در پی تشدید تنشها پیرامون برنامه هستهای حکومت ایران، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی بار دیگر بر رویکرد دیپلماتیک دولت خود نسبت به ایران تأکید کرد. او در این پیام نوشت که «تمام دولت من مامور شده است با ایران مذاکره کند» و تأکید کرد که ایران میتواند «کشوری بزرگ» باشد، به شرط آنکه «کاملاً از امید دستیابی به سلاح هستهای دست بردارد.»
این پیام نشان میدهد که با وجود ناامیدی در به نتیجه رسیدن مذاکرات که در روزهای اخیر ابراز کرده است، او هنوز به گزینه مذاکره باور دارد؛ البته به شرط کنار گذاشتن کامل برنامه تسلیحاتی هستهای از سوی تهران.
ترامپ در پایان پیام خود با لحنی رسمی نوشت: «از توجه شما به این موضوع سپاسگزارم»، که نشاندهنده تلاش برای نمایش موضعی مسئولانه و دیپلماتیک در قبال یکی از مهمترین بحرانهای سیاست خارجی آمریکا در سالهای اخیر است.

ترامپ در تروث سوشال گفت آمریکا همچنان به حل دیپلماتیک مساله هستهای ایران متعهد است، اما جمهوری اسلامی ابتدا باید از امید به ساخت سلاح هستهای دست بردارد.
رییسجمهوری آمریکا گفت: «ما همچنان متعهد به یک راهحل دیپلماتیک برای مساله هستهای ایران هستیم.»
او افزود: «به کل دولت من دستور داده شده است که با ایران مذاکره کند. آنها میتوانند کشوری بزرگ باشند، اما ابتدا باید بهطور کامل از امید به دستیابی به سلاح هستهای دست بکشند.»

یک فروند هواپیمای مسافربری ایر ایندیا با ۲۴۱ سرنشین که از احمدآباد هند به مقصد لندن در پرواز بود، دقایقی پس از برخاستن از زمین سقوط کرد. در این حادثه ۲۴۰ سرنشین هواپیما کشته شده و تنها یک نفر زنده ماند.
پرواز ایآی-۱۵۲ هواپیمایی ایر ایندیا، یک بوئینگ ۷۸۷-۸ دریملاینر که ظهر پنجشنبه ۲۲ خرداد فرودگاه احمدآباد را به مقصد فرودگاه گتویک در لندن ترک کرده بود، تنها چند ده ثانیه پس از برخاستن با اعلام «خرابی موتور» دچار وضعیت اضطراری شد و بهسرعت روی خوابگاه پزشکان بیمارستان دولتی شهر سقوط کرد.
انفجار گسترده و آتشسوزی در ساختمان چهارطبقه، جان دستکم بیش از ۲۴۰ مسافر را گرفت؛ مسافرانی که ۱۶۹ نفرشان هندی، ۵۳ نفر بریتانیایی، هفت نفر پرتغالی و یک نفر کانادایی بودند.
در این فاجعه، تنها یک نفر زنده ماند: ویشواش کومار رامِش ۴۰ساله، شهروند بریتانیایی–هندی که با جراحات متعدد اما هوشیار به بیمارستان منتقل شد. او لحظات پس از سقوط را چنین توصیف کرد: «وقتی بلند شدم، اطرافم پر از جنازه بود؛ وحشتزده دویدم تا امدادگران مرا منتقل کردند.»
در خوابگاه پزشکان نیز دهها نفر مجروح یا مفقود شدهاند. در زمان حادثه ۵۰ تا ۶۰ دانشجوی پزشکی در خوابگاه حضور داشتند. دو دانشجو در بخش مراقبتهای ویژه بستری هستند و جستوجوی آتشنشانان در میان آوار ادامه دارد. پلیس گجرات میگوید ۷۰ تا ۸۰ درصد محل تخریبشده پاکسازی شده و عملیات تا یافتن آخرین مفقودان متوقف نخواهد شد.
آژیر قرمز در همه مراکز درمانی احمدآباد به صدا درآمد و ۱۵۰ پزشک و پرستار داوطلب به خط مقدم اعزام شدند. همزمان فرودگاه احمدآباد تمام پروازها را برای سه ساعت تعلیق کرد و سپس با پروتکلهای سختگیرانه از سر گرفت.
علت سانحه و روند تحقیقات
آخرین پیام خلبان به برج مراقبت، تنها عبارت «خرابی موتور»، بوده است که میتواند نخستین سرنخ رسمی درباره علت حادثه است. وزارت هوانوردی هند میگوید کمیسیونی مرکب از دفتر بررسی سوانح هوایی هند، هیات ملی ایمنی حملونقل آمریکا، نمایندگان بوئینگ و جنرال الکتریک فورا تحقیقات میدانی را آغاز کردهاند؛ روندی که بنا به اعلام مقامها «چند ماه» طول خواهد کشید.
بوئینگ ۷۸۷-۸ دریملاینر که از پیشرفتهترین هواپیماهای مسافربری حال حاضر جهان است و تاکنون سابقه سقوط مرگبار نداشته است. این هواپیما مجهز به دو موتور GEnx-1B ساخت جنرال الکتریک بود؛ شرکت سازنده موتور با تشکیل «تیم واکنش اضطراری» وعده داده هر یافتهای را بیدرنگ در اختیار بازرسان قرار دهد.
سقوط این دریملاینر باعث شد سهام بوئینگ و جنرال الکتریک در پیشگشایش والاستریت نزدیک به پنج درصد افت کند.
گروه صنعتی تاتا ــ مالک ایر ایندیا از سال ۲۰۲۲ ــ نیز مرکز اضطراری ۲۴ ساعته تشکیل داده و تمام هزینههای درمان مجروحان و انتقال پیکر قربانیان را بر عهده گرفته است.
واکنشهای داخلی و بینالمللی
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، حادثه را «فراتر از وصف» توصیف کرد و نوشت: «فاجعه احمدآباد ما را شوکه و اندوهگین کرده است. این حادثه فراتر از آن است که بتوان با واژهها توصیفش کرد. در این ساعت غمانگیز، ذهنم با تمام کسانی است که تحت تاثیر این واقعه قرار گرفتهاند. با وزرا و مقامهای مسئول در تماس هستم تا کمکهای لازم به آسیبدیدگان ارائه شود.»
در صحنه جهانی، امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین با پیامهای جداگانه در شبکههای اجتماعی با خانواده قربانیان ابراز همدردی کردند و بر حمایت از تحقیقات مستقل تاکید گذاشتند.

در بریتانیا، چارلز سوم، با انتشار بیانیهای اعلام کرده که «عمیقا شوکه» شده است. او از تلاش نیروهای امدادی قدردانی کرد؛ دیوید لَمی، وزیر امور خارجه بریتانیا نیز به تشکیل «تیم بحران» در لندن و دهلی برای کمک به شهروندان بریتانیایی اشاره کرد.
پاپ لئو چهاردهم نیز در تلگرامی به بازماندگان تسلیت گفت و برای امدادگران دعا کرد.
در آمریکا، شان دافی، وزیر حملونقل، اعلام کرد واشینگتن «هیچ توصیه ایمنی را بدون اقدام عملی رها نخواهد کرد» و تیمی از هیئت ایمنی حملونقل آمریکا برای همکاری با بازرسان هندی پنجشنبه راهی احمدآباد میشود.
سقوط دریملاینر ایر ایندیا در احمدآباد، که تنها یک بازمانده برجا گذاشت، نهتنها بازماندگان و صنعت هوانوردی هند را عزادار کرده، بلکه بار دیگر پرسشهایی جدی درباره ایمنی ناوگانهای مدرن و نظارت بر خطوط هوایی خصوصیشده پیش روی افکار عمومی و نهادهای ناظر قرار داده است.

مجلس نمایندگان آمریکا به کاهش ۹.۴ میلیارد دلار بودجه شرکت رسانههای عمومی (سیپیبی)، نهادی که منابع مالی رادیو ملی و هزاران ایستگاه رادیو و تلویزیون عمومی در سراسر ایالات متحده را تامین میکند رای داد.
مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه ۲۲ خرداد با وجود تصویب قبلی بودجه توسط کنگره، به قطع بودجه این نهاد رأی مثبت داد. این تصمیم در چارچوب اجرای برنامه «دوج» (اداره کارآمدسازی دولت) در دوران مدیریت ایلان ماسک اتخاذ شد. نهادی که پس از کنارهگیری ماسک از دولت، برخی رسانهها گمانهزنی کردند که در رسیدن به اهدافش ناکام بوده و با شکست روبهرو شده است.
جمهوریخواهان هزینههای این نهاد را «اسراف و غیرضروری» دانستند، در حالی که دموکراتها هشدار میدهند این کاهش بودجه، اعتبار جهانی ایالات متحده را تضعیف خواهد کرد.
اسفند ۱۴۰۳ نیز، دولت آمریکا بر اساس فرمان اجرایی ترامپ، کارکنان رسانههای تحت پوشش خود، از جمله «صدای آمریکا»، را تا اطلاع بعدی به مرخصی اجباری با حقوق فرستاد. دولت ترامپ همچنین از قطع بودجه رادیو آزادی/رادیو اروپای آزاد خبر داد. با وجود حکم یک قاضی فدرال علیه تصمیم دولت، این تعطیلی در نهایت ادامه یافت.
هاکیم جفریز، رهبر دموکراتها در مجلس نمایندگان، درباره قطع بودجه سیپیبی گفت: «قساوت، هدف اصلی این طرح است.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش کرد دولت ترامپ از ابزاری نادر اما قانونی استفاده کرده که به رئیسجمهوری اجازه میدهد از کنگره بخواهد بودجههایی را که قبلا تصویب شدهاند، لغو کند. یکی از مزایای این سازوکار برای دولت ترامپ این است که چنین درخواستی در سنا نیاز به اکثریت ساده ۵۱ رای دارد، نه ۶۰ رای که معمولا برای لوایح مالی لازم است. بنابراین در صورت انسجام جمهوریخواهان، این طرح حتی بدون حمایت دموکراتها قابل تصویب خواهد بود. مصوبات مجلس نمایندگان برای نهایی شدن نیاز به تصویب سنا دارد.
در ۹ خرداد، ایلان ماسک پس از پایان مهلت قانونیاش به عنوان کارمند ویژه دولت، از کاخ سفید خداحافظی کرد و ریاستش بر اداره کارآمدسازی دولت (دوج) نیز به پایان رسید. خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره این موضوع نوشت که ماسک «در نهایت نتوانست صرفهجویی بزرگی را که در ابتدا وعده داده بود، محقق کند.»
اکنون به گفته کاخ سفید، یک بسته بازپسگیری بودجه شامل ۲۱ مورد آماده شده که این نخستین مورد از سلسله پیشنهادهای بازپسگیری بودجه است و در صورت همراهی کنگره، موارد بیشتری نیز ارائه خواهد شد.
بر اساس گزارشی تازه از وال استریت ژورنال، اسرائیل آماده است تا در صورت عدم پذیرش پیشنهاد ایالات متحده از سوی تهران، در روزهای آینده – حتی از روز یکشنبه – به ایران حمله کند. این خبر با استناد به منابع ارشد اسرائیلی و آمریکایی منتشر شده و نشاندهنده سطح بیسابقهای از تنش در پرونده هستهای ایران است.
یک مقام ارشد اسرائیلی به این روزنامه گفته که در صورتی که ایران تولید مواد شکافتپذیر مورد استفاده در ساخت بمب اتمی را متوقف نکند، حمله ممکن است در سریعترین زمان ممکن صورت گیرد.
به گفته دو مقام آمریکایی، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل در تماس تلفنی روز دوشنبه با رئیسجمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ، احتمال اقدام نظامی علیه ایران را به طور جدی مطرح کرده است.
این گزارش در حالی منتشر شده که رایزنیها درباره برنامه هستهای ایران وارد مرحله حساسی شده و به نظر میرسد همزمان با تهدیدهای اسرائیل، فرصت دیپلماسی به پایان خود نزدیک میشود.

وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام اسرائیلی گزارش داد حمله اسرائیل به ایران ممکن است زودتر از روز یکشنبه انجام شود، مگر آنکه جمهوری اسلامی با توقف تولید مواد شکافتپذیر هستهای موافقت کند.
طبق این گزارش، نتانیاهو در گفتوگوی تلفنی با ترامپ در روز دوشنبه، احتمال انجام حمله به ایران را مطرح کرده است.
این گزارش به نقل از مقامهای آمریکایی و اسرائیلی نوشت در صورتی که تهران پیشنهاد ایالات متحده برای محدود کردن برنامه هستهای خود را رد کند، اسرائیل آماده است در روزهای آینده به ایران حمله کند.





