وزارت دفاع تایوان هشدار داد که چین فعالیتهای نظامی خود را در اطراف این جزیره افزایش داده و در حال تقویت تواناییهای نظامی خود برای اجرای یک حمله غافلگیرانه است؛ در حالی که همزمان میکوشد با تاکتیکهای «جنگ ترکیبی» در فضای آنلاین، اعتماد تایوانیها را به دولت تضعیف کند.
خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۱۷ مهر نوشت تایوان که با نظام دموکراتیک اداره میشود و چین آن را بخشی از قلمرو خود میداند، در پنج سال گذشته تحت فشار فزاینده نظامی پکن قرار گرفته است؛ از جمله با برگزاری دستکم هفت رزمایش بزرگ در اطراف جزیره از سال ۲۰۲۲ تاکنون.
وزارت دفاع تایوان در گزارشی که هر دو سال یک بار منتشر میکند، نوشت: «کمونیستهای چین با اتخاذ تاکتیکهای مستمر آزار در "منطقه خاکستری"، همراه با گشتهای مشترک آمادگی رزمی، تمرینهای هدفمند نظامی و جنگ شناختی، تهدیدی جامع علیه ما ایجاد کردهاند.»
اصطلاح «منطقه خاکستری» به اقدامات غیرجنگی اشاره دارد که با هدف اعمال فشار بر تایوان انجام میشود؛ از جمله گشتهای گارد ساحلی چین، آسیب زدن به کابلهای زیردریایی و پرواز بالنها بر فراز جزیره.
در ادامه این گزارش آمده است که گارد ساحلی چین فعالیتهای خود را در اطراف تایوان گسترش داده و ممکن است در آینده برای اجرای «اقدامات مهار تهاجمی»، سناریوهای حمله را تمرین کند.
از رزمایش تا حمله واقعی
این گزارش تاکید کرده است که پکن از «جنگ ترکیبی» برای تضعیف اعتماد مردم تایوان به دولت و کاهش حمایت از بودجه دفاعی استفاده میکند و از ابزارهای هوش مصنوعی برای تضعیف امنیت سایبری تایوان و شناسایی نقاط ضعف در زیرساختهای حیاتی بهره میگیرد.
در این گزارش آمده است: «چین از طریق اقدامات نظامی متعارف و نامتعارف در پی آزمودن توان خود برای حمله به تایوان و رویارویی با نیروهای خارجی است.»
رویترز نوشت که وزارت دفاع چین به درخواست اظهارنظر در این باره پاسخ نداده است.
پکن هرگز استفاده از زور برای الحاق تایوان را منتفی ندانسته است.
وزارت دفاع تایوان اعلام کرد که چین ممکن است در آینده، ناگهان مانورهای نظامی خود را به عملیات واقعی رزمی تبدیل کند تا تایوان و متحدان بینالمللیاش را غافلگیر کرده و تهدیدی جدی برای صلح و امنیت منطقهای ایجاد کند.
در سالهای اخیر، چین از کشتیهای تجاری نوع رول-آن/رول-آف (Roll-on/Roll-off) برای عملیات حملونقل نظامی استفاده گسترده کرده و همچنان در حال توسعه تجهیزات تخصصی برای عملیات آبی-خاکی در سواحل است.
دستکاری شبکههای اجتماعی
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که چین از یک «ارتش سایبری حرفهای» برای دستکاری حسابهای کاربری در شبکههای اجتماعی و «پخش گسترده اطلاعات نادرست» استفاده میکند تا در جامعه تایوان شکاف ایجاد کرده و اعتماد عمومی به دولت را تضعیف کند.
به نوشته وزارت دفاع تایوان، رسانههای دولتی چین و «همکاران آنان» نیز در تلاشی هماهنگ برای تضعیف روحیه مقاومت مردم تایوان عمل میکنند.
بر اساس این گزارش، پکن از فناوری «دیپفیک» برای تولید ویدیوهای جعلی استفاده کرده و با بهرهگیری از هوش مصنوعی، «گفتمانهای سیاسی تفرقهافکنانه» تولید میکند.
چین، لای چینگته، رییسجمهوری تایوان را «جداییطلب» میخواند اما لای، ادعاهای پکن درباره حاکمیت بر تایوان را رد کرده و تاکید دارد تنها مردم این جزیره میتوانند درباره آینده آن تصمیم بگیرند.
دولت تایوان برنامهای برای مدرنسازی نیروهای مسلح خود آغاز کرده و متعهد شده است تا سال ۲۰۳۰، پنج درصد تولید ناخالص داخلی کشور را به بودجه دفاعی اختصاص دهد.
این گزارش یک روز پیش از سخنرانی سالانه رییسجمهوری تایوان در روز ملی این کشور منتشر شد.
سال گذشته، چین پس از همین مراسم، رزمایشهایی برگزار کرد که هدف از آن را «هشدار نسبت به اقدامات جداییطلبانه» عنوان کرد.
آخرین رزمایش رسمی چین در اطراف تایوان در ماه آوریل برگزار شد؛ هرچند جنگندهها و ناوهای چینی تقریبا بهطور روزانه در آسمان و آبهای نزدیک این جزیره رفتوآمد میکنند.
دبیر دائمی آکادمی سوئد پنجشنبه ۱۷ مهر گفت این جایزه که ارزش آن ۱۱ میلیون کرون سوئد (حدود ۱.۲ میلیون دلار) است، به پاس «آثار تاثیرگذار و خیالانگیز کراسناهورکایی که در میانه هراس آخرالزمانی، قدرت هنر را بازمیآفریند» به او اهدا میشود.
مالم افزود «دقایقی پیش از طریق تماسی تلفنی»، خبر برنده شدن جایزه نوبل ادبیات را به کراسناهورکایی اطلاع داده و او در زمان اعلام جایزه، در شهر فرانکفورت آلمان بوده است.
به گفته او، آندرس اولسون، رییس کمیته نوبل، بهدلیل بیماری نتوانست در مراسم امروز شرکت کند و الن متسون و استیو ساندبرگ، دو عضو دیگر کمیته، به نمایندگی از او در این نشست حضور داشتند.
این جایزه سال گذشته به هان کانگ، نویسنده اهل کره جنوبی، رسیده بود.
جوایز نوبل طبق وصیت آلفرد نوبل، مخترع و صنعتگر ثروتمند سوئدی، بنیانگذاری شدهاند و از سال ۱۹۰۱ تاکنون به پاس دستاوردهای برجسته در حوزههای علم، ادبیات و صلح اهدا میشوند؛ هرچند در دوران جنگهای جهانی با وقفههایی همراه بودند.
جایزه اقتصاد بعدتر به این مجموعه افزوده شد.
برندگان جوایز نوبل را کمیتههایی از متخصصان نهادهای علمی گوناگون انتخاب میکنند. محل اهدای همه جوایز استکهلم، پایتخت سوئد است، بهجز جایزه صلح که در اسلو، پایتخت نروژ اعطا میشود. سنتی که ریشه در دوران اتحاد سیاسی سوئد و نروژ در زمان آلفرد نوبل دارد.
کراسناهورکای و هنر فضاسازی آخرالزمانی در ادبیات معاصر
کراسناهورکای در سال ۱۹۵۴ در شهر گیولا در مجارستان به دنیا آمد. او با نخستین رمان خود، «ساتانتانگو» که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد، به شهرت رسید.
این اثر در فارسی با عنوان «تانگوی شیطان» منتشر شده است.
این رمان که تصویری تیره و خیرهکننده از فروپاشی یک اجتماع روستایی را به تصویر میکشد، تقریبا سه دهه بعد در سال ۲۰۱۳، جایزه «بهترین کتاب ترجمهشده» به زبان انگلیسی را به خود اختصاص داد.
«تانگوی شیطان» بعدها الهامبخش بلا تار، کارگردان مجارستانی، برای ساخت فیلمی هفتساعته شد؛ فیلمی که سرآغاز همکاری خلاقانه و ماندگار میان این دو هنرمند بود.
کراسناهورکایی را اغلب نویسندهای پستمدرن میدانند که بهسبب جملههای طولانی و درهمتنیده، جهانبینی مالیخولیایی و فضای تیره و آخرالزمانی آثارش شهرت یافته است.
این ویژگیها موجب شده منتقدان او را در کنار چهرههایی چون نیکلای گوگول، هرمان ملویل و فرانتس کافکا بنشانند.
زندگی حرفهای و زبان آثار کراسناهورکایی از سفرها و تجربههای جهانی تاثیر پذیرفته است.
او در سال ۱۹۸۷ از مجارستان کمونیستی خارج شد و بهعنوان پژوهشگر مهمان، یک سال را در برلین غربی گذراند.
بعدها نیز از شرق آسیا، بهویژه مغولستان و چین، برای نگارش آثاری چون «زندانی اورگا» و «ویرانی و اندوه زیر آسمان» الهام گرفت.
در دوران نگارش رمان «جنگ و جنگ»، کراسناهورکایی سفرهای متعددی در سراسر اروپا انجام داد و مدتی نیز در نیویورک، در آپارتمان آلن گینزبرگ، شاعر برجسته جنبش بیت، اقامت داشت.
او بعدها گفت حمایت و تشویق گینزبرگ نقش تعیینکنندهای در به پایان رساندن این اثر داشته است
بسیاری از منتقدان سرشناس از آثار او تمجید کردهاند.
سوزان سانتاگ، نویسنده و منتقد فقید آمریکایی، او را «استاد معاصر مجارستانیِ ویرانی و آخرالزمان» خوانده و دبلیو. جی. زبالد، نویسنده فقید آلمانی، نیز گستره و جهانشمولی نگاه او را ستوده است.
کراسناهورکایی در سال ۲۰۱۵ بهعنوان نخستین نویسنده مجارستانی، جایزه معتبر «بوکر» را دریافت کرد.
هر چند جزییات و مراحل اجرای طرح صلح ترامپ هنوز روشن نیست اما بیانیههای اخیر دو طرف، اسرائیل و حماس، از منظر سیاسی معنا و اهمیت ویژهای دارد.
با توجه به حمایت کشورهای عربی و دیگر قدرتهای منطقهای از این توافق، به نظر میرسد این بار بهترین فرصت برای پایان جنگ از زمان شکست آتشبس در اسفندماه فراهم شده باشد.
ترامپ ۱۶ مهر در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال مرحله نخست طرح صلح را چنین ساده توصیف کرد: آزادی گروگانهای در بند حماس در برابر عقبنشینی محدود نیروهای اسرائیلی.
با این حال، روزنامه گاردین در مطلبی تحلیلی که پنجشنبه ۱۷ مهر منتشر شد، نوشت شناسایی و آزادی همه گروگانها و همچنین مدیریت روند عقبنشینی اسرائیل از غزه ممکن است با پیچیدگیهای قابل توجهی همراه باشد.
صلح هنوز به ایستگاه پایانی نرسیده است
ترامپ در پست خود از «برخورد منصفانه با همه طرفها» و حرکت به سوی «صلحی قدرتمند، پایدار و ماندگار» در منطقه سخن گفت. این در حالی است که گاردین این میزان خوشبینی را «مبالغهآمیز» دانست.
به گفته گاردین، پرسشهای دشواری همچنان بیپاسخ ماندهاند؛ از جمله سرنوشت حماس، احتمال خلع سلاح این گروه مورد حمایت تهران و چشمانداز مورد نظر اسرائیل برای غزه که هنوز باید درباره آن تصمیمگیری شود.
گاردین افزود این وضعیت پیشتر نیز تجربه شده بود: ترامپ حتی پیش از آغاز رسمی ریاستجمهوریاش برای پایان دادن به جنگ غزه اقدام کرد اما آتشبسی که در زمستان بهصورت شتابزده برقرار شد، در پی بروز اختلافات درباره آزادی گروگانها دوام نیاورد و فروپاشید.
با این حال، اکنون لحظهای سرنوشتساز فرا رسیده است. رییسجمهوری ایالات متحده که به گفته گاردین، «آشکارا رویکردی حزبی و غیرقابل پیشبینی» دارد، با همین ویژگی توانسته هم متحدان و هم رقیبان خود را غافلگیر کند.
ترامپ همچنین با «انگیزهای شخصی» در روند تحولات منطقهای پیش میرود: او میخواهد نخستین رییسجمهوری آمریکا پس از باراک اوباما باشد که جایزه نوبل صلح را دریافت میکند.
تنشها همچنان پابرجاست
گاردین در ادامه گزارش خود هشدار داد «نشانههای تنش» بر سر جنگ غزه همچنان مشهود است. حماس در بیانیهای از ترامپ و سایر میانجیها خواسته تا تضمین کنند دولت اسرائیل به تعهدات خود در چارچوب توافق پایبند خواهد ماند.
همزمان بیم آن میرود که با پایان مرحله تبادل گروگانها، اسرائیل بار دیگر حملات نظامی خود را از سر گیرد و روند صلح متوقف شود.
در بیانیه حماس آمده است: «تا زمانی که آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت محقق شود، هرگز از حقوق ملی مردم خود دست نخواهیم کشید.»
این موضعگیری اشارهای غیرمستقیم به آرمان تشکیل کشور مستقل فلسطین است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، آن را رد کرده و کاخ سفید نیز تا حد زیادی از آن فاصله گرفته است.
در سوی دیگر، نتانیاهو نیز درگیر ملاحظات سیاسی پیچیدهای است. او باید با مخالفت سرسختانه جناح راست دولت خود، از جمله بتسالل اسموتریچ، وزیر دارایی و ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی، مقابله کند؛ دو چهرهای که تهدید کردهاند در صورت برقراری آتشبس، از ائتلاف حاکم خارج خواهند شد.
ترامپ اما کوشیده است این ملاحظات را با «زور و فشار مستقیم» کنار بزند.
او پیشتر هشدار داده بود اگر طرح صلح ۲۰ مادهای او اجرا نشود، «جهنمی تمامعیار» علیه حماس در غزه به راه خواهد افتاد.
به گزارش پایگاه خبری آکسیوس، زمانی که نتانیاهو نسبت به این توافق ابراز تردید کرد، ترامپ در واکنش به او گفت: «نمیدانم چرا همیشه اینقدر منفی هستی؟ ... این یک پیروزی است، بپذیرش.»
این لحظهای تعیینکننده برای رییسجمهوری ایالات متحده به شمار میرود و او ممکن است ناچار شود تمام نفوذ و اعتبار شخصی خود را برای جلوگیری از شکست دوباره مذاکرات و ازسرگیری درگیریها به کار گیرد؛ وضعیتی که در صورت وقوع، به منزله شکستی دیپلماتیک برای دولت ترامپ خواهد بود.
انتظار میرود امضای توافق مربوط به نخستین مرحله از ابتکار صلح دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، برای غزه، ظهر پنجشنبه به وقت اسرائیل (۹ صبح به وقت گرینویچ) انجام شود.
اسرائیلیها و فلسطینیها پس از اعلام ترامپ مبنی بر دستیابی به توافق آتشبس و آزادی گروگانها که در چارچوب نخستین فاز از طرح او برای پایان دادن به جنگی انجام شد که بیش از ۶۷ هزار کشته بر جای گذاشته و خاورمیانه را دگرگون کرده، جشن گرفتند.
تنها یک روز پس از دومین سالگرد حمله مرگبار نیروهای حماس به مرزهای اسرائیل که موجب حمله ویرانگر اسرائیل به غزه شد، گفتوگوهای غیرمستقیم در مصر به توافقی بر سر نخستین مرحله از چارچوب ۲۰ مادهای ترامپ برای صلح در این منطقه انجامید.
یک منبع آگاه پنجشنبه ۱۷ مهر در گفتوگو با رویترز تایید کرد امضای رسمی توافق آتشبس ساعت ۱۲ ظهر پنجشنبه به وقت اسرائیل (۹ صبح به وقت گرینویچ) انجام میشود.
این توافق، در صورت اجرای کامل، دو طرف را بیش از هر تلاش پیشین به پایان جنگی نزدیک میکند که به درگیریای منطقهای با دخالت کشورهایی چون ایران، لبنان و یمن تبدیل شده است.
شادی مردمان غزه
عبدالمجید عبدربو، ساکن شهر خانیونس در جنوب غزه، به رویترز گفت: «خدا را شکر برای آتشبس، برای پایان خونریزی و کشتار. فقط من خوشحال نیستم؛ همه نوار غزه خوشحال است، همه مردم عرب خوشحالاند، همه جهان از پایان خونریزی شاد است.»
با این حال، توافقی که ترامپ شامگاه چهارشنبه اعلام کرد، جزییات اندکی داشت و پرسشهای حلنشده بسیاری را باقی گذاشت که میتواند به سرنوشت مشابه تلاشهای پیشین برای صلح دچار شود.
ترامپ در پستی در شبکه اجتماعی خود، تروثسوشال، نوشت: «با افتخار اعلام میکنم که اسرائیل و حماس هر دو فاز نخست طرح صلح ما را امضا کردند. این به آن معناست که تمام گروگانها بهزودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیروهای خود را تا مرز توافقشده عقب خواهد کشید - گامی در مسیر صلحی قدرتمند، پایدار و جاودان.»
اجرای موفقیتآمیز این توافق میتواند دستاوردی چشمگیر در سیاست خارجی برای رییسجمهوری جمهوریخواه ایالات متحده باشد که با شعار پایان دادن به درگیریهای بزرگ جهانی به میدان آمد اما در تحقق سریع این وعده، چه در غزه و چه در جنگ روسیه و اوکراین، با دشواری روبهرو بوده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اعلام کرد پنجشنبه دولت خود را برای تصویب توافق فراخواهد خواند.
نتانیاهو در بیانیهای گفت: «با تصویب مرحله نخست طرح، تمام گروگانهای ما به خانه بازخواهند گشت. این یک موفقیت دیپلماتیک و پیروزی ملی و اخلاقی برای دولت اسرائیل است.»
این در حالی است که جنگ غزه پس از ترور رهبران حماس و حزبالله لبنان که مورد حمایت تهران بودند و نیز کشتهشدن فرماندهان ارشد ایرانی و بمباران نیروهای حوثی یمن، توازن منطقهای را به سود اسرائیل تغییر داده است.
اما در سطح جهانی، خشم از حملات اسرائیل افزایش یافته.
شماری از کارشناسان حقوق بشر، پژوهشگران و هیات تحقیق سازمان ملل، این جنگ را «مصداق نسلکشی» دانستهاند.
اسرائیل در مقابل میگوید اقداماتش دفاع از خود در برابر حمله حماس در سال ۲۰۲۳ است.
حماس نیز تایید کرد که برای پایان جنگ به توافق رسیده است و گفت این توافق شامل عقبنشینی اسرائیل از نوار غزه و تبادل گروگانها با زندانیان فلسطینی است.
در بیانیه این گروه آمده است: «ما تاکید میکنیم که فداکاریهای مردممان بیهوده نخواهد بود و ما بر عهد خود پایبند خواهیم ماند. هرگز از حقوق ملی ملتمان تا دستیابی به آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت، دست نخواهیم کشید.»
به گفته مقامهای غزه، از آغاز حملات اسرائیل پس از یورش حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، بیش از ۶۷ هزار نفر کشته شدهاند و بخش بزرگی از این نوار با خاک یکسان شده است.
مقامهای اسرائیلی میگویند در آن حمله حدود هزار و ۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر گروگان گرفته شدند که از میان ۴۸ گروگان باقیمانده، ۲۰ نفر هنوز زندهاند.
خالد شعاط، شهروند فلسطینی در خانیونس، به رویترز گفت: «این لحظهها تاریخیاند. لحظاتی که مردم فلسطین پس از دو سال کشتار و نسلکشی با غرور و تکبر علیه ما، انتظارش را میکشیدند.»
انتظار برای آزادی گروگانها در روزهای آینده
خانوادههای گروگانهای اسرائیلی پس از اعلام توافق، در «میدان گروگانها» در تلآویو گرد آمدند.
حاتن آنگرست، پدر یکی از گروگانها، گفت: «آقای رییسجمهور ترامپ، بسیار متشکریم. بدون او فرزندان ما به خانه بازنمیگشتند.»
منبعی از حماس گفت گروگانهای زنده ظرف ۷۲ ساعت پس از تصویب توافق در دولت اسرائیل تحویل داده خواهند شد.
مقامهای حماس تاکید کردهاند بازگرداندن پیکرهای گروگانهای کشتهشده - که تعدادشان حدود ۲۸ نفر برآورد میشود - زمان بیشتری نیاز دارد.
ترامپ در برنامه «هَنِیتی» در شبکه فاکسنیوز گفت احتمال دارد آزادی گروگانها از دوشنبه آغاز شود.
دفتر نتانیاهو اعلام کرد که او و ترامپ در تماس تلفنی با یکدیگر این دستاورد را تبریک گفتند و نخستوزیر اسرائیل از رییسجمهوری آمریکا دعوت کرد تا در پارلمان اسرائیل سخنرانی کند.
حماس پیشتر (در روز چهارشنبه) فهرست گروگانها و زندانیان فلسطینی مورد نظر خود را برای تبادل به طرف اسرائیلی تحویل داد.
با این حال، این گروه اسلامگرا همچنان از پذیرش درخواست اسرائیل برای خلع سلاح سر باز زده است.
یک منبع فلسطینی گفت حماس این خواسته را تا زمانی که نیروهای اسرائیلی در سرزمینهای فلسطینی حضور دارند، رد خواهد کرد.
کشورهای عربی: طرح صلح باید به تشکیل دولت فلسطینی منتهی شود
در پی اعلام توافق آتشبس در غزه، قیمت جهانی نفت کاهش یافت چون چشمانداز آتشبس یکی از عوامل تنش در بازار جهانی را کاهش داد.
رویترز نوشت مرحله بعدی از طرح ترامپ، شامل تشکیل نهادی بینالمللی به ریاست او و با مشارکت تونی بلر، نخستوزیر پیشین بریتانیا، برای اداره غزه پس از جنگ است.
کشورهای عربی حامی طرح ترامپ برای غزه میگویند اجرای آن باید در نهایت به استقلال و تشکیل دولت فلسطینی بینجامد؛ هدفی که نتانیاهو میگوید «هرگز محقق نخواهد شد».
هنوز روشن نیست پس از پایان جنگ، اداره غزه بر عهده چه کسی خواهد بود.
نتانیاهو، ترامپ و کشورهای غربی و عربی نقش حماس را در آینده غزه رد کردهاند. گروهی که از سال ۲۰۰۷ با بیرون راندن رقبای فلسطینی خود، بر این منطقه حکومت کرده است.
حماس گفته است تنها در صورتی حاضر به واگذاری اداره غزه است که این کار به دولتی تکنوکرات از فلسطینیان، تحت نظارت تشکیلات خودگردان و با حمایت کشورهای عرب و مسلمان، سپرده شود.
این گروه نقش بلر یا هر نوع حکومت خارجی بر غزه را رد کرده است.
