر با ما فاصله دارد و میتوانیم کشتیهای خود را به دو هزار کیلومتری این کشور ببریم و از آنجا با موشک، واشینگتن، نیویورک و دیگر شهرهای آن را هدف قرار دهیم.»
حیاتمقدم گفت: «همین الان همه کشورهای اروپایی در تیررس ما قرار دارند و با همین موشکهای موجود میتوانیم تمام این کشورها را بزنیم. موشکهای ما نهتنها به فرانسه، بلکه به آلمان و بریتانیا و نقاط اروپای غربی و شرقی میرسد.»
اظهارات حیاتمقدم بهسرعت در شبکههای اجتماعی و برخی رسانههای بینالمللی بازتاب یافت. از جمله، حساب توییتری «اوپن سورس اینتلیجنس» با حدود ۷۰۰ هزار دنبالکننده، این تهدیدها را بهعنوان خبر فوری منتشر کرد.
در شرایطی که تنها دو هفته به پایان مهلت سه کشور اروپایی برای تصمیمگیری درباره فعالسازی مکانیزم ماشه باقی مانده، این تهدیدات میتواند فضای تنشآلود میان ایران و اروپا را تشدید کند.
این نوع اظهارات ممکن است مواضع فرانسه، آلمان و بریتانیا را نسبت به جمهوری اسلامی سختتر کرده و آنها را به سمت بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل سوق دهد.

روزنامه اعتماد از «شیوع بالای انزواطلبی، اختلال فیزیكی روانشناختی و تظاهرات پارانوییدی در اسرای جنگی» جنگ هشت ساله ایران و عراق خبر داد و نوشت ميزان خودكشی در این افراد بهدلیل افسردگی عميق افزایش یافته است.
اعتماد یکشنبه مرداد در گزارشی به مناسبت سیوپنجمین سالگرد بازگشت اسرای ایرانی از اسارتگاههای عراق نوشت بسیاری از آنها پس از بازگشت به کشور با مشکلات جسمی و روانی مواجه شدند.
بر اساس این گزارش، سوءتغذیه، بیماریهای گوارشی و کلیوی، صدمات ناشی از شکنجه، افسردگی، کابوسهای شبانه و اختلال استرس پس از سانحه از مهمترین عوارضی است که اسرای پیشین تا دههها بعد از آزادی همچنان به آنها مبتلا هستند.
در این گزارش آمده است ناتوانی اسرا در انجام فعالیتهای عادی باعث شده خانوادههای آنها با مشکلات شدید اقتصادی و معیشتی دست و پنجه نرم کنند و این فشارها افزون بر بعد مالی، بر روابط خانوادگی و عاطفی هم اثر گذاشته است.

۴۱ هزار اسیر ایرانی
اعتماد در ادامه گزارش خود نوشت در جنگ ایران و عراق، بیش از ۴۱ هزار ایرانی به اسارت درآمدند.
با وجود تبلیغات فراوان جمهوری اسلامی درباره رسیدگی به اسرای آزادشده، این روزنامه یادآور شد در سالهای پس از آزادی آنان، مطالعهای جامع و قابل استناد که مبنای تصمیمگیری قرار گیرد، انجام نشده است.
به همین دلیل، عمده اطلاعات موجود از خاطرات اسرای ایرانی و توصیف شرایطی به دست میآید که در دوران اسارت با آن روبهرو بودند.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که در پی عملیات خیبر در اسفند ۱۳۶۲ و اسارت صدها نوجوان ایرانی، عراق در فروردین ۱۳۶۳ اردوگاهی ویژه برای حدود ۷۰۰ اسیر ۱۵ تا ۱۸ ساله تاسیس کرد که به «اردوگاه اطفال» مشهور شد.
وضعیت ناگوار کسانی که در جنگ شرکت کردند
این نخستین بار نیست که گزارشهایی درباره وضعیت ناگوار کسانی که در جنگ ایران و عراق شرکت کردند، منتشر میشود.
در اسفند ۱۴۰۱، مجروحان جنگ ایران و عراق برای چندمین بار نسبت به شرایط و وضعیت معیشتی خود اعتراض کردند.
در آن زمان، یکی از این مجروحان جنگ که در ادبیات رسمی از آنان با عنوان «جانباز» یاد میشود، گفت: «مقامهای حکومتی مدام این جمله را تکرار میکنند که بهخاطر خدا به جنگ رفتیم، در حالی که ما برای ملت ایران و برای خودمان به جنگ رفتیم.»
همچنین مهر ۱۳۹۹، همسر یک مجروح جنگ ایران و عراق گفت وقتی شوهرش برای دریافت «پای مصنوعی هوشمند» با تسهیلات دولتی به یک مرکز خدماتی مراجعه کرده، به او گفتهاند امکانات پیشرفته تنها برای «مدافعان حرم» بهصورت رایگان ارائه میشود.





