محمداسماعیل کوثری، عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، گفت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی تیمی برای تعیین سیاستها در مذاکرات هستهای با آمریکا تشکیل داده است. او گفت مذاکرات «دقیقا» بر اساس نتایج جلسه با این تیم انجام میشود.
کوثری که عضو سابق سپاه پاسداران بهشمار میرود، در گفتوگوی تلویزیونی با عنوان «حضور» که شنبه شب ۱۰ خرداد پخش شد، گفت: «تیم مذاکرهکننده پیش از رفتن [به مذاکرات] هم با آن تیم [که توسط خامنهای تشکیل شده] و هم کمیسیون امنیت ملی جلسه میگذارد.»
او تاکید کرد تیم مذاکرهکننده «دقیقا» بر اساس همین جلسات «با چارچوب مشخص» در مذاکرات حاضر میشوند.
این عضو سابق سپاه پاسداران تاکید کرد تیم مذاکرهکننده پس از بازگشت از مذاکرات نیز مجددا برای گزارش در تیمی که رهبر جمهوری اسلامی مشخص کرده، حاضر میشود.
کوثری درباره روند مذاکرات نیز با بیان اینکه «زیادهخواهی» آمریکاییها کمکم افزایش پیدا کرده، گفت: «میگویند هستهای باید به صفر برسد و جمهوری اسلامی چیزی به نام غنیسازی نداشته باشد.»
دخالت مستقیم خامنهای در مذاکره
تصریح بر دخالت مستقیم خامنهای در مذاکرات به این شکل که تیمی از جانب او تشکیل شده باشد، بیسابقه است. خامنهای در موارد مشابه قبلی، نظیر مذاکرات منتج به برجام، اگرچه همواره در سخنرانیهای عمومی بر تعیین خط قرمزها تاکید کرده، اما مسئولیت دخالت مستقیم در آن را نمیپذیرد.
اکنون کوثری که از جریان نزدیک به خامنهای بهشمار میرود، تصریح کرده که او با تشکیل تیمی «دقیقا» سیاستهای مذاکرات را مشخص میکند؛ مذاکراتی که بهمن ۱۴۰۳ درباره آن گفته بود «هوشمندانه و شرافتمندانه» نیست.
اگرچه تاکید بر دخالت خامنهای در مذاکرات به شکل جزئی با این شکل بیسابقه است، اشاره به این دخالتها سابقه دارد.
حسن روحانی، رییس جمهوری سابق اسفند ۱۴۰۳، زمانی که بحث بر سر مذاکره یا مذاکره کردن با آمریکا داغ بود، با اشاره به اینکه خامنهای بعدا به مذاکرات تن خواهد داد، گفت: «رهبری در آن زمان که من دبیر شورای عالی امنیت ملی بودم، به من نوشت که فلان آقا که برای مذاکره با آمریکا راجع به عراق، این اصول را رعایت کند.»
وبسایت رسمی رهبر جمهوری اسلامی، دخالت او در انتصاب وزیر امور خارجه را رسما تایید کرده است. علاوه بر این، خامنهای با ایجاد شورایی به نام «شورای راهبردی روابط خارجی» که کمال خرازی رئیس آن است، در موضوعات مربوط به سیاست خارجی وارد شده است. اعضای شورای عالی امنیت ملی نیز با نظر او انتخاب میشوند.
بر اساس این گزارش که پنجشنبه هشتم خرداد منتشر شد، یکی از منابع توضیح داد که گفتوگوهای جاری شامل احتمال سرمایهگذاری آمریکا در برنامه انرژی هستهای ایران و تشکیل کنسرسیومی است که انتظار میرود کشورهای خاورمیانه و آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نیز در بر گیرد تا اورانیوم غنیشده برای راکتورهای ایران تولید شود.
همزمان یک مقام کاخ سفید گفت که هنوز هیچ توافقی درباره برنامه هستهای غیرنظامی ایران انجام نشده است.
در این گزارش سیانان آمده است که در دور چهارم گفتوگوها، آمریکا پیشنهادی را با ایران در میان گذاشت که برخی از الزامات کلیدی مدنظر دولت دونالد ترامپ برای رسیدن به توافق را مشخص میکرد.
از سوی دیگر برنامه موشکی بالستیک جمهوری اسلامی بخشی از گفتوگوهای جاری نیست؛ گرچه برخی مقامهای دولت آمریکا در ابتدا بر گنجاندن آن در مذاکرات تاکید و اصرار داشتهاند.
بر اساس گزارش سیانان، منابع آگاه با توجه به پیشرفت فعلی گفتوگوها انتظار ندارند موضوعات مورد مذاکره گسترش یابد.
به گفته یک منبع، در مقطعی، ایدهای که بهنظر میرسید مورد حمایت مذاکرهکنندگان دو طرف قرار دارد، از سوی رییسجمهوری آمریکا رد شده است.
ترامپ چهارشنبه هفتم خرداد اعلام کرد مذاکرات ایالات متحده با جمهوری اسلامی «واقعا خوب» پیش میرود و ممکن است به «نتیجهای معقول» منتهی شود.
او همچنین گفت که ایران هنوز باید با مراحل نهایی یک سند موافقت کند: «ممکن است از آنچه اتفاق میافتد حسابی شگفتزده شوید. این برای آنها خیلی خوب خواهد بود و آنها میتوانند در آینده کشوری عالی داشته باشند.»
این اظهارات در حالی بیان شد که روزنامه والاستریت ژورنال، سهشنبه در یادداشتی نوشت مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی و آمریکا ظاهرا به بنبست رسیده است.
نویسندگان این یادداشت با اشاره به اینکه تهران مطمئن شده رییسجمهوری آمریکا دست به اقدام نظامی نمیزند، تاکید کردند: «در چنین شرایطی، ترامپ بر آن است که این وضعیت را نوعی پیروزی جلوه دهد و به حفظ شرایط موجود بسنده کند؛ وضعیتی که در آن تهران از آزمایش سلاح هستهای خودداری میکند.»
ترامپ در ادامه صحبتهای چهارشنبه خود گفت که ممکن است توافق با جمهوری اسلامی در چند هفته آینده حاصل شود.
منابعی در ایران از امکان توافق گفتند
از سوی دیگر دو منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی، هفتم خرداد به خبرگزاری رویترز گفتند اگر واشینگتن شرایط تهران را بپذیرد، «تفاهم سیاسی با ایالات متحده میتواند بهزودی حاصل شود».
یکی از این منابع گفت چنین موضوعی «هنوز در گفتوگوها با آمریکا مطرح نشده است».
بیشتر بخوانید: رویترز: ایران توقف موقت غنیسازی را مشروط به آزادی داراییها و تایید حق غنیسازی کرد
پس از انتشار این گزارش اختصاصی از سوی رویترز، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ضمن تکذیب این خبر گفت: «ادامه غنیسازی در ایران یک اصل غیرقابل مصالحه است.»
بقایی افزود: «ادعای جدید خبرگزاری رویترز از جنس همان خبرسازیهایی است که قبلا بارها مردود اعلام شده و نادرستیشان نیز به اثبات رسیده است.»
به باور برخی ناظران، توقف موقت غنیسازی میتواند راهی برای عبور از بنبست موجود میان خطوط قرمز متضاد تهران و واشینگتن باشد؛ بنبستی که پس از پنج دور گفتوگو میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رییسجمهوری آمریکا در امور خاورمیانه برای حل اختلافات دیرینه بر سر برنامه هستهای ایران، همچنان پابرجاست.
جمهوری اسلامی بارها تلاش برای ساخت سلاح هستهای را رد کرده و گفته است صرفا بهدنبال استفاده از انرژی هستهای برای اهداف غیرنظامی است.
منابع ایرانی به رویترز گفتهاند حکومت ایران حاضر است غنیسازی اورانیوم را به مدت یک سال متوقف کرده و بخشی از ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج از کشور منتقل یا آن را به صفحات سوخت برای اهداف صلحآمیز تبدیل کند.
به گفته این منابع، تهران با توقف برنامه هستهای، برچیدن زیرساختهای آن یا پلمب تاسیسات اتمی خود، آن گونه که دولت ترامپ خواسته، موافقت نخواهد کرد.
