مصطفی میرسلیم، نماینده تهران، ضمن انتقاد از وابستگی حکومت ایران به نفت در توییتر نوشت: «فرهنگ نفتی بر جامعه ما حکمفرماست.» او اضافه کرد: «این نوع وابستگی انگلی است که باید قطع شود، زیرا مانع پیشرفت است و فرهنگ و تمدن ما را بر باد میدهد.»
مارکو روبیو، عضو سنای آمریکا در توییتر نوشت: دفعه بعد که شنیدید عربستان سعودی و امارات از همکاری با بایدن سر باز میزنند به یاد داشته باشید حین تلاش او برای اینکه یک «توافق» به ایران جایزه بدهد، ایران به تروریستهای حوثی موشک میدهد تا به تاسیسات نفتی در عربستان سعودی حمله کنند.
ریاست جمهوری مصر اعلام کرد که رهبران مصر، اسرائیل و امارات متحده عربی در نشستی سهجانبه در شرمالشیخ درباره «تحولات جهانی» گفتوگو کردند؛ رسانههای اسرائیلی گزارش دادهاند توافق احتمالی با ایران یکی از محورهای این نشست بود.
نشست سهجانبه عبدالفتاح سیسی، رییس جمهوری مصر، نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، و محمد بن زاید آلنهیان، ولیعهد ابوظبی، روز سهشنبه دوم فروردین در شرمالشیخ مصر برگزار شد.
بنابر اطلاعیه ریاست جمهوری مصر، رهبران سه کشور در این نشست درباره «تحولات جهانی به ویژه در زمینه انرژی و امنیت غذایی» گفتوگو کردند.
پیشتر رسانههای اسرائیلی گزارش داده بودند که توافق احتمالی آمریکا با ایران و همچنین خارج شدن احتمالی سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی از محورهای این نشست است.
همچنین روزنامه جروزالم پست با اشاره به اینکه این نشست سهجانبه همزمان با اعتراض اسرائیل و متحدانش به توافق احتمالی با ایران برگزار شد، نوشت که در بیانیه ریاست جمهوری مصر تنها موضوعات اقتصادی مطرح شده است.
سفر نخست وزیر اسرائیل به شرمالشیخ روز دوشنبه و به صورت غیرمنتظره انجام شد و نشست روز سه شنبه اولین نشست سهجانبه بین سران این سه کشور بود.
نخست وزیر اسرائیل روز دوشنبه نیز دیدارهایی جداگانه با سیسی و بن زاید برگزار کرد.
دفتر رییس جمهوری مصر روز دوشنبه پس از دیدارهای دوجانبه اعلام کرد که عبدالفتاح سیسی مخالفت خود را با هرگونه اقدامی که ثبات در منطقه خلیج فارس را به خطر بیاندازد تصریح کرده است.
پیش از این اعلام شده بود که موضوع اوکراین نیز یکی از موضوعات این نشست سهجانبه است.
پیش از نشست رهبران سه کشور، تایمز اسرائیل با اشاره به اینکه توافق بین آمریکا و ایران نزدیک است نوشته بود: نفتالی بنت در جریان نشست سهجانبه احتمالا در صدد جذب حمایت مصر و امارات برای اعتراض به تصمیم احتمالی آمریکا در خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی است.
جروزالم پست نیز به نقل از یک منبع دیپلماتیک نوشت هدف نشست سهجانبه «منافع امنیتی مشترک» است. این روزنامه سپس یادآور شد که امارات و اسرائیل با تصمیم احتمالی آمریکا درباره سپاه پاسداران مخالفت کردهاند.
هفته گذشته نخست وزیر و وزیر خارجه اسرائیل در بیانیهای مشترک از دولت بایدن خواستند اقدام به خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمانهای تروریستی، آن هم در ازای وعدههای پوچ، نکند.
از سوی دیگر در روزهای اخیر اعتراض و مخالفت اعضای کنگره آمریکا با توافق احتمالی دولت بایدن با ایران نیز گسترش یافته است.
نشریه جوییشاینسایدر نیز روز سهشنبه نوشت به پیشنویس نامهای به وزیر خارجه آمریکا دست یافته که تاکنون ۶۲ عضو جمهوریخواه کنگره آن را امضا کرده و درباره احتمال خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی ابراز نگرانی و مخالفت کردهاند.
در واکنش به این اعتراضات، ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که «توافق در مورد بازگشت به برجام نه قریبالوقوع است و نه قطعی.»
همچنین گزارش شده است که رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، روز سهشنبه در جلسهای غیرعلنی درباره مذاکرات و مفاد توافق احتمالی به اعضای کنگره گزارش میدهد.
بنت و سیسی سپتامبر گذشته با یکدیگر دیدار کرده بودند؛ دیدار قبلی بنت و محمد بن زاید آلنهیان نیز ژانویه امسال در جریان سفر تاریخی نخست وزیر اسرائیل به امارات صورت گرفته بود.
نشریه جوییشاینسایدر نوشت به پیشنویس نامهای به وزیر خارجه آمریکا دست یافته که تاکنون ۶۲ عضو جمهوریخواه کنگره آن را امضا و از احتمال خارج کردن سپاه از فهرست گروههای تروریستی ابراز نگرانی کردهاند. آنها این اقدام را موجب تهدید بیشتر آزادی و دموکراسی توسط سپاه خواندهاند.
باز کریم برزنجی، مدیر شرکت نفتی «گروه کار» که ویلایش در اربیل مورد حمله موشکی سپاه پاسداران قرار گرفت، در مصاحبه با بخش کردی «صدای آمریکا» به صورت تلویحی گفت که هدف از این حمله جلوگیری از خط انتقال گاز از اقلیم کردستان عراق به ترکیه بوده است.
برزنجی در مصاحبهای که روز دوشنبه در وبسایت بخش کردی صدای آمریکا منتشر شد، در پاسخ به این پرسش که آیا حمله موشکی سپاه یک هشدار درباره خط لوله انتقال گاز به ترکیه بوده است گفت: فاز اول این پروژه تنها برای تامین نیازهای داخلی اقلیم کردستان عراق خواهد بود و برای صادرات نیست.
باز کریم برزنجی در عین حال درباره فازهای بعدی این پروژه توضیحی نداد.
«گروه کار»، شرکتی که برزنجی مدیریت آن را برعهده دارد، قرار است خط لوله انتقال گاز از اقلیم کردستان عراق به ترکیه را اجرا کند و بر اساس برخی گزارشها، این پروژه قرار است سال ۲۰۲۵ افتتاح شود.
با این حال برخی رسانهها گزارش داده بودند که این پروژه با برخی مشکلات حقوقی، به دلیل مصوبات پارلمان عراق درباره صادرات مستقیم فرآوردههای نفتی از اقلیم، مواجه است.
همچنین این پروژه در حالی قرار است اجرا شود که قرارداد ۲۵ سال صادرات گاز ایران به ترکیه سه سال دیگر به پایان میرسد.
رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، نیز قبل از سفر رییس جمهور اسرائیل به آنکارا گفته بود دو کشور میتوانند بر روی انتقال گاز اسرائیل به اروپا و احیای ایدهای که نخستین بار ۲۰ سال پیش درباره آن بحث شد گفتوگو کنند.
مقامهای جمهوری اسلامی هدف حمله موشکی ۲۱ اسفند به اربیل را «پایگاههای آموزشی موساد» ذکر کردهاند؛ مقامهای اقلیم کردستان عراق ادعای حضور پایگاههای اسرائیلی در این منطقه را رد کردهاند.
در همین حال تحسین خفاجی، سخنگوی ستاد مشترک عراق، خبر داد که به دستور مصطفی کاظمی، نخست وزیر این کشور، هیاتی از سازمان امنیت ملی عراق از محل اصابت موشکهای سپاە پاسداران دیدار کرد و پس از تکمیل گزارش تحقیقاتی با مقامات ایرانی گفتوگو خواهند کرد.
یک روز پس از گفتوگوی تلفنی وزیران خارجه ایران و عراق درباره پنجمین دور مذاکرات تهران و ریاض، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز ارتقای روابط ایران و عربستان سعودی را به نفع «ملتهای منطقه» دانست.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه که برای شرکت در نشست وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی به پاکستان رفته است از استقرار دیپلماتهای ایران در جده نیز استقبال کرد و آن را یک تحول مثبت خواند.
او روز سهشنبه دوم فروردین در اسلامآباد به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: «فضا برای افزایش تعامل زیر چتر سازمان همکاری اسلامی آماده است و ما امیدواریم با ظرفیتسازی که در حال انجام است، دو کشور و ملتهای منطقه منتفع اصلی ارتقای روابط ایران و عربستان باشند.»
نمایندگی جمهوری اسلامی نزد سازمان همکاری اسلامی در شهر جده دیماه گذشته فعالیت خود را پس از شش سال تعلیق از سر گرفت و سه دیپلمات ایرانی در این نمایندگی مستقر شدند.
ایران و عربستان سعودی تاکنون چهار دور نشست در بغداد برگزار کردهاند و قرار بود پنجمین دور این گفتوگو اسفندماه برگزار شود اما وبسایت نورنیوز، وابسته به شورای عالی امنیت ملی، هفته گذشته خبر داد که ایران «به صورت یک طرفه این گفتوگوها را موقتا تعلیق کرده است.
در همین حال حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه در تماس تلفنی با همتای عراقیاش، فواد حسین، درباره تاخیر در برگزاری این گفتوگوها نیز مذاکره کرد.
فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی، سیام بهمن در کنفرانس امنیتی مونیخ گفته بود که با وجود نبود پیشرفت اساسی در مذاکرات مستقیم با ایران، ریاض به دنبال برنامهریزی برای برگزاری دور پنجم این مذاکرات است.
روابط میان ایران و عربستان سعودی پنج سال پیش و به دنبال حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در ایران قطع شد.
پس از آن نیز حمایتهای گسترده جمهوری اسلامی از حوثیهای یمن و حملات آنان به تاسیسات نفتی در عربستان سعودی با اعتراض شدید ریاض و کشورهای عرب منطقه روبهرو شده است.
