چند ساعت پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، رییسجمهوری جدید آمریکا اقدامات حفاظتی در مورد جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق خود را لغو کرد. ترامپ در نخستین روز بازگشت خود به کاخ سفید، برایان هوک، نماینده آمریکا در امور ایران در دوره اول ریاستجمهوری خود، را اخراج کرده بود.
بولتون سهشنبه در گفتوگو با سیانان تایید کرد که چند ساعت پس از قدرت گرفتن مجدد ترامپ، با دستور رییسجمهوری جدید، اقدامات سرویس مخفی آمریکا که برای حفاظت از بولتون در نظر گرفته شده بود، خاتمه یافت.
بولتون که در نوامبر ۲۰۱۹ و در اولین دوره ریاستجمهوری ترامپ، کاخ سفید را ترک کرد. در سالهای اخیر بهدلیل تهدیدات جمهوری اسلامی، سرویس مخفی آمریکا مامور حفاظت مداوم از او شده بود.
ترامپ پیشتر در دوره اول ریاستجمهوری خود نیز پس از ترک دولت از سوی بولتون، به چنین اقدامی دست زده بود، اما جو بایدن در دوران ریاستجمهوری خود این اقدامات را دوباره برقرار کرد.
بارسلونا در یکی از جذابترین بازیهای تاریخ لیگ قهرمانان در حالی که تا دقیقه ۷۸ با نتیجه ۲-۴ از بنفیکا عقب بود، در نهایت ۴-۵ برابر میزبان خود به پیروزی رسید. رافینیا و لواندوفسکی دو بار و گارسیا یک بار برای آبیواناریپوشان گلزنی کردند تا شاگردان هانسی فلیک به رده دوم جدول برسند.
در دیگر بازیهای امشب، لیورپول دو بر یک لیل را شکست داد و با حفظ رکورد ۱۰۰ پیروزی، صدرنشین باقی ماند.
اتلتیکو مادرید با دبل آلوارز برابر بایر لورکوزن ۱-۲ به پیروزی رسید.
یوونتوس در خانه کلوپ بروژ به تساوی بدون گل رسید.
بولونیا دو بر یک برابر دورتموند، نایبقهرمان دوره گذشته پیروز شد.
سازمان اتحاد علیه ایران هستهای در بیانیهای در واکنش به حضور جواد ظریف، معاون راهبردی مسعود پزشکیان، در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، او را «مسئول اصلی تبلیغات حکومت ایران در حمایت از تجاوزگری و تروریسم» توصیف کرد.
این سازمان ضمن محکوم کردن حضور ظریف در این مجمع نوشت: «ظریف مدتهاست با سپاه پاسداران، که از سوی آمریکا بهعنوان سازمان تروریستی شناخته شده، برای تطهیر نقض آشکار حقوق بشر، حمایت از تروریسم و صدور خشونت به خارج از کشور همکاری میکند.»
در این بیانیه با اشاره به مرگ مشکوک یک شهروند سوئیسی در زندانی در ایران گفته شده این اتفاق تصمیم میزبانی از ظریف را «به شکل ویژهای آزاردهنده» میکند و به عنوان پیامی برای جمهوری اسلامی محسوب میشود که «میتوان رفتارهای آشکارا ناپسند حکومت را به خاطر یک گفتوگوی سطحی نادیده گرفت».
والاستریت ژورنال به نقل از منابع آگاه گزارش داد دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، از اوایل هفته آینده برای تحت فشار قرار دادن کانادا و مکزیک به منظور آغاز مذاکرات مجدد بر سر توافق تجاری تازه، از تهدید به اعمال تعرفههای سنگین بر کالاهای این دو کشور استفاده خواهد کرد.
توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا که در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ بهعنوان جایگزین قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی تدوین شد، قرار است در سال ۲۰۲۶ مورد بازبینی قانونی قرار گیرد. اما به گفته این منابع، ترامپ امیدوار است که این بازبینی زودتر انجام شود.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در نامهای به سناتور تد کروز نوشته دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده، به دنبال احیای تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خواهد بود که بر اساس توافق هستهای سال ۲۰۱۵، اجرای آنها در پی توافق برجام در آن سال تعلیق شده بود.
روبیو در پاسخ مکتوب به پرسش سناتور تد کروز، با اشاره به برجام نوشته است: «من معتقدم به سود منافع امنیت ملی ماست که شورای امنیت سازمان ملل تحریمهایی را که بر اساس برجام تعلیق شده بودند، دوباره اعمال کند.»
روبیو در ادامه با اشاره به تبعیتش از دونالد ترامپ نوشته است: «من رهنمودهای رییسجمهور را اجرا خواهم کرد و با متحدانمان همکاری میکنم تا اطمینان حاصل کنیم با فعال شدن مکانیسم ماشه، بازگردانی تحریمها (اِسنپبک) اتفاق بیفتد.»
نامه روبیو منتشر نشده است و کروز تنها بخشهایی از آن را در جلسه تایید صلاحیت الیس استفانیک، گزینه ترامپ برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، قرائت کرد.
مثلث مخالف ایران
روبیو، کروز و استفانیک، همگی از حامیان سرسخت اسرائیل و مخالفان تهران بهشمار میآیند و نشان دادهاند که قصد دارندجمهوری اسلامی را برای کاهش حمایت از گروههای مسلح متحد خود و جلوگیری از پیشبرد برنامه هستهایاش تحت فشار بگذارند.
استفانیک گفت: «مقابله با ایران یک اولویت اصلی است. این اقدام در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ موفقیتآمیز بود.»
مکانیسم ماشه در توافق برجام
اگر هر یک از طرفهای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تشخیص دهند که ایران به تعهداتش عمل نمیکند، «اسنپبک» از تعلیق تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی، به لحاظ فنی میتواند بهشکل خودکار اعمال شود.
با اسنپبک، تحریمهایی که بر اساس برجام لغو شده بودند، از تعلیق خارج شده و پس از ۳۰ روز دوباره اعمال خواهند شد، مگر اینکه پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل بهصورت اجماعی رای دهند که تحریمها همچنان لغوشده باقی بمانند.
ترامپ با این استدلال که لغو تحریمها به ایران منابع مالی میدهد تا خود و همپیمانان منطقهایاش مانند حماس و حزبالله را مجهز کند، در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از توافق برجام خارج کرد.
اکنون که واشنگتن از این توافق خارج شده است، نمیتواند بهتنهایی روند اسنپبک را آغاز کند، اما قول داده است در گفتوگو با متحدان اروپایی خود، به آنها برای این اقدام فشار بیاورد.
روسیه و چین که رابطهشان با غرب چندان دوستانه نیست، در سالهای اخیر روابط خود با ایران را تقویت کردهاند و بعدی به نظر میرسد برای تامین نظر آمریکا با ایران مقابله کنند.
بنابراین فعالسازی اسنپبک بر عهده یکی از سه کشور اروپایی عضو توافق، موسوم به تروئیکای اروپایی Eشامل فرانسه، بریتانیا و آلمان خواهد افتاد. بر اساس گزارشها، این قدرت اروپایی در حال حاضر درباره گامهای آتی برای نجات توافق، با ایران در حال مذاکرهاند.
بریتانیا اعلام کرده که احتمالا در نهایت با استفاده از مکانیزم ماشه، تحریمهای سازمان ملل علیه حمهوری اسلامی را فعال کند و دلیل آن را پیشرفت ایران در غنیسازی اورانیوم عنوان کرده است، پیشرفتی که ایران را به ساخت بمب اتمی نزدیکتر میکند.
اگر هیچیک از طرفهای توافق تا اکتبر ۲۰۲۵ موضوع عدم پایبندی ایران به توافق را به شورای امنیت ارجاع ندهد، طبق قطعنامه سازمان ملل که این توافق را نهایی کرد، توانایی فعالسازی مجدد تحریمها (اسنپبک) از بین خواهد رفت.
ایران؛ توافق یا ادامه تنش
ایران سال گذشته اعلام کرد برای دستیابی به یک توافق یا در صورت عدم همراهی طرفهای مقابل برای دامه تنش هم، آمادگی دارد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در ماه نوامبر گفت: «ما معتقدیم پنجره دیپلماسی همچنان باز است، اگرچه بهصورت محدود و مشروط به اینکه سایر طرفها اراده واقعی نشان دهند. بدون چنین تعهدی، ما مسیر جایگزینی را دنبال خواهیم کرد.»
سناتور کروز روز سهشنبه با ابراز خشم، دولت قبلی جو بایدن را متهم کرد که به ایران امکان پیشرفت بیشتر هستهای داده و گفت ترامپ باید مانع این پیشرفت شود.
کروز گفت: «زمانی که آیتالله شعار مرگ بر آمریکا سر میدهد، او کاملا به معنای واقعی قصد نابودی دارد و معتقدم اگر بتواند یک سلاح هستهای را بر فراز یک شهر آمریکایی منفجر کند، حتما این کار را خواهد کرد.»
کروز با اشاره به جدی بودن چنین تهدیدی گفت: «من باور ندارم که این تهدیدی باشد که ایالات متحده بتواند تحمل کند و مطمئنم که هم رییسجمهور و هم وزیر خارجه با این نظر موافق هستند.»
میوتی ایگده، نخستوزیر گرینلند، با تاکید بر عزم این منطقه خودمختار برای تصمیمگیری درباره آینده خود گفت، گرینلند نمیخواهد بخشی از آمریکا باشد.
ایگده سهشنبه دوم بهمن در یک نشست خبری گفت: «ما گرینلندی هستیم. نه میخواهیم آمریکایی باشیم و نه دانمارکی. مردم گرینلند در مورد آینده آن تصمیم خواهند گرفت.»
نخستوزیر گرینلند شرایط به وجود آمده را «سخت» توصیف کرد و گفت گرینلند برای حفاظت از منافع آمریکا در قطب شمال، آماده مذاکره با ایالاتمتحده است.
ترامپ پیش از آغاز ریاستجمهوری خود در چند اظهارنظر خواستار پیوستن گرینلند و کانادا به خاک آمریکا شد. گرینلند بخشی از قلمرو پادشاهی دانمارک به شمار میآید.
