مطالب بیشتر
آسوشیتدپرس چهارشنبه دوم مهر در گزارش خود تاکید کرد بازسازی توان موشکی برای جمهوری اسلامی حیاتی است، زیرا تهران احتمال میدهد در آینده نزدیک دور تازهای از جنگ با اسرائیل رخ دهد.
بر اساس این گزارش، موشکها یکی از معدود ابزارهای بازدارندگی ایران پس از تخریب گسترده سامانههای پدافندی در جنگ اخیر هستند. سامانههایی که مقامات ایران تاکید کردهاند هرگز موضوع مذاکره با غرب نخواهند بود.
کارشناسان موشکی میگویند دستیابی به میکسرهای تولید سوخت جامد هدف اصلی تهران است؛ بهویژه با توجه به احتمال بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل در پایان ماه جاری که توسعه برنامه موشکی را نیز شامل میشود.
قرار است مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، چهارشنبه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. او احتمالا به برنامه هستهای جمهوری اسلامی خواهد پرداخت و حفظ توان موشکی حکومت ایران را «ضرورتی برای بازدارندگی» خواهد خواند.
سایتهای تخریب شده و اهمیت میکسرها
میکسرهای موسوم به «سیارهای» تیغههایی دارند که به دور یک محور مرکزی میچرخند و برای ترکیب یکنواخت سوخت جامد ضروریاند. ایران در گذشته برخی قطعات و مواد مرتبط با سوخت موشک را از چین خریداری کرده و کارشناسان میگویند که ممکن است دوباره به این مسیر روی بیاورد.
آسوشیتدپرس نوشت تصاویر ماهوارهای ماه جاری نشان میدهد در دو سایت پارچین و شاهرود، ساختوساز در حال انجام است.
به گفته سم لِیر، پژوهشگر مرکز جیمز مارتین، ساختمانهای مخصوص ترکیب سوخت در حال تعمیر هستند.
حملات اسرائیل به این منطقه، ظاهرا با هدف تخریب همین ساختمانها و تجهیزات صورت گرفت.
ایران پایگاههای تولید موشک سوخت جامد در پارچین، خُجیر و شاهرود دارد که حتی پیش از جنگ اخیر (در اکتبر ۲۰۲۴) هدف حملات اسرائیل قرار گرفتند.
سرعت بازسازی این تاسیسات نشاندهنده جایگاه محوری برنامه موشکی برای تهران است؛ در حالی که سایتهای هستهای آسیبدیده شاهد چنین فعالیتی نبودهاند.
پیامدهای جنگ و ظرفیت تولید
به گزارش اندیشکده یهودی امنیت ملی آمریکا، ایران در جنگ ۱۲ روزه، ۵۷۴ موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرد و پیشتر در تبادل آتشهای محدود، ۳۳۰ موشک دیگر پرتاب کرده بود.
ارتش اسرائیل پیش از این ظرفیت زرادخانه ایران را حدود دو هزار و ۵۰۰ موشک برآورد کرده بود که به این ترتیب بیش از یکسوم این ذخایر مصرف شده است.
کارل پارکین، پژوهشگر مرکز جیمز مارتین، به آسوشیتدپرس گفت که حکومت ایران پیش از جنگ در مسیر تولید بیش از ۲۰۰ موشک سوخت جامد در ماه قرار داشت. ظرفیتی که باعث شد تاسیسات ساخت موشک، هدف اصلی حملات باشند: «اسرائیل تولید مخلوط سوخت را گلوگاه اصلی برنامه میدانست. اگر ایران بر این محدودیت غلبه کند، میتواند دوباره به تولید انبوه بازگردد.»
عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع جمهوری اسلامی، بیش از یک ماه پیش اعلام کرد: «جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل برخی اولویتهای ما را تغییر داده است. اکنون تمرکز بر تولید تجهیزاتی با دقت و توان عملیاتی بالاتر است.»
نقش چین و معادلات منطقهای
جمهوری اسلامی ممکن است برای تهیه میکسر و سوخت موشک به چین متکی شود. مواد شیمیایی مشابهی که احتمالا در انفجار بزرگ بندر رجایی در بندرعباس نقش داشتند. حادثهای که دستکم ۷۰ کشته بر جای گذاشت.
چند روز پس از آن، آمریکا شرکتهای چینی مرتبط با فروش مواد پیشران به ایران را تحریم کرد.
گزارشها حاکی است سپاه پاسداران پیشتر یک میکسر سیارهای به تاسیسات زیرزمینی ساخت موشک در مصیاف سوریه منتقل کرده است.
ارتش اسرائیل پیش از این تصاویری منتشر کرد که شباهت دستگاه موجود در این مرکز به محصولات شرکتهای چینی را نشان میداد.
پزشکیان اوایل شهریور ماه همراه مقامهای نظامی در رژه «روز پیروزی» چین شرکت کرد. با این حال دولت ایران گزارشی درباره محتوای گفتوگوها با شی جینپینگ ارائه نکرد و رسانههای دولتی چین هم به درخواست احتمالی تهران برای کمک اشارهای نکردند.
وزارت خارجه چین در واکنش به پرسشها اعلام کرد که پکن «مایل است از نفوذ خود برای کمک به صلح و ثبات خاورمیانه استفاده کند» و از حمایت از «حاکمیت و امنیت ایران» سخن گفت.
آینده برنامه موشکی جمهوری اسلامی
کارشناسان میگویند پکن میتواند علاوه بر سوخت، سیستمهای هدایت و ریزپردازندههای لازم را نیز برای موشکهای ایران فراهم کند.
یک کارشناس از اندیشکده هادسون معتقد است که اگر حکومت ایران از روابط خود با چین برای تقویت توان نظامی استفاده کند، «جنگ ۱۲ روزه تنها یک وقفه کوتاه خواهد بود نه شکستی تعیینکننده».
به گفته لِیر نیز اگر تهران تولید را به سطح پیش از جنگ بازگرداند، «حجم بالای موشکهای ساخته شده» کار اسرائیل را برای «نابود کردن یا رهگیری» دشوارتر خواهد کرد.
این پژوهشگر مرکز جیمز مارتین گفت: «ایران به وضوح سرمایهگذاری بزرگی روی برنامه موشکی خود کرده و بعید است هرگز حاضر به مذاکره برای کنار گذاشتن آن شود.»
قالیباف در مصاحبهای تصویری که چهارشنبه دوم مهر منتشر شد، بدون نام بردن از اسرائیل گفت: «دشمن توانسته بود به بعضی تراشهها و لوازم الکترونیکی که در حوزه نظامی استفاده میکردیم دسترسی پیدا و آنها را آلوده کند.»
به گفته او، اسرائیل قرار بود پنج-شش سال قبل، مشابه عملیات پیجرهای حزبالله را در سیستم موشکی جمهوری اسلامی هم اجرا کند اما تهران «تشخیص داد و اصلاح شد».
قالیباف در ادامه گفت مسئولان بعد از نخستین حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل - که از آن با عنوان «عملیات وعده صادق یک» نام میبرند - متوجه «برخی مشکلات دیگر» هم در سیستم موشکی شدند.
رییس مجلس شورای اسلامی افزود: «فهمیدیم دشمن با دسترسی ماهوارهای، پیش از شلیک موشک میتواند متوجه عملیات ما شود.»
دیوید بارنیا، رییس موساد، ۲۷ شهریور و در سالگرد عملیات انفجار پیجرها گفت این نهاد امنیتی اسرائیل در داخل ایران و «حتی در قلب تهران» توانمندیهایی دارد که هنوز از آنها استفاده نکرده است.
سال گذشته و در نتیجه انفجار پیجرهای حزبالله لبنان، دستکم ۹ نفر کشته و نزدیک به سه هزار نفر زخمی شدند که به گفته منابع لبنانی اکثرا از ناحیه صورت و چشم و دست آسیب دیدند.
اسرائیل مغز و چشم جمهوری اسلامی را زد
رییس مجلس شورای اسلامی در بخشی از مصاحبه خود گفت: «ما آمادگی حمله اسرائیل را داشتیم و منتظر آن بودیم اما در شیوه و شکل حمله دچار غافلگیری شدیم.»
او با توضیح بیشتر افزود: «اسرائیل مغز و چشم ما را زد اما اثر آن تا ظهر همان روز بود.»
کانال ۱۳ اسرائیل به تازگی با انتشار مستندی از جزییات عملیات «طلوع شیران»، نشان داد که جنگ ۱۲ روزه بزرگترین عملیات تاریخ موساد بود.
موساد ۱۰۰ مامور خود را به داخل ایران اعزام کرد تا سکوهای پرتاب موشک و پدافند جمهوری اسلامی را نابود کنند.
قالیباف در مصاحبه خود گفت: «در زمان عملیات غافلگیر نشدیم؛ در شیوه آن غافلگیر شدیم چون تصور هدفگیری فرماندهان را نداشتیم ... قطعیت حمله در بین فرماندهان از عصر روز حادثه روشن شده بود.»
رییس مجلس شورای اسلامی گفت شاید یکی از کارهای آینده حکومت «خریدن جنگنده» باشد که «شاید فعلا صورت نگیرد» اما اگر اسرائیل بار دیگر حمله کند، «حتما متوجه میشود که همه چیز فرق کرده» است.
او همچنین گزارشها درباره پنهان شدن علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در مخفیگاه در دوران جنگ را رد کرد و گفت او بعد از ۴۰ سال «دوباره به عنوان فرمانده کل قوا در اتاق جنگ حاضر شد و بهصورت مستقیم فرماندهی کرد».
در نخستین روزهای آغاز جنگ، دو منبع مطلع داخلی به ایراناینترنشنال گفته بودند ساعاتی پس از آغاز حملات اسرائیل به تهران، خامنهای به پناهگاهی زیرزمینی در لویزان، واقع در شمال شرق تهران، منتقل شده است.
او از آن زمان تاکنون نیز بسیار کمتر از گذشته در انظار عمومی ظاهر شده است.
گسترش جنگ ۱۲ روزه به خلیج فارس به مصلحت نبود
قالیباف در بخشی دیگر از این مصاحبه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا جمهوری اسلامی نیروی دریایی را وارد جنگ نکرد و جنگ را به خلیج فارس نکشاند، گفت: «معتقدیم گسترش جنگ در این برهه به دلایل مختلف به مصلحت نبود.»
او افزود: «ممکن بود اگر جنگ ادامه مییافت، دامنه آن گسترش پیدا میکرد و به هر نقطهای کشیده میشد. بعد از آن اگر هر کجا امنیت ما به خطر میافتاد، به آن ورود پیدا میکردیم.»
قالیباف به تبعات اقتصادی جنگ هم اشاره کرد و گفت این پیامدها «بقیه را تحت تاثیر قرار میدهد»؛ برای همین باید استراتژیها «متوازن» پیش میرفت.
پیشتر دو خبرنگار اسرائیلی خبر داده بودند که موساد چگونه طی سالها با جذب نیرو از مخالفان جمهوری اسلامی، کماندوهایی برای عملیات در خاک ایران آماده کرده است؛ نیروهایی که نقشی کلیدی در جنگ ۱۲ روزه داشتند.
ساعت سه بامداد ۲۳ خرداد تیمی به رهبری یک جوان ایرانی با نام اختصاری «س.ت.» و حدود ۷۰ کماندو با پهپادها و موشکها، سامانههای دفاع هوایی و پرتابگرهای موشک بالستیک را نابود کردند. روز بعد، موج دوم حملات از داخل ایران آغاز شد.
مقامهای اسرائیلی میگویند این حملات راه را برای نیروی هوایی باز کرد تا بدون از دست دادن حتی یک هواپیما، تاسیسات هستهای را بمباران، نیمی از موشکهای بالستیک ایران و ۸۰ درصد پرتابگرهای آن را نابود و حتی اتاق خواب عوامل برنامه هستهای و فرماندهان نظامی را هدف قرار دهد.
قالیباف با اشاره به آسیبپذیری امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی در جریان حملات اسرائیل، گفت پس از جنگ، نمایندگان مجلس وزیر اطلاعات را به جلسه غیرعلنی دعوت و دو ساعت بر سر موضوعات بحث کردند.
به گفته او، «در جلسه دیگری رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران آمد».
رییس مجلس شورای اسلامی گفت در این جلسات به آنها گفته است بخشی از آسیبهای جمهوری اسلامی «در حوزه فناوری بوده تا جاسوسی» افراد.
قالیباف افزود: «افکار عمومی بداند مجلس پیگیر موضوعات امنیتی و اطلاعاتی است اما موضوع آسیبپذیری اطلاعاتی نباید در رسانه جار زده شود.»
یوسی کوهن، رییس پیشین موساد، به تازگی جزییات جدیدی درباره روشهای حذف مقامهای جمهوری اسلامی ارائه داد و گفت اسرائیل میتواند در خانواده و محافظان آنان هم نفوذ کند.
تصمیم به پایان جنگ ۱۲ روزه نه «آتشبس» که «قطع آتش» بود
قالیباف در بخشی از مصاحبه خود، به پایان یافتن جنگ ۱۲ روزه هم اشاره کرد و گفت این اتفاق «آتشبس نبود» بلکه «قطع آتش» شد.
او گفت: «هیچ متن و توافقنامهای میان ما و اسرائیل که هیچ ارتباطی با آنها نداریم، وجود ندارد و حتی با آمریکاییها که بانی جنگ بودند و از آن حمایت و مستقیما در آن دخالت کردند هم توافقنامهای نداشتیم.»
قالیباف گفت تصمیم شورای عالی امنیت ملی با «تایید مستقیم» شخص خامنهای بر این شد که تا وقتی اسرائیل ادامه دهد، جمهوری اسلامی هم منافع آنها را هدف قرار دهد.
او افزود زمانی که مقامهای آمریکایی دنبال این بودند که به تهران بگویند «نزنید و ما هم نمیزنیم»، جمهوری اسلامی شرط گذاشت «آخرین بخشِ زدن» حق خودش باشد.
رییس مجلس شورای اسلامی افزود: «شرط دوم هم این بود که بعد از توقف جنگ، اگر پهپادها یا هواپیماهای آنها وارد فضای ما شود، نقض است.»
در طول جنگ، بیش از ۵۵۰ موشک بالستیک جمهوری اسلامی به سمت شهرهای اسرائیل شلیک شد که بخش اعظم آنها از سوی سامانههای چندلایه دفاعی اسرائیل شامل گنبد آهنین، فلاخن داوود و آرو-۳ رهگیری شدند.
