سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز پنجشنبه ۲۶ اسفند گفت: پول دریافت شده از بریتانیا «در اختیار قطعی و کامل ایران» است و «نحوه صرف» این مبلغ نیز «کاملا تابع تصمیم جمهوری اسلامی ایران» است.
خطیبزاده به گزارشی خاص اشاره نکرد و فقط اتهامهایی را به «رسانههای انگلیسی» نسبت داد.
یک روز پیشتر روزنامه گاردین گزارش داده بود که پول پرداخت شده لندن بابت آزادی نازنین زاغری، با نظارت دولت سوییس صرف موارد بشردوستانه خواهد شد.
لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا، نیز روز چهارشنبه در بیانیهای اعلام کرده بود بدهی این کشور به ایران پرداخت شده و «این منابع منحصرا صرف خرید اقلام بشردوستانه خواهد شد».
مقامهای جمهوری اسلامی، از جمله وزیر خارجه، و همچنین خبرگزاری دولتی ایرنا گفتهاند بدهی لندن به تهران به بانک مرکزی ایران واریز شد؛ با این حال گاردین گزارش داد که این پول به بانک سامان واریز شد و هزینهکرد آن با نظارت سوییس است.
گاردین در گزارش مفصل خود که روز چهارشنبه منتشر شد، با اشاره به موانع تحریمی برای تسویه بدهی لندن به تهران، گزارش داد که مذاکرات مخفیانه بین مقامهای بریتانیا و جمهوری اسلامی در عمان جریان داشت.
بنابر این گزارش، لارا هیکی رییس وقت میز عراق در وزارت خارجه بریتانیا، مسئول مذاکره با مقامهای جمهوری اسلامی بود. روز چهارشنبه تصویری از او در هواپیمای حامل نازنین زاغری و انوشه آشوری نیز منتشر شد.
به گزارش گاردین، در مذاکرات عمان سرانجام توافق شد که این پول ابتدا به عنوان اعتبار از سوی بریتانیا به آمریکا پرداخت شود، و سپس با استفاده از کانال بشردوستانه سوییس به بانک سامان انتقال یابد.
سازوکار تبادل مالی از طریق سوییس برای صادرات کالاهای بشردوستانه به ایران، از سال ۹۸ و با موافقت دولت ترامپ اجرایی شد.
به گزارش گاردین، سفارت سوییس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران، موظف به نظارت برای اطمینان از صرف این پول برای اهداف صرفا بشردوستانه، مانند غذا و دارو شده است.
موضوع سود
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در سخنان روز پنجشنبهاش همچنین گفت که پول پرداخت شده به ایران «حدود ۳۹۰ میلیون پوند است» و شامل «اصل و فرع بدهی تا روز آخر» میشود.
رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران نیز در دو روز اخیر بارها گفتهاند بریتانیا بدهی قبلی خود را «به اضافه سود آن در این مدت» به ایران پرداخت.
با این حال به گزارش گاردین، مقدار مبلغی که باید به ایران پرداخت میشد قبلا در دادگاه تعیین شده بود و بر اساس حکم نهایی دادگاه، به دلیل مساله تحریم هیچ سودی به اصل پول تعلق نگرفت.
نازنین زاغری پیش از این گفته بود: «کشور من مرا در ازای مبلغ هنگفتی که مطالبات سیاسی خودش است به حراج گذاشت.»
بدهی بریتانیا به ایران به قراردادی بازمیگردد که بین حکومت محمدرضا شاه پهلوی و دولت بریتانیا برای تحویل تانکهای مدل چیفتن به ایران امضا و پول آن داده شد، اما با وقوع انقلاب ۵۷ در ایران، اجرای قرارداد به تعلیق رفت.
