تحلیل

دفاع از کشور، یا جنگ برای ماندن؟ چرا جمهوری اسلامی از تداومِ وضعیتِ جنگی خوشحال است؟

کامبیز حسینی
کامبیز حسینی

ایران‌اینترنشنال

جمهوری اسلامی از جنگ برای دفاع از کشور استفاده نمی‌کند، بلکه از آن سوءاستفاده می‌کند تا از خود دفاع کند؛ تا جامعه را خفه کند، و بماند. برای این بقا، نیازمند تداوم یک «وضعیت اضطراری دائمی» است.

ایران این روزها نه درگیر جنگی واقعی، بلکه گرفتار وضعیتی متوهم و مصنوعی از جنگ است؛ وضعیتی که حکومت در آن نه‌تنها پاسخ‌گو نیست، بلکه مدام در حال طرح پرسش‌های جعلی و تهدیدهای موهوم است.

باز هم یک «برههٔ حساس کنونی» دیگر
این روزها نه هوا آرام است، نه فضا مطمئن. هر حکومت نرمالی، پس از بحران، می‌کوشد ابتدا امنیت و سپس آرامش را به جامعه بازگرداند. جمهوری اسلامی اما مسیر معکوس را در پیش گرفته است. بعد از آتش‌بس، نه‌تنها شرایط عادی نشد، بلکه فشار در تمامی حوزه‌ها افزایش یافت: اینترنت به‌شدت کند و محدود شد، کیفیت هوا در بسیاری از شهرها بحرانی است، و قیمت اقلام ضروری با جهشی بی‌سابقه بالا رفته است. با این حال، مقامات هیچ برنامه‌ای برای بهبود اوضاع ارائه نداده‌اند. در عوض، حکومت با اتکا به «وضعیت جنگی»، فشارهای امنیتی را تشدید کرده و با گسترش ایست‌وبازرسی‌های شهری، حریم خصوصی شهروندان را به‌طور بی‌سابقه‌ای نقض می‌کند. در جمهوری اسلامی، بحران مدیریت نمی‌شود؛ به فرصتی برای سرکوب، کنترل و انحصار تبدیل می‌شود.

سرکوب در سایهٔ وضعیت اضطراری دائمی
بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۷۰۰ نفر فقط در پنج استان کشور بازداشت شده‌اند. اتهام غالب چیست؟ «جاسوسی». در وضعیت کنونی، اتهام جاسوسی به‌نوعی جایگزین تمامی جرائم شده است: از نقد ساده و مطالبهٔ حقوق اولیه گرفته تا حتی مهاجر بودن. اکنون مجلس جمهوری اسلامی پیش‌نویس قانونی را تصویب کرده که بر اساس آن، اتهام جاسوسی می‌تواند بدون دادگاه، بدون وکیل، و بدون حق دفاع، منجر به صدور حکم اعدام شود. حتی میان خود نیروهای حکومتی نیز اختلاف افتاده که کدام نهاد باید حکم اعدام را امضا کند—نشانه‌ای روشن از فروریزی نظم حقوقی کشور و تسلیم نهادهای رسمی در برابر ماشین سرکوب.

فروپاشی اقتصادی، توجیه امنیتی
اقتصاد کشور در وضعیت بحرانی است. قیمت کالاهای اساسی، از گوشت و لبنیات تا برنج ایرانی، افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است. فروشگاه‌ها با کمبود شدید مواجه‌اند. پاسخ حکومت به این بحران فقط یک جمله است: «وضعیت جنگی است!» این جمله، همه‌چیز را توجیه می‌کند: از کاهش پهنای باند اینترنت، نبود نظارت بر بازار، کمبود دارو، و بی‌نظمی اداری گرفته تا سرکوب سیاسی. وضعیت جنگی به پوششی برای پنهان‌کاری، ناکارآمدی، و بی‌کفایتی ساختاری بدل شده است.

شباهت‌ها به مدل کره شمالی
صداوسیمای جمهوری اسلامی بدل به صحنه‌ای از مانورهای نظامی، اعتراف‌های اجباری و تبلیغ «وحدت ملی» شده است؛ وحدتی که تنها بر پایهٔ ترس و سکوت ممکن است. برخی رسانه‌های بین‌المللی هشدار داده‌اند که جمهوری اسلامی در حال حرکت به‌سوی الگویی شبیه به مدل حکمرانی کره شمالی است: پاک‌سازی‌های داخلی، حذف مخالفان، بی‌اعتمادی به درون و بیرون، و حکومتی که بر ویرانه‌های مشروعیت ایستاده، فقط با مشت آهنین.

پرسشی برای امروز
ما در «برنامه با کامبیز حسینی» این پرسش را با شما در میان گذاشتیم: جمهوری اسلامی از تداوم وضعیت جنگی چگونه بهره‌ می‌برد؟ سیامک آرام، مهمان اصلی برنامه بود و مخاطبان از سراسر جهان به این پرسش پاسخ دادند.

«برنامه»، که می‌کوشد صدای مردم ایران را بی‌واسطه به گوش همدیگر برساند، دوشنبه تا جمعه، ساعت ۱۱ شب به وقت تهران، به‌صورت زنده از تلویزیون ایران اینترنشنال پخش می‌شود.