منابع آگاه: نیروهای امدادی هنوز به محل اصلی انفجار نرسیدهاند؛ دهها تن کشته شدهاند
بر اساس اطلاعات و تصاویر رسیده به ایراناینترنشنال، نیروهای امداد و نجات هنوز به محل اصلی انفجار شدید در بندر رجایی بندرعباس نرسیدهاند و شمار افراد مجروح و جانباخته در این رخداد بیش از آمار رسمی اعلام شده از سوی مسئولان جمهوری اسلامی است.
برخی منابع محلی در بندرعباس شمار جانباختگان این انفجار را دهها تن عنوان کردهاند و گفتهاند شدت انفجار آنقدر زیاد بوده که هنوز نتوانستهاند وارد محل انفجار شوند.
یک منبع مطلع با اشاره به اینکه آمارهای اعلام شده در خصوص شمار جانباختگان و مجروحان این رخداد واقعی نیست، به ایراناینترنشنال گفت آمارهای اعلام شده تنها مربوط به کسانی است که در محوطههای اطراف محل اصلی انفجار حضور داشتهاند.
یک منبع نزدیک به خانواده یکی از جانباختگان با ارسال تصویر و ویدیویی از محل این رخداد به ایراناینترنشنال گفت: «چرا جمهوری اسلامی اصرار دارد بگوید کسی کشته نشده یا شمار کمی کشته شدهاند.»
یکی از خانوادههای مجروحان نیز که مقابل در بیمارستانی در شهر بندرعباس حضور دارد، با ارسال ویدیویی به ایراناینترنشنال، شمار مجروحان را صدها تن عنوان کرد و گفت بیمارستانها اصلا امکانات ندارند و جوابگوی رسیدگی به این تعداد از مجروحان نیستند.
مخاطب دیگری ویدیویی به ایراناینترنشنال ارسال کرده که نشان میدهد پیکر همکارش در کنار کامیونها بر زمین افتاده است.
وزارت خارجه آلمان در گفتوگو با ایران اینترنشنال از تلاشها برای ایجاد کانال گفتوگو میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده استقبال کرد. برلین تاکید کرد که آمریکا و آلمان، فرانسه و بریتانیا دارای منافع مشترکی در جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای هستند.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان افزود: «ما در این زمینه با هر دو کشور، ایالات متحده و ایران، از نزدیک در تماس هستیم.»
چند منبع دیپلماتیک به ایراناینترنشنال گفتند که عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در سفر به چین حامل پیام ویژه کتبی علی خامنهای به شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، است که در آن تاکید شده نتایج گفتوگو با آمریکا لطمهای به مناسبات تهران و پکن وارد نخواهد کرد.
این منابع دیپلماتیک، که نخواستند نامشان فاش شود، به ایراناینترنشنال گفتند که رهبر جمهوری اسلامی در پیام خود به شی جین پینگ تاکید کرده است که این مذاکرات صرفا برای کاهش تنش با آمریکاست و نه تغییر سیاست «نگاه به شرق» جمهوری اسلامی.
خامنهای در پیام خود به شی گفته است در صورت بهدست آمدن هرگونه توافق با آمریکا، تهران به مفاد توافقنامه راهبردی ۲۵ ساله خود با پکن پایبند خواهد بود و روابط اقتصادی دو کشور ادامه خواهد یافت.
بهگفته این منابع، در این پیام تاکید شده است رویکرد «نگاه به شرق» جمهوری اسلامی در سیاست خارجی یک راهبرد اساسی است و تغییری در آن بهوجود نخواهد آمد.
عباس عراقچی، سهشنبه دوم اردیبهشت، و در آستانه دور سوم گفتوگوهای جمهوری اسلامی و آمریکا که قرار است روز شنبه شش اردیبهشت در عمان برگزار شود، به چین میرود.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پیش از برگزاری دور دوم گفتوگوها در رم، پایتخت ایتالیا، به مسکو سفر و با ولادیمیر پوتین و سرگئی لاوروف، رییسجمهوری و وزیر امور خارجه روسیه دیدار کرد. او در آن سفر حامل پیام کتبی مشابهی از سوی رهبر جمهوری اسلامی به ولادیمیر پوتین بود.
روسیه و چین متحدان جمهوری اسلامی هستند و تهران با هر دو کشور قراردادهای بلندمدت استراتژیکی امضا کرده که مفاد آنها علنی نشده است.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ رییسجمهوری آمریکا در خاورمیانه، که مذاکرات واشینگتن با تهران را رهبری میکند، پیش از دور سوم مذاکرات به روسیه سفر و با ولادیمیر پوتین دیدار میکند. او پیش از دور اول مذاکرات در عمان نیز به روسیه رفت و با پوتین گفتوگو کرد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه دوشنبه، اول اردیبهشت، ضمن اعلام سفر عراقچی به پکن، با تاکید بر هماهنگیهای مستمر با شرکای راهبردی گفت: «طبیعی است که چین نیز در جریان آخرین تحولات مربوط به گفتوگوهای ایران و آمریکا قرار گیرد.»
منابع دیپلماتیک آگاه از متن پیام رهبر جمهوری اسلامی به رییسجمهوری چین به ایراناینترنشنال گفتند که عراقچی در سفر خود به چین میکوشد به این کشور اطمینان دهد که هرگونه توافق با ایالات متحده صرفا برای کاهش تنش با واشینگتن است نه تغییر رویکرد راهبردی جمهوری اسلامی.
بهگفته این منابع، رهبر جمهوری اسلامی درباره مذاکرات با آمریکا به رهبر چین گفته است تهران همیشه از ابزار دیپلماسی برای رفع تنش و بحران استفاده کرده است.
منابع دیپلماتیک به ایراناینترنشنال گفتند این پیام از آن جهت برای مقامات چین ارسال شده است که رهبر جمهوری اسلامی خواسته به طرف چینی اطمینان بدهد اتفاقی که پس از توافق برجام رخ داد، این بار اتفاق نخواهد افتاد و دولت کنونی مثل دولت وقت (دولت حسن روحانی) نخواهد کوشید رویکرد خود را از شرق به غرب تغییر دهد و با کشورهای غربی قراردادهای اقتصادی کلان امضا کند.
جایگاه کمرنگ ایران در طرح «کمربند و جاده» و حمایت چین و روسیه از امارات
این پیام در حالی ارسال شده که نقش ایران در طرح کلان «کمربند و جاده» چین (BRI) همچنان حاشیهای باقی مانده است. با وجود امضای توافق جامع راهبردی در سال ۲۰۱۶ و روابط سیاسی نزدیک، سرمایهگذاریهای چین در ایران بسیار کمتر از حد انتظار بوده است. بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ تنها دو قرارداد عمده امضا شده که یکی از آنها پس از خروج آمریکا از برجام لغو شد.
هرچند چین همچنان بزرگترین شریک تجاری ایران بهشمار میرود، اما شرکتهای چینی در سالهای اخیر قراردادهای بسیار پرسودتری با عربستان سعودی و امارات متحده عربی امضا کردهاند.
در همین حال، دولت ترامپ پس از روی کار آمدن، فشار اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را افزایش داده و پالایشگاههای کوچک و مستقل چینی موسوم به «تیپات» (قوری) را هدف قرار داده است. این پالایشگاهها یکی از مسیرهای حیاتی فروش نفت ایران در دوران تحریم بودهاند.
چین همچنین در اوایل خردادماه سال ۱۴۰۲ در بیانیهای از مواضع امارات متحده عربی در قبال جزایر سهگانه ایران در خلیج فارس و تلاشهای امارات برای دستیابی به یک «راهحل مسالمتآمیز» برای این موضوع حمایت کرد.
پس از آنکه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سفیر چین در تهران را در اعتراض به «حمایت مکرر» پکن از «ادعاهای بیاساس» امارات احضار کرد، مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، با رد اعتراض جمهوری اسلامی به بیانیه مشترک چین و امارات متحده عربی درباره جزایر سهگانه گفت: «موضع چین در مورد این سه جزیره ثابت است.»
نینگ روز دوشنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۳ در یک نشست خبری افزود: «چین از ایران و امارات میخواهد اختلافات خود را از طریق گفتوگو و رایزنی به صورت مسالمتآمیز حل کنند.»
علاوه بر چین، روسیه نیز در پرونده جزایر سهگانه از ایران حمایت نکرده است.
اوایل دی ماه سال ۱۴۰۲، در جریان نشست مشترک روسیه و کشورهای عربی که در ۲۹ آذر در مراکش برگزار شد، بیانیهای صادر شد که بار دیگر از مواضع ابوظبی درباره جزایر سهگانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی حمایت میکرد.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به نمایندگی از این کشور در این نشست حضور یافته بود.
روسیه و شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در تابستان سال ۱۴۰۲ نیز در نشست مشترک خود در مسکو با صدور بیانیه مشترکی خواستار «ارجاع پرونده جزایر سهگانه به دیوان بینالمللی دادگستری به منظور حل و فصل این مساله مطابق با مشروعیت بینالمللی» شده بودند.
امارات متحده عربی که مدعی حاکمیت بر جزایر سهگانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی در خلیج فارس است، در دهههای گذشته، خواهان ارجاع موضوع به دیوان بینالمللی لاهه شده است.
ایران که در مقابل میگوید مسئله حاکمیتش بر جزایر بهطور قطعی و دائمی در سال ۱۹۷۱ مشخص شده، این درخواست را رد و تنها برای مذاکره «برای رفع سوءتفاهم» اعلام آمادگی کرده است.
بر اساس اطلاعات اختصاصی رسیده به ایراناینترنشنال، فردی که علی رازینی و محمد مقیسه، دو قاضی ناقض حقوق بشر در دیوان عالی کشور را به قتل رساند، فرشید اسدی، آبدارچی این مجتمع قضایی بود. او متولد سال ۱۳۷۲ بود.
پیشتر اطلاعاتی در خصوص ضارب این دو قاضی در فضای رسانهای منتشر شده بود. در این گزارشها نام او «فرشاد» و تاریخ تولدش سال ۱۳۶۵ اعلام شده بود، اما اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد این موارد نادرست بوده است.
این اطلاعات نشان میدهد فرشید اسدی، اهل شهرستان رزن در استان همدان، ابتدا در طبقه پنجم دیوان عالی کشور کار میکرد، اما پس از انتقال محل کار مقیسه به طبقه اول ساختمان، او هم همراه با مقیسه به این طبقه منتقل شد.
مقیسه و رازینی، ۲۹ دی در محل کار خود در دیوان عالی کشور با تیر جنگی هدف قرار گرفتند و کشته شدند.
بنا بر اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، در روز حادثه فرشید اسدی ابتدا وارد اتاق محافظ شد و پس از مجروح کردن او، به اتاق اصلی رفت و با یک گلوله و در دم، علی رازینی را که همراه دو قاضی دیگر در این اتاق (اتاق خودش) بوده، به قتل رساند.
در همین حین محمد مقیسه، معروف به ناصریان، اقدام به فرار از اتاق کرد اما اسدی ابتدا یک گلوله به دست او و سپس یک گلوله از پشت به او شلیک کرد.
گلوله دوم به قلب مقیسه خورد و او را کشت.
محمد مقیسه و علی رازینی
بر اساس جزییات تازهای که به ایراناینترنشنال رسیده، فرشید اسدی همچنین قصد داشته محمود تولیت، قاضی پیشین دادگاه انقلاب را هم هدف قرار دهد اما بهدلایل نامشخص منصرف شده و اقدام به شلیک به خودش کرده و جان باخته است.
نام این قاضی پیشتر در هیچ منبعی ذکر نشده نبود.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال حاکی است در روزهای پس از این اتفاق، وزرات اطلاعات جمهوری اسلامی چند تن از اعضای خانواده اسدی از جمله پدر، عمو، دایی، دختر عمو و دختر خاله او را به تناوب بازداشت کرده است.
در این پرونده، بیژن کاظمی، زندانی سیاسی پیشین، از حدود ۱۰۰ روز پیش در بازداشت است و تاکنون جز یک مورد تماس کوتاه با خانواده در روزهای اول بازداشت، تماس دیگری با نزدیکان خود نداشته و از محل نگهداری او اطلاعی در دست نیست.
ایراناینترنشنال پیشتر گزارش داده بود مقامهای امنیتی قصد دارند از کاظمی اعتراف بگیرند که اسلحه ضارب را تامین کرده است.
پدر فرشید اسدی نیز برای قبول همدستی با پسرش در انجام این قتلها تحت فشار است.
مقامهای جمهوری اسلامی روایتهای متناقضی از چگونگی کشته شدن رازینی و مقیسه و انگیزه قتل این دو ناقض جدی حقوق بشر ارائه کردهاند.
روزنامه ایران ۳۰ دی با انتشار جزییاتی از چگونگی کشتهشدن این دو، با استناد به بررسیهای بازپرس و تیم بررسی صحنه جرم نوشت که از زمان حضور ضارب در شعبه تا خروج او از اتاق محل حمله، تنها ۱۳ ثانیه طول کشیده و در این مدت شش تیر بهصورت متوالی و رگباری شلیک شده است.
کشته شدن مقیسه و رازینی، واکنشهای بسیاری را بهویژه در میان زندانیان سیاسی پیشین برانگیخت.
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح نیز در اینستاگرام خود نوشت: «قتل آنها نتیجه رفتار، رویهها و سرکوبهای دستگاه قضایی است. هر آنکه باد میکارد، طوفان درو میکند.»
ایراناینترنشنال از طریق منابع دیپلماتیک در تهران مطلع شده است وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات شنبه گذشته در مسقط، طرحی سهمرحلهای را به آمریکا پیشنهاد کرده که هدف آن کاهش تنشهای هستهای در ازای رفع تحریمها و دسترسی به داراییهای مسدود شده ایران است.
این طرح را عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و تیم او در جریان مذاکرات مسقط در ۲۳ فروردین ماه به صورت مکتوب به استیون ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه ارائه کردهاند.
در این طرح، تهران پیشنهاد کرده در مرحله اول، در صورت دسترسی جمهوری اسلامی به منابع مالی مسدود شده و اجازه فروش نفت، برای مدتی سطح غنیسازی خود را به ۳/۶۷ درصد کاهش دهد.
منابع ایراناینترنشنال گفتند جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده که در گام دوم اگر ایالات متحده تروئیکای اروپایی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) را متقاعد کند که از فعالسازی مکانیسم بازگشت تحریمهای سازمان ملل (مکانیسم ماشه) صرفنظر کند و بخشی از تحریمهای آمریکا علیه ایران لغو شود، تهران غنیسازی در سطح بالا را کاملا متوقف میکند و بازرسیهای آژانس به حالت عادی باز خواهد گشت.
در این گام، جمهوری اسلامی متعهد میشود پروتکل الحاقی را نیز اجرا کند.
در بسته پیشنهادی عراقچی به ویتکاف آمده است که در گام سوم و پایانی، در صورت تصویب توافقنامه جامع هستهای در کنگره آمریکا و لغو همه تحریمهای اولیه (تحریمهای مصوب کنگره) و تحریمهای ثانویه، جمهوری اسلامی با انتقال اورانیوم غنیشده خود با خلوص بالا به کشور ثالث موافقت میکند.
ایراناینترنشنال اطلاع یافته است که ویتکاف از پیشنهادهای مطرح شده از سوی طرف ایرانی استقبال کرده و این موضوع، در ابتدا تعجب هیئت جمهوری اسلامی را در مسقط به دنبال داشته است.
اظهارات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مبنی بر اینکه قدمهای اول مذاکره «خوب» برداشته شده در همین چارچوب بوده است.
«نیاز به خرید زمان»
یک منبع دیپلماتیک دیگر به ایراناینترنشنال گفت که جمهوری اسلامی با این پیشنهاد سه مرحلهای «در حال وقتکشی است تا توان پدافند هواییاش را - که بهطور کامل در اواخر اکتبر از سوی اسرائیل نابود شد - بازسازی کند و همچنین توانایی تولید موشکهای زمینبهزمین خود را - که در نتیجه همان حمله اسرائیل آسیب دید - بازیابد.
این منبع افزود: «یکی از دلایل تمایل رهبر جمهوری اسلامی برای دادن اجازه ازسرگیری مذاکرات، نیاز به خرید زمان بیشتر است؛ چون او میداند حکومت ایران در حال حاضر توان دفاع از خود را در برابر یک حمله هوایی دیگر ندارد.»
بنا بر گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی در ماههای اخیر میزان اورانیوم غنیشده تا ۶۰ درصد خود را بهشدت افزایش داده است؛ سطحی که تنها یک گام فنی تا غنیسازی نظامی و تولید بمب اتم فاصله دارد.
آژانس اسفند ۱۴۰۳ در تازهترین گزارش خود هشدار داد جمهوری اسلامی در سه ماه گذشته بهطور قابل توجهی ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود را افزایش داده است و در صورت ادامه این روند، ذخایر اورانیوم ایران میتواند بهطور نظری برای ساخت شش بمب هستهای کافی باشد.
طبق یک گزارش آژانس ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی جمهوری اسلامی در قالب اورانیوم هگزافلوراید (UF6) ۹۲.۵ کیلوگرم افزایش یافته و به حدود ۲۷۵ کیلوگرم رسیده است.
روزنامه گاردین ۲۶ فروردین در گزارشی نوشت که انتظار میرود جمهوری اسلامی با «پیشنهاد آمریکا» در دور اول مذاکرات، مبنی بر انتقال ذخایر اورانیوم غنیشده خود به کشوری ثالث مانند روسیه، مخالفت کند.
گاردین افزود این موضوع یکی از موانع اصلی در مسیر توافق جدید هستهای تلقی میشود.
یک مقام ارشد اطلاعاتی پیشین آمریکا در گفتوگو با ایراناینترنشنال هشدار داد که ایالات متحده در مذاکرات با جمهوری اسلامی با «حریفی سرسخت» روبهرو است و هدف تهران ممکن است خرید زمان برای پیشبرد برنامه هستهای خود باشد.
نورمن رول، مقام باسابقه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیآیای) با بیش از ۳۰ سال سابقه که پیشتر ریاست میز ایران را در این نهاد برعهده داشت، گفت که مذاکرهکنندگان کارکشته جمهوری اسلامی ممکن است روند گفتوگوها را به نفع خود طولانی کنند، در حالی که تهران همزمان به غنیسازی اورانیوم تا سطحی ادامه دهد که بتواند به ساخت بمب منجر شود.
او گفت: «هر روزی که مذاکرات ادامه پیدا کند، ایران به آستانه ساخت سلاح هستهای نزدیکتر میشود. اگر محاسبه تهران این باشد که ماندن در لبه توانایی تسلیحاتی سود بیشتری نسبت به ساخت بمب دارد، به همین بازی ادامه خواهد داد.»
به گفته رول، جمهوری اسلامی در «مذاکره درباره خودِ مذاکره» مهارت یافته است؛ یعنی استفاده از دیپلماسی کشدار برای کاستن از تهدیدهای نظامی و کاهش فشار تحریمها، در حالی که توسعه برنامه هستهای ادامه دارد.
