گاهشمار توافق از نیویورک تا شرمالشیخ
نخستین آتشبس جدی میان اسرائیل و حماس، پس از ماهها تلاش و میانجیگری ایالات متحده، مصر و قطر برقرار شد. این آتشبس بر پایه «طرح ۲۰ مادهای ترامپ» شکل گرفته که دو مرحله دارد: آزادی گروگانها و زندانیان فلسطینی، سپس آتشبسی پایدار همراه با تشکیل یک دولت تکنوکرات در غزه.
این توافق، پس از فراز و فرودهای بسیار میان اسرائیل و حماس، مرداد ۱۴۰۴ آغاز شد و تا عذرخواهی نتانیاهو از قطر و نشستهای طولانی در شرمالشیخ ادامه یافت.
یکی از نقاط عطف، عذرخواهی رسمی نتانیاهو از قطر بود که اعتماد تازهای میان طرفها ایجاد کرد. به گفته مقامهای آمریکایی، فضای گفتوگوها بهتدریج انسانیتر شد و اعتماد متقابل بالا رفت.
اکنون که اجرای مرحله نخست توافق با عقبنشینی نیروهای ارتش اسرائیل کلید خورده است، مقامهای آمریکایی بر این باورند که هرچند این توافق «یک دستاورد تاریخی» است اما اجرای آن ساده نیست.
نسخه کامل گزارش: چگونه توافق اسرائیل و حماس شکل گرفت؛ از نیویورک تا شرمالشیخ
به گزارش رسانههای آمریکایی، پیت هِگسِت، وزیر جنگ ایالات متحده، روز جمعه در دیدار با وزیر دفاع قطر ، شیخ سعود بن عبدالرحمن آلثانی، اعلام کرد که پنتاگون تصمیم دارد در پایگاه هوایی مونتین هوم (Mountain Home) در ایالت آیداهو، یک مرکز آموزشی اختصاصی برای آموزش خلبانان قطری احداث کند.
هگست گفت این مرکز قرار است میزبان جنگندههای اف-۱۵ و خلبانان نیروی هوایی قطر باشد و هدف از آن «تقویت آموزش مشترک، افزایش توان رزمی و بهبود هماهنگی عملیاتی میان دو کشور» است.
به گفته مقامهای وزارت جنگ آمریکا، ایجاد چنین تاسیساتی اقدامی تازه نیست. ایالات متحده در چند دهه گذشته مراکز مشابهی را برای آموزش نیروهای کشورهای متحد خود راهاندازی کرده و هماکنون نیز یک اسکادران جنگنده از سنگاپور در همین پایگاه مستقر است.
یک مقام دفاعی آمریکا که نخواست نامش فاش شود، تایید کرد که هزینه ساخت مرکز آموزشی جدید را دولت قطر پرداخت خواهد کرد. با این حال، دفتر وزیر جنگ از ارائه جزئیات بیشتر درباره بودجه و زمان آغاز ساختوساز خودداری کرد.
زمینه سیاسی و امنیتی تصمیم
اعلام این پروژه تنها چند روز پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، فرمانی اجرایی صادر کرد و وعده داد برای دفاع از قطر — میزبان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه — از همه ابزارها از جمله اقدام نظامی استفاده خواهد کرد.
قطر در ماههای اخیر نقشی کلیدی در میانجیگری برای آتشبس میان اسرائیل و حماس در جنگ غزه ایفا کرده است. اما پایتخت این کشور، دوحه، ماه گذشته هدف حمله هوایی غیرمنتظره اسرائیل قرار گرفت؛ در حالی که در همان زمان، شماری از اعضای حماس برای مذاکره درباره آتشبس در آنجا حضور داشتند.
پیشینه همکاری نظامی دو کشور
روابط دفاعی و هوایی واشینگتن و دوحه سابقهای طولانی دارد. در سال ۲۰۲۰ نیروی هوایی آمریکا قرارداد فروش بیش از ۳۵ فروند جنگنده اف-۱۵ به قطر را امضا کرد. دو سال بعد، یک گزارش زیستمحیطی نیروی هوایی آمریکا نشان داد که پایگاه مونتین هوم قصد دارد ۱۲ فروند از این جنگندهها را در تاسیسات جدیدی مستقر کند که حدود ۳۰۰ نیروی قطری و آمریکایی نیز در آن آموزش خواهند دید.
در همین چارچوب، این پروژه آموزشی در آیداهو را میتوان ادامهای بر همان برنامه دانست. به گفته کارشناسان نظامی، این مرکز به دو کشور اجازه خواهد داد تمرینهای مشترک هوایی را با استانداردهای پیشرفته ناتو انجام دهند و سطح هماهنگی عملیاتی خود را در ماموریتهای منطقهای افزایش دهند.
نماد روابط سیاسی نزدیکتر
به گفته ناظران، روابط نزدیک دوحه و واشینگتن در سالهای اخیر از همکاری نظامی فراتر رفته و ابعاد نمادین نیز یافته است. قطر پیشتر یک هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری را برای استفاده رئیسجمهوری آمریکا به عنوان هواپیمای جدید ایرفورسوان اهدا کرده بود — اقدامی که نشانهای از عمق روابط سیاسی و مالی میان دو کشور تلقی شد.
