یحیی رحیم صفوی، مشاور و دستیار عالی خامنهای گفت: «قانون اساسی ما بهترین قانون اساسی است و از قانون اساسی فرانسه و بریتانیا بهتر است ولی عمل کردن به آن، داستان دیگری است.» او افزود: «در قانون اساسی آمده که دولتها باید نیازمندیهای اساسی ملتشان را تامین کنند.»
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس گفت: «از مسعود پزشکیان تشکر ویژه میکنم که در موضوع مذاکره با رییسجمهور متوهم امریکا با پایبندی به اصول، رهنمود هوشمندانه رهبر را فصلالخطاب اعلام کرد و دشمن را از نقشهای که برای دو قطبیسازی بر سر مذاکره کشیده بود، ناامید کرد.»
در ادامه اعتراضها به کشته شدن امیرمحمد خالقی درمیان، دانشجوی دانشگاه تهران، دانشجویان این دانشگاه و همچنین دانشگاه تربیت مدرس در یکشنبه ۲۸ بهمن تجمع اعتراضی برگزار کردند و شعارهایی از جمله «اگر با هم یکی نشیم یکی یکی کشته میشیم» سردادند.
دانشجویان دانشگاه تهران در تجمع یکشنبه در صحن پردیس هنرهای زیبا راهپیمایی کردند.
«ما تماشاگر نمیخواهیم به ما ملحق شوید»،«فکر نکنید یه روزه، قرار ما هر روز» و «کشته ندادیم که سازش کنیم، مسئول قاتل رو ستایش کنیم.» از جمله شعارهای دانشجویان بود.
دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس هم در فراخوان خود برای تجمع اعلام کردند که خواسته آنان تامین امنیت مسیر دانشجویان در خیابانهای اطراف دانشگاه به جای امنیتی کردن فضای داخل دانشگاه توسط نیروهای حراست است.
همچنین تصاویری از شعارنویسی و نصب برچسبهای دستنویس دانشجویان در محوطه دانشگاه شهید بهشتی در حمایت از اعتراضات دانشجویان دانشگاه تهران منتشر شده است.
مرگ بر خامنهای و «خونی که ریخته می شه،با هیچی پاک نمیشه» از جمله این شعارها است.
شماری از دانشجویان معترض، روز شنبه ۲۷ بهمن نیز مقابل کتابخانه مرکزی این دانشگاه تجمع کردند.
دانشجویان دانشگاه تهران، جمعه نیز اقدام به برگزاری تجمع و «بستنشینی» روی زمین در حیاط کوی دانشگاه تهران کردند. نیروهای امنیتی و لباس شخصی نیز دانشگاه تهران را محاصره کردند که در پی آن، چهار نفر از دانشجویان بازداشت شدند.
خبرنامه امیرکبیر شنبه گزارش داد با پافشاری دانشجویان دانشگاه تهران، هر چهار دانشجوی بازداشتی آزاد شدند.
بنا بر این گزارشها، بینی یک دانشجوی معترض به دست ماموران امنیتی شکسته شده است.
سخنان متناقض درباره بازداشت مظنونان
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه گفت که قاتلان امیرمحمد خالقی، دانشجوی دانشگاه تهران هنوز دستگیر نشدهاند اما در این رابطه سه یا چهار مظنون در بازداشت هستند.
شامگاه روز شنبه سخنان متناقضی از مقامات درباره بازداشت عاملان قتل این دانشجو منتشر شد. ابتدا دادستانی و سخنگوی قوه قضاییه از بازداشت مظنونان خبر دادند.
با این حال عباسعلی محمدیان،فرمانده انتظامی تهران بزرگ، در برنامه تلویزیونی اعلام کرد که «تا این لحظه نتایج اعلام نشده است.»
اکنون و پس از کشته شدن یک دانشجو، مقامات وزارت علوم وعده دادند که دو کیوسک در «نقاط آسیبپذیر دانشگاه» نصب و دوربینهایی برای تامین امنیت معابر دانشگاه تعبیه میشوند.
در همین حال علیحسین رضائیان، معاون دانشجویی دانشگاه تهران، گفت که نصب دوربین در برخی مکانها نیز در دستورکار است.
امیرمحمد خالقی درمیان، دانشجوی ۱۹ ساله دوره کارشناسی رشته مدیریت کسب و کار دانشگاه تهران، شامگاه ۲۴ بهمن در محلهای نزدیک به کوی دانشگاه به دست سارقان و با سلاح سرد هدف قرار گرفت و جان باخت.
شورای صنفی دانشجویان در بیانیهای اعلام کرده که ناامنی در محوطه در پشتی کوی دانشگاه تهران که زمینه را برای حمله و قتل این دانشجو فراهم کرد، هر هفته رخ داده است.
۹۰ مورد زورگیری از دانشجویان دانشگاه شریف در ۵ ماه
قتل امیرمحمد خالقی موضوع نبود امنیت در محیط های اطراف دانشگاه های تهران را مطرح کرده است.
در همین حال خبرگزاری تسنیم نوشت که بسیاری از دانشگاههای ایران، از جمله دانشگاه تهران، شریف و امیرکبیر باوجود قرار داشتن در مناطق پرتردد شهری، از زیرساختهای امنیتی و ایمنی کافی برخوردار نیستند.
بر اساس این گزارش ۹۰ نفر از دانشجویان دانشگاه شریف در فاصله پنج ماهه دی ماه ۱۴۰۲ تا اردیبهشت۱۴۰۲ فرمهای مربوط به زورگیری و سرقت تلفن همراه را پرکردهاند.
در همین حال محمدحسین نریمانی مسئول خوابگاه احمدی روشن، دانشگاه شریف گفت که مواردی نیز گزارشنشده، زیرا بسیاری از دانشجویان به بیفایده بودن پیگیری باور دارند.
او همچنین گفت که پیش از گوشی یکی از کارکنان خوابگاه سرقت شده و استخوان ترقوه این فرد شکسته شده بود.
رضا مسرور، دبیر شورای عالی مناطق آزاد گفت: «از هر سرمایهگذار با هر ملیت استقبال و از سرمایهگذاری افغانستانیها در ایران حمایت میکنیم.» او ادامه داد: «هر فردی با سرمایهگذاری میتواند اقامت در مناطق آزاد را دریافت کند.»
در بودجه سال جاری، به ازای هر شهروند ایرانی، سالانه بیش از یک میلیون تومان، برای نیروی انتظامی بودجه در نظر گرفته شده است؛ بودجه ۸۸ هزار میلیارد تومانی که پلیس با آن در کوهستان یگان ویژه تاسیس کرده است، اما از شهروندان در قلب پایتخت میخواهد خودشان مراقب امنیتشان باشند.
شامگاه چهارشنبه ۲۴ بهمنماه، امیرمحمد خالقی، دانشجوی دانشگاه تهران در حوالی خوابگاه دانشگاه تهران به دست زورگیرانی که لپ تاپ او را دزدیدند، به قتل رسید. نهادهای صنفی دانشجویی، اعلام کردند نه تنها فضای اطراف خوابگاه دانشگاه تهران، بلکه خوابگاه سایر دانشگاهها نیز امنیت ندارد. دانشجویان بارها درباره ناامن بودن معابر اطراف خوابگاهها هشدار دادهاند، با این وجود اقدامی برای تامین آن انجام نشده است.
در همین حال، نوشتهای طنز با این مضمون در فضای مجازی دست به دست میشود: «اگر مورد زورگیری قرار گرفتید، آرامش خود را حفظ کنید و فقط چند تار موی خود را بیرون بیندازید، پلیس به سرعت خود را خواهد رساند.» طنزی که دیدگاه شهروندان درباره عملکرد پلیس را نشان میدهد.
بودجه پلیس و سهم فراجا از نفت
در قانون بودجه سال ۱۴۰۳، مجلس شورای اسلامی حدود ۸۸ هزار میلیارد تومان برای فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی (فراجا) در نظر گرفته است؛ بودجه این دستگاه، امسال نسبت به سال ۱۴۰۲، که حدود ۶۷ هزار میلیارد تومان بود، بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان، معادل ۳۲ درصد افزایش داشته است.
به عبارتی در سال جاری، جمهوری اسلامی به ازای هر شهروند ایرانی، بیش از یک میلیون تومان به فراجا اختصاص داده است. از کل بودجه فراجا، ۲۵۵ میلیارد تومان به سازمان عقیدتی سیاسی اختصاص داده شده است. مرکزی که ماموریت آن، رصد دائمی وفادارای پرسنل پلیس به جمهوری اسلامی و تفتیش عقاید آنهاست.
در بودجه سال ۱۴۰۳، بیش از ۲۳ هزار میلیارد تومان، به طرحهای ویژه فراجا اختصاص داده شده است. بودجه گشتهای ارشاد با عناوینی مثل «طرح نور» معمولا محرمانه است و از هم تفکیک نمیشود.
از زمان ریاست جمهوری حسن روحانی، در سال ۱۳۹۱، بخشی ذیل پیوست شماره «۱» بودجههای سالانه برای نیروی انتظامی با توضیح طرح احداث یگانهای ویژه زیر عنوان اعتبارات متفرقه اضافه شده است. این طرح از سال ۱۳۹۱ آغاز و طبق برنامه ریزی، قرار است سال آینده (۱۴۰۴) به اتمام برسد. برای سال ۱۴۰۳ در بخش ساختمان این طرح، بیش از ۲۱ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
نیروهای پلیس چه میکنند؟
تعداد پرسنل فراجا در تهران بزرگ محرمانه است. اما با توجه به اظهارات آبان ماه ۱۴۰۳ علی مویدی، رئیس پلیس پیشگیری فراجا، درباره تعداد پرسنل پلیس در سطح کشور و جمعیت تهران، میتوان تخمین زد که در تهران دستکم ۲۲ تا ۲۳ هزار نفر نیروی پلیس وجود دارد.
در پسزمینه ویدیوی دوربین مداربستهای که پلیس از زمان قتل خالقی منتشر کرده است، یکی از پرسنل پلیس میگوید او باید محل خونریزی را فشار میداد، انجام نشدن این کار باعث شد که اون جان ببازد. با اینحال کسی به نبود هیچ نیروی پلیسی در یکی از شلوغترین نقاط پایتخت کشور در محله امیرآباد و پل گیشا، اشارهای نمیکند.
کوهستان پلیس دارد، قلب تهران نه
کوچه جنت، محل عبور دانشجویان از خیابان اصلی، یعنی بزرگراه «جلال آل احمد»، به خوابگاه بوده و دانشجویان گزارشهای متعددی درباره وقوع زورگیری در این کوچه داده بودند. پس از قتل خالقی، پلیس یک کیوسک در این محل نصب کرده است؛ این یعنی با وجود گزارشهای متعدد، تابحال این محل حفاظت مناسبی نداشته است.
از سال ۱۳۹۰، پس از آنکه برخی از رسانهها به حضور پسران و دختران در کوههای پایتخت و تفرجگاهها اعتراض کردند، پلیس تهران بزرگ در دامنه کوهها و پارکها، از جمله در دارآباد، جمشیدیه، دربند، توچال، درکه، پارک پرواز، میدان بهروز، سعادتآباد، پارک جنگلی کوهسار و پارک آبشار، یگان کوهستان راه اندازی کرد.
نیروهای این یگان، عموما برای جوانانی که در این مناطق با هم خلوت میکنند مزاحمت ایجاد میکنند.
خودتان مراقب باشید
درحالیکه در تهران تجمعات اعتراضی به قتل خالقی تشکیل شده است، پلیس تهران در پیامکی خطاب به شهروندان پایتخت نوشت: «برای جلوگیری از سرقت موبایل، از نمایش تلفن همراه در ملاءعام خودداری کرده و هرگز گوشی خود را روی میز مکانهای عمومی مثل کافه و رستوران رها نکنید.»
قتل خالقی، ۴۸ ساعت پس از برگزاری مراسم ۲۲ بهمن رخ داد. پلیس تهران، همواره امنیت مراسم حکومتی را تامین میکند. علاوه بر پرسنل پلیس، این نیرو با بهرهگیری از نیروهای وابسته خود، با عنوان «پلیس یار» برای گزارش عدم رعایت حجاب اجباری یا تامین امنیت انتخابات، همواره فعال بوده است.
در انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام سال ۱۴۰۳، که تیرماه برگزار شد، ۲۲۰ هزار نفر نیروی پلیس امنیت شعب اخذ رای را تامین کردند. علاوه بر این پنج هزار نفر «پلیس یار» هم به نیروی انتظامی در این زمینه کمک کردند.
مرتبط بودن اوضاع اقتصادی و ناامنی
در فضای مجازی، ویدیوهایی از محل زندگی خالقی در خراسان جنوبی منتشر شده است. همچنین پستهای امیر محمد خالقی در شبکه اجتماعی ایکس هم نشان میدهد او به ارزهای دیجیتال، گیم و دنیای فنآوری علاقهمند بود.
برای چنین جوانی، لپ تاپ وسیلهای ضروری است. قیمت لپتاپ در ایران با نرخ ارز رابطه مستقیمی دارد. در حال حاضر ارزانترین لپتاپ مناسب گیم در بازار ایران حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان قیمت دارد. این رقم نه تنها برای یک دانشجو، بلکه برای یک فرد شاغل با درآمد ماهانه ۱۰ تا ۱۵ میلیونی رقم بالایی است. بنابراین یک زورگیری در ایران امروز، برابر از دست رفتن ۵۰ میلیون تومان، معادل از بین رفتن حقوق چند ماه یک شهروند است.
موضوع زورگیری در سالهای اخیر به خصوص در پایتخت رواج بیشتری یافته است. گزارشهای متعددی نشان میدهد افزایش نرخ تورم و نامساعد بودن وضع اقتصادی، با افزایش نرخ سرقت و زورگیری رابطه مستقیمی دارد.
از جمله روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با استناد به آمارهای رسمی نشان داد طی ۱۰ سال گذشته بهجز در سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ که اقتصاد ایران ثبات نسبی را تجربه کرده است، میزان جرایم مربوط به سرقت و زورگیری همواره صعودی بوده و طی سالهای پایانی این دهه نیز در بالاترین سطح خود قرار داشته است.
از طرف دیگر، در ویدیویی که از دانشجویان هم خوابگاهی خالقی منتشر شده است، آنها به تاریکی کوچه جنت اشاره میکنند که باعث میشود زورگیری در آن افزایش پیدا کند. در یکسال اخیر، همزمان با فعال شدن زنجیره بحران انرژی در ایران، جمهوری اسلامی اساسا برق معابر را قطع کرده است.
این امر باعث شده است که حتی چراغهای راهنمایی و رانندگی هم برق نداشته باشند و به طور منظم، پلیس فهرست نامهای تقاطعهایی را که برق چراغ ترافیک آنها در پایتخت کشور قطع است، اعلام میکند.
ناهید شیرپیشه، مادر پویا بختیاری، از کشتهشدگان اعتراضات خونین آبان ۹۸ که در پی اقدام به خودکشی در زندان زنجان به سلول انفرادی منتقل شده بود، بار دیگر در انفرادی دست به خودکشی زد و همچنان از رسیدگی پزشکی محروم مانده است.
صبا، عمه پویا بختیاری شامگاه شنبه ۲۷ بهمن در گفتوگو با پادکست «سینما رکس» گفت شیرپیشه در زندان دو بار اقدام به خودکشی کرده است.
او در این باره اعلام کرد که این مادر دادخواه پس از آنکه به سلول انفرادی منتقل شد، تلاش کرد برای دومین بار اقدام به خودکشی کند و پرسنل زندان متوجه این امر شدند و نجات پیدا کرد.
به توصیه کارشناسان اگر با کسی یا کسانی روبهرو میشوید که از جملهها و عبارتهایی نشاندهنده افسردگی یا تمایل به پایان زندگی استفاده میکنند، از آنان بخواهید با پزشک متخصص معتمد، نهادهایی که در این زمینه فعالیت میکنند یا فردی مورد اعتماد درباره نگرانیهایشان صحبت کنند. اگر به خودکشی فکر میکنید، در ایران با اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید.
شاهزاده رضا پهلوی در واکنش به این خبر در حساب ایکس خود نوشت: «مسئولیت سلامت و امنیت بانو شیرپیشه بر عهده رژیم جمهوری اسلامی و شخص علی خامنهای است. اما این به معنای عدم مسئولیت شخصی کارمندان دستگاههای امنیتی و قضایی نیست.»
شاهزاده رضا پهلوی در ادامه نوشت: «ننگ و شرم بر این رژیم ضدایرانی که مادری داغدیده و خانوادهای دادخواه را اینگونه تحت فشار قرار داده؛ جان فرزند میهنپرست را ستانده و پدر و مادر او را به بند ضحاکی افکنده است.»
پیش از این در ظهر ۲۷ بهمن مونا، خواهر پویا بختیاری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پس از سه هفته بیخبری از مادرم، ناهید شیرپیشه، باخبر شدیم سهشنبه گذشته در زندان اقدام به خودکشی کرده و زندان ایشان را به انفرادی برده است.»
این خواهر دادخواه در ادامه با تاکید بر اینکه مادرش دیگر توان تحمل زندان را ندارد و جانش در خطر است، افزود: «ما خواستار آزادی ناهید شیرپیشه هستیم و هر اتفاقی برای مادرم بیفتد، مسئولش جمهوری اسلامی است.»
پویا بختیاری ۲۵ آبان ۱۳۹۸ با شلیک گلوله نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی به جمجمهاش در فاز چهار مهرشهر کرج کشته شد.
منوچهر بختیاری و ناهید شیرپیشه، پدر و مادر پویا، پس از قتل او آشکارا با جمهوری اسلامی مخالفت کردند.
شیرپیشه تیرماه ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی بازداشت و به زندان کچویی کرج منتقل شد.
این مادر دادخواه در شهریور همان سال با حکم شعبه اول دادگاه انقلاب کرج، بابت اتهاماتی از جمله «اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام» به پنج سال زندان محکوم شد.
شیرپیشه نهم آبان ۱۴۰۱ از زندان کچویی کرج به زندان زنجان منتقل شد.
منوچهر بختیاری نیز پس از دادخواهی برای فرزندش بازداشت، محکوم و زندانی شده و دوران حبس خود را در زندان قزوین سپری میکند.
مهرداد بختیاری، عموی پویا، در ندامتگاه مرکزی کرج و آرین شیرپیشه، دایی پویا، هم در زندان اوین در حبس به سر میبرند.
مونا و احمد بختیاری، خواهر و عموی پویا، نیز ماه جاری با پروندهسازی علیه خود در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی مواجه شدند.
خانوادههای دادخواه در سالهای گذشته همواره تحت فشار و آزار جمهوری اسلامی قرار داشته و با احکامی همچون حبس، جزای نقدی و مصادره اموال مواجه شدهاند.
