درمانگران اعتیاد با تجمع مقابل وزارت بهداشت نسبت به کمبود شربت تریاک در مراکز ترک اعتیاد اعتراض کردند. به گفته آنان، قطع یا کاهش این دارو درمان نزدیک به یک میلیون بیمار را مختل کرده و سلامت بیماران و امنیت جانی پزشکان را با خطر جدی روبهرو ساخته است.
علی احمدی، نایبرییس صنف درمانگران اعتیاد استان تهران سهشنبه ۲۵ آذر گفت: «در حال حاضر نزدیک به یک میلیون بیمار وابسته به درمان نگهدارنده با شربت تریاک (اوپیوم) در کشور تحت پوشش مراکز درمان اعتیاد قرار دارند، اما در بیش از ۱۵ استان مراکز درمانی با کمبود یا قطع سهمیه دارویی مواجه شدهاند.»
او گفت در استانهایی مانند همدان، هرمزگان و مازندران، برخی مراکز در «یک تا دو ماه اخیر» هیچ شربت اپیومی دریافت نکردهاند و در تهران نیز سهمیهها «بهطور بیسابقهای» کاهش یافته است؛ بهگفته او، برخی مراکز با ظرفیت ماهانه بیش از ۱۰۰ واحد، «تنها حدود ۱۵ واحد دارو» دریافت کردهاند.
خبرگزاری فارس ۹ آذر گزارش داد بر اساس اعلام مرکز پژوهشهای مجلس، دولت سالانه ۹۰ هزار میلیارد تومان به شرکتهای دارویی، یارانه تریاک میدهد.
این گزارش اضافه کرد در حالی که قیمت هر کیلو تریاک به صورت غیر قانونی برای کشاورزان کیلویی ۹۰ میلیون تومان تمام میشود، دولت آن را کیلویی ۱۴۸ هزار تومان به شرکتهای دارویی میفروشد.
بنا بر این گزارش به طور متوسط در پنج سال گذشته، هزار تن تریاک به شرکتهای دارویی به قیمت ۱۴۸ هزار تومان داده شده، یعنی دولت نیاز شرکتهای دارویی را با پرداخت سالانه ۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه تامین کرد که با این پول میشد ۹۰۰ بیمارستان دولتی ۱۰۰ تختخوابی ساخت.
امنیت جانی کادر درمان و نامه به پزشکیان
احمدی هشدار داد کاهش یا قطع ناگهانی داروی بیماران، «عملا امنیت جانی پزشکان و پرسنل مراکز درمانی را به خطر میاندازد» و فشار روانی زیادی ایجاد میکند، زیرا بیماران وابسته در صورت قطع دارو ممکن است دچار «بیقراری، رفتارهای پرخطر و تنشهای جدی» شوند.
بر اساس این گزارش، چین به جای ارسال مستقیم موشکهای کامل برای حکومت ایران، با تحویل محدود تجهیزات نظامی، مواد صنعتی و کالاهای با کاربرد دوگانه، به تهران کمک میکند.
دیفنس نتورک تاکید کرد کارشناسان سه مسیر اصلی این کمکها را شناسایی کردهاند که اولین مسیر آن ارسال مواد شیمیایی و پیشسازهها به ایران است.
این گزارش افزود ایران برای تولید سوخت جامد موشکها، مقادیر زیادی آمونیوم پرکلرات و دیگر مواد شیمیایی را از چین خریداری کرده که این مواد میتوانند برای ساخت صدها موشک بالستیک مورد استفاده قرار گیرند.
دیفنس نتورک نوشت: «ماشینآلات و قطعات صنعتی با کاربرد دوگانه دومین گزینه مورد نظر کارشناسان است که این تجهیزات شامل ابزارآلات، قطعات الکترونیکی و زیرسیستمهایی است که در تولید، تست و زیرساختهای پرتاب موشک کاربرد دارند.»
این رسانه اضافه کرد برخی از این محمولهها بهوسیله نیروهای ویژه آمریکا در دریا توقیف شدهاند.
والاستریت ژورنال ۲۱ آذر گزارش داد نیروهای عملیات ویژه آمریکا ماه گذشته در اقیانوس هند به یک کشتی یورش بردند و محمولهای شامل اقلام دوکاربردی از مبدا چین را که به مقصد ایران در حرکت بود، توقیف و نابود کردند.
این کشتی در زمان عملیات چند صد مایل دورتر از سواحل سریلانکا قرار داشت و پس از توقیف محموله، اجازه یافت به مسیر خود ادامه دهد. عملیاتی نادر که به گفته مقامهای آمریکایی، با هدف جلوگیری از بازسازی توان نظامی جمهوری اسلامی انجام شد.
مقامهای آمریکایی به والاستریت ژورنال گفتند ایالات متحده پیش از انجام عملیات، این محموله را زیر نظر داشت و بر اساس یافتههای اطلاعاتی، مقصد نهایی آن، شرکتهایی در ایران بودهاند که در زمینه تامین قطعات برای برنامه موشکی جمهوری اسلامی فعالیت دارند.
نام کشتی و مالک آن از سوی مقامهای آمریکایی اعلام نشد.
این عملیات که پیشتر رسانهای نشده بود، بخشی از تلاش پنتاگون برای مختل کردن شبکههای پنهانی تامین تجهیزات نظامی جمهوری اسلامی توصیف شده است.
راههای دیگر همکاری تسلیحاتی پکن و تهران
حمل محدود تجهیزات نظامی و دفاعی، دیگر گزینه مطرح شده است.
بر اساس این گزارش، هواپیماهای ترابری چین و روسیه در سال ۲۰۲۵ تجهیزات دفاع هوایی، قطعات موشکی و دیگر ملزومات نظامی را به ایران منتقل کردهاند.
دیفنس نتورک به نقل از تحلیلگران نوشت که چین با این روش به صورت غیرمستقیم و صنعتی، توان موشکی و دفاع هوایی ایران را تقویت میکند؛ بدون آن که موشکهای بالستیک کامل تحویل دهد و باعث بروز بحران دیپلماتیک شود.
در پایان این گزارش آمده است به گفته کارشناسان این کمکها قابل اندازهگیری و مشهود هستند، اما چین تلاش میکند آنها را به شکل رسمی انکار و وانمود کند قوانین صادرات را رعایت میکند.
اوایل آذرماه، شبکه الحدث به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت جمهوری اسلامی در حال بازسازی برنامه موشکی خود است.
همچنین یورونیوز در گزارشی نوشت مقامات و تحلیلگران اسرائیلی هشدار میدهند ایران پس از درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل، با سرعت در حال بازسازی زرادخانه موشکی خود است و قصد دارد در درگیریهای آینده، همزمان دو هزار موشک شلیک کند.
یک ژنرال پیشین ارتش اسرائیل گفته است این کشور اجازه نخواهد داد حکومت ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، توان موشکی، پدافند هوایی یا تاسیسات هستهای خود را احیا کند و در صورت هرگونه تلاش جدی در این مسیر، اسرائیل آماده انجام حملات تازه خواهد بود.
عامیر اویوی، سرتیپ ذخیره ارتش اسرائیل و مدیرعامل «انجمن دفاع و امنیت اسرائیل» (IDSF)، در گفتوگو با ایراناینترنشنال هشدار داد هرگونه اقدام حکومت ایران برای بازسازی زیرساختهای نظامی و هستهای که در حملات خرداد ماه آسیب دیدهاند، «چکاندن دوباره ماشه اقدام نظامی اسرائیل» خواهد بود.
در این بیانیه که به امضای پروفسور سیروس میرزایی رسیده، آمده است که هر تلاش موثر برای تحقق حقوق بشر مستلزم همراهی و همکاری همه جریانهای آزادیخواه، بدون ملاحظات گروهی و سیاسی، برای آزادی تمامی زندانیان سیاسی است و تفرقهافکنی میان این جریانها، مسیر دستیابی به برابری حقوق انسانی را تضعیف میکند.
امضاکنندگان این بیانیه خواستار تلاش و همبستگی جامعه مدنی ایران با همه گرایشها و نیز جوامع بینالمللی برای آزادی بیقیدوشرط نرگس محمدی و سایر دستگیرشدگان، از جمله افراد با گرایش پادشاهیخواه، شدند.
در این بیانیه همچنین نسبت به اتهام «همکاری با اسرائیل» مطرحشده علیه محمدی هشدار داده شده و تاکید شده است که چنین اتهامی در نظام قضایی جمهوری اسلامی میتواند پیامدهای حقوقی سنگینی به دنبال داشته باشد.
از این رو، از جامعه مدنی ایران و نهادهای بینالمللی خواسته شده نسبت به این موضوع هوشیار باشند. امضاکنندگان این بیانیه با تاکید بر شعار «آزادی برای همه دستگیرشدگان مشهد»، خواستار آزادی تمامی بازداشتشدگان شدند.
۲۴ آذر نیز ۲۰ فعال سیاسی، مدنی و هنری ایران در بیانیهای مشترک، بازداشت حدود ۴۰ نفر از شرکتکنندگان در مراسم بزرگداشت علیکردی را «نمایشی از پیش تدارک دیده شده» برای سرکوب جامعه مدنی دانستند و خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط بازداشتشدگان شدند.
اتحادیه اروپا ۲۲ آذر بازداشت چند فعال حقوق بشر، از جمله محمدی، در مشهد را «عمیقا نگرانکننده» توصیف کرد و از مقامهای جمهوری اسلامی خواست افرادی را که «به ناحق و به دلیل استفاده از حق آزادی بیان بازداشت شدهاند» آزاد کنند.
۲۱ آذر نیز شاهزاده رضا پهلوی در واکنش به این بازداشتها خطاب به مردم ایران گفت همصدایی و همبستگیتان را حفظ کنید و خواستار آزادی بیقیدوشرط همه بازداشتشدگان باشید.
در بخش دیگری از بیانیه کادر پزشکی مدافع حقوق بشر، به فضای مراسم سوگواری علیکردی اشاره شده و آمده است که این مراسم با حضور جریانهای مختلف اپوزیسیون ایران، از جمله محمدی، برنده جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ برگزار شد.
امضاکنندگان بیانیه نوشتهاند هنگام سخنرانی محمدی، هواداران نظام پادشاهی نیز با سردادن شعارهایی «اظهار وجود» کردند. آنها افزودهاند با توجه به جایگاه علیکردی و فضای سرکوبگر جمهوری اسلامی، دور از انتظار نبود که مردم از این موقعیت برای بیان مطالبات خود استفاده کنند.
بهگفته این پزشکان، ماموران امنیتی جمهوری اسلامی با سنگپرانی به سمت محمدی، فضای مراسم را «منفی و متشنج» کردند؛ اقدامی که به توقف تجمع و بازداشت شماری از حاضران انجامید.
در بیانیه با اشاره به برخورد ماموران امنیتی، بر حق تجمع و آزادی بیان بهعنوان از اساسیترین حقوق بشر، حتی در مراسم سوگواری، تاکید شده است.
امضاکنندگان همچنین نوشتهاند که جوامع دیکتاتوری با از میان بردن اعتماد متقابل، زمینه قطبیسازی اجتماعی را فراهم میکنند؛ روندی که به گفته آنها، خود را حتی در چنین مراسمهایی نیز نشان میدهد.
حسن همتیفر، دادستان مشهد، ۲۲ آذر ضمن اعلام خبر بازداشت ۳۹ نفر در مراسم هفتم علیکردی در این شهر، گفت «تحقیقات قانونی» از سوی مراجع امنیتی و انتظامی و دستگاه قضایی جمهوری اسلامی درباره دستگیرشدگان ادامه دارد.
با این حال، فعالان حقوق بشر برآورد میکنند شمار افراد بازداشتشده بیش از ۵۰ نفر باشد و منابع حقوقبشری اسامی بیش از ۳۰ تن از این افراد را در شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند.
مراسم هفتم علیکردی ۲۱ آذر در مشهد برگزار شد و شهروندان حاضر در آن با سردادن شعارهای اعتراضی یاد او را گرامی داشتند.
پیکر علیکردی صبح ۱۵ آذر در دفتر کارش در مشهد پیدا شد و بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی و برخی وکلا و فعالان سیاسی و مدنی، مرگ او را «قتل حکومتی» خواندند.
انجمن درمانگران اعتیاد ایران اوایل هفته جاری در نامهای که نسخهای از آن به دست ایراناینترنشنال رسیده با هشدار به مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، نسبت به تداوم کمبود شربت تریاک در مراکز درمان سوءمصرف مواد، خواستار اقدام فوری دولت برای تامین این دارو شد.
در این نامه انجمن درمانگران اعتیاد ایران اعلام کرده است که کمبود شربت تریاک، روند درمان بیماران وابسته به درمان نگهدارنده را با اختلال جدی مواجه کرده و باعث افزایش تنش در مراکز درمانی شده است.
در این نامه آمده است که شربت تریاک یکی از داروهای اصلی درمان نگهدارنده در مراکز امامتی محسوب میشود و قطع یا کاهش ناگهانی آن، علاوه بر تهدید سلامت بیماران، امنیت شغلی و جانی پزشکان و کارکنان این مراکز را نیز به خطر انداخته است.
در همین رابطه، به گفته احمدی هزینه درمان نگهدارنده با شربت تریاک برای بیمار ماهانه کمتر از دو میلیون تومان است، اما در صورت خروج از چرخه درمان قانونی، هزینه تامین مواد مخدر در بازار غیرقانونی بهطور متوسط میتواند به بیش از ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان در ماه برسد و این موضوع خطر سوق یافتن بیماران به سمت مواد صنعتی مانند فنتانیل را افزایش میدهد.
در نامه انجمن درمانگران اعتیاد همچنین نسبت به پیامدهای اجتماعی و بهداشتی کمبود دارو هشدار داده شده و آمده است که قطع درمان میتواند بیماران را به سمت بازار غیرقانونی مواد مخدر یا مصرف مواد صنعتی سوق دهد؛ موضوعی که بهگفته نویسندگان نامه، میتواند به گسترش آسیبهای اجتماعی و افزایش هزینههای درمانی منجر شود.
انجمن درمانگران اعتیاد ایران در پایان این نامه از رییسجمهوری خواسته است با صدور دستور فوری به وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و ستاد مبارزه با مواد مخدر، برای تامین پایدار شربت تریاک و جلوگیری از بحران در مراکز درمان اعتیاد اقدام شود.
در گزارش دیگری که سلامتنیوز ۱۳ آذر منتشر کرد، آمده بود با گذشت چهار ماه از اعلام کمبود ماده اولیه تولید شربت تریاک، برخی مراکز درمان اعتیاد برای دریافت این دارو با مشکل مواجه شدهاند و در برخی موارد از مراکز خواسته شده شمار بیماران تحت پوشش این دارو کاهش یابد یا سهمیه برخی مراکز قطع شده است.
