یک مقام ارشد جمهوری اسلامی: تهران پیشنهاد جدیدی از آمریکا دریافت نکرده
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی به خبرگزاری رویترز گفت تهران هیچ پیشنهاد جدیدی از سوی آمریکا برای حل مناقشه هستهای دریافت نکرده است.
این مقام افزود ارسال اورانیوم با غنای بالای پنج درصد به خارج از ایران، همواره بخشی از مذاکرات هستهای با آمریکا بوده است اما جمهوری اسلامی تنها در صورتی با آن موافقت خواهند کرد که تحریمهای ایالات متحده «بهصورت قابل راستیآزمایی و موثر» لغو شوند.
وبسایت خبری اکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی و دو منبع آگاه گزارش داد که دولت دونالد ترامپ در جریان دور چهارم مذاکرات هستهای در عمان، پیشنهادی رسمی برای توافق هستهای با جمهوری اسلامی ارائه کرده است.
مسعود پزشکیان، رییس دولت، با اشاره به حجم مشکلات و مذاکرات با آمریکا گفت: «باید تصمیم بگیریم به قله برسیم، باید باور رسیدن به قله را ایجاد کنیم تا هیچ مانعی نتواند سر راه ما قرار گیرد. اگر مذاکره به نتیجه نرسید، ما نخواهیم مرد.»
مسعود پزشکیان گفت: «این همه فرایند مشکل داریم، انتظار دارید من چطوری حل بکنم.»
او درباره بحران انرژی و قطع برق افزود: «هر کسی میتواند مشکل برق را حل کرد، اختیار میدهم که آن را حل کند.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، مصاحبه علی شمخانی با شبکه انبیسی درباره آمادگی جمهوری اسلامی برای «صرف نظر از اورانیوم با غنای بالا» را در شبکه اجتماعی خود، تروت سوشال، بازنشر کرد.
ترامپ در اینباره اظهارنظری نکرده و تنها لینک این مصاحبه را با مخاطبان خود به اشتراک گذاشته است.
شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، در این مصاحبه گفته است تهران آماده است «مشروط به تحقق برخی شرایط» و در ازای لغو تحریمهای اقتصادی، با ترامپ وارد توافق هستهای شود.
او در بخشی از اظهاراتش تاکید کرده که در صورت چنین توافقی، جمهوری اسلامی حاضر است از غنیسازی اورانیوم در سطح بالا صرفنظر کند.
خبرگزاری رویترز یکشنبه در گزارشی تحلیلی نوشت با وجود تلاش ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه برای یافتن راههایی جهت پایان دادن به جنگ در اوکراین، ملیگرایان تندروی روس موسوم به «میهنپرستان زد» کارزاری به راه انداختهاند تا جنگ ادامه پیدا کند.
پاول گوبارف، فعال طرفدار کرملین در مناطق اشغالشده دونتسک گفت: «اگر تسلیم شویم، کشور را هم تسلیم کردهایم»؛ او از احتمال متوقف شدن جنگ در وضعیت کنونی خشمگین بود.
در نگاه اول ممکن است چنین به نظر برسد که پوتین زیر فشار است، اما سه منبع نزدیک به کرملین به رویترز گفتند که این گروههای ملیگرا در چارچوبی محدود فعالیت میکنند و تهدیدی برای پوتین نیستند.
به گفته این منابع، در صورت تصمیم کرملین برای صلح، همین افراد هم بهسرعت همسو خواهند شد.
با این حال، پوتین و سرویسهای امنیتیاش باید این جریانهای تندرو را کنترل کنند تا مانع تحقق اهدافشان نشوند.
کارشناسان میگویند «میهنپرستان زد» با شعار ادامه جنگ، گاهی فراتر از خواستههای کرملین حرکت میکنند و افکار عمومی را برای جنگی گستردهتر تحریک میکنند. برخی از این افراد حتی خواستار تصرف کییف، اودسا و حمله به لهستان شدهاند.
تاتیانا استانوفایا، تحلیلگر مرکز اوراسیا کارنگی، گفت: «این تحریکها به ضرر کرملین است و دستگاه حاکم سعی دارد صدای آنها را کم کند چون در زمان مذاکره، این شعارها باعث تشویش جامعه میشود».
برخی از این فعالان در شبکههای اجتماعی مثل تلگرام صدها هزار دنبالکننده دارند و میان مقامات، شهروندان روس و حتی خارج از کشور خوانده میشوند.
اما سابقه برخورد با چهرههایی مانند پریگوژین (رهبر واگنر) و ایگور گیرکین (ملیگرای زندانیشده) نشان میدهد که عبور از خطوط قرمز کرملین پیامد دارد.
به گفته منابع آگاه، این ملیگرایان تا امروز به کرملین در حفظ حمایت عمومی از جنگ کمک کردهاند. ولی در صورت توافق صلح، افرادی که بیش از حد مخالفت کنند، احتمال دارد کنار گذاشته شوند.
یکی از این منابع گفت: «اگر کرملین به نتیجه برسد، لحن آنها در یک لحظه تغییر خواهد کرد، مثل روشن و خاموش شدن یک کلید.»
ادامه واکنشها به مذاکرات احتمالی
پس از اعلام آمادگی پوتین برای گفتوگوی مستقیم با اوکراین در استانبول، برخی ملیگرایان تندرو بلافاصله واکنش نشان دادند.
کنستانتین مالوفیف، سرمایهدار ملیگرا و نزدیک به محافل قدرت در کرملین، نوشت: «جنگ ما ادامه خواهد داشت تا آزادسازی کامل نووروسیا و مالوروسیا.» این عباراتی هستند که به دوران تزارها برمیگردد و بخشهایی از اوکراین امروزی را شامل میشود.
همزمان، دیمیتری مدودف، رییسجمهوری پیشین این کشور، در شبکه ایکس نوشت که آتشبس تنها به ارتش اوکراین فرصت استراحت میدهد.
اگرچه مدودف به اظهارنظرهای افراطی شهرت دارد، اما به گفته پنج دیپلمات، سخنان او بازتابی از بخشی از دیدگاههای رایج در ساختار قدرت روسیه است.
کودک خردسال ونزوئلایی که پس از عبور از مرز مکزیک و آمریکا همراه والدینش از آنها جدا شده و در آمریکا باقی مانده بود، به ونزوئلا بازگردانده شد. نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا از دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، برای بازگرداندن این کودک تشکر کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تصاویر پخش شده از تلویزیون دولتی ونزوئلا، سیلیا فلورس، همسر رییسجمهوری را نشان داد که کودک دو ساله را در فرودگاه بینالمللی کاراکاس در آغوش گرفته است.
این کودک که مایکلیس اسپینوزا برنال نام دارد، با پروازی که حامل مهاجران اخراجی بود به ونزوئلا بازگردانده شد.
اسپینوزا برنال در کاخ ریاستجمهوری و با حضور مادورو با مادرش، یورلی برنال و مادربزرگ مادریاش دیدار کرد.
مادورو در این دیدار گفت: «باید از همه تلاشها، از ریچارد گرنل (فرستاده ویژه ترامپ) برای تلاشهایش ... و همچنین از دونالد ترامپ تشکر کنیم.»
او بازگشت این کودک را «اقدامی عادلانه» خواند.
پدرکودکدرزندانامنیتیالسالوادور
چهرههای برجسته دولت سوسیالیست ونزوئلا که زیر فشار تحریمهای سنگین آمریکا قرار دارد، پیش از این بارها خواستار بازگرداندن مایکلیس به خانوادهاش شده بودند. یورلی برنال، مادر این کودک، ماه آوریل به ونزوئلا بازگردانده شد.
مایکر اسپینوزا، پدر ۲۵ ساله این دختر، در ماه مارس به مرکز بازداشت تروریسم (CECOT) در السالوادور منتقل شد. این زندان امنیتی بدنام، محلی است که دولت ترامپ دستکم ۱۳۷ شهروند ونزوئلایی را با استناد به قانون «دشمنان بیگانه» سال ۱۷۹۸، به آنجا منتقل کرده است.
وزارت امنیت داخلی آمریکا اواخر آوریل اعلام کرد اسپینوزا یکی از فرماندهان گروه تبهکار «ترن دِ آرائوآ» است.
این وزارتخانه بدون ارائه مدرک، او را مسئول نظارت بر قتل، فروش مواد مخدر، آدمربایی، اخاذی و قاچاق انسان معرفی کرد.
خانواده اسپینوزا این اتهامها را رد کردند.
ماریا اسکالونا، مادر او به رویترز گفت: «پسر من هرگز با آنها ارتباط نداشته است. فکر میکنم این اقدامی سیاسی است. آنها از پرونده پسر من استفاده میکنند تا وحشتی را که علیه این بیگناهان انجام میدهند، پنهان کنند.»
مقامهای آمریکایی همچنین اعلام کردند مادر این کودک، زنان جوان را «برای قاچاق مواد مخدر و روسپیگری» استخدام میکرد.
برای این گفته نیز مدرکی ارائه نشده و خانواده اسپینوزا آن را تکذیب کردند.
به گفته اسکالونا، دختر او و همسرش زمانی که در پرو زندگی میکردند با یکدیگر آشنا شدند و دخترشان در آنجا به دنیا آمده است.
او افزود که آنها پس از تسلیم شدن در مرز، تمام مدت اقامت خود در آمریکا را در بازداشتگاه مهاجران گذراندند.
این کودک از ماه می سال گذشته میلادی تحت سرپرستی دفتر اسکان مجدد پناهندگان آمریکا بوده است.
احتمالمذاکرهپنهان
به گزارش رویترز، وزارت امنیت داخلی و وزارت خارجه آمریکا به درخواستهای خبرنگاران برای اظهارنظر درباره بازگشت این کودک پاسخ ندادند.
برخی کارشناسان سیاسی در ونزوئلا معتقدند بازگشت این کودک احتمالا با خروج اعضای اپوزیسیون از اقامتگاه دیپلماتیک آرژانتین در ونزوئلا ارتباط دارد.
پنج عضو اپوزیسیون به همراه مادر سالخورده ماریا کورینا ماچادو، رهبر مخالفان دولت، همگی هفته گذشته از کشور خارج شدند.
آمریکا و اپوزیسیون ونزوئلا اعلام کردند این خروج طی عملیاتی هماهنگ انجام شده که کاراکاس را غافلگیر کرده است.
با وجود این، دولت ونزوئلا از آن زمان اعلام کرده خروج این پنج نفر طی یک مذاکره صورت گرفته است.
این افراد همگی به اتهام توطئه تحت تعقیب هستند. آنان اتهاماتشان را رد میکنند.
مقامهای ونزوئلایی جزییات بیشتر یا اطلاعاتی درباره شرایط این توافق مطرح شده، منتشر نکردهاند.
خانوادههای بسیاری از مردانی که به مرکز بازداشت تروریسم در السالوادور فرستاده شدهاند، هرگونه ارتباط نزدیکانشان با گروه تبهکار ترن دِ آرائوآ را رد کردهاند.
به گزارش رویترز، دهها نفر از این مردان پروندههای پناهندگی باز داشتهاند.
با افزایش تحریمهای بینالمللی و تشدید فشارهای داخلی، ایران با یکی از دشوارترین شرایط اقتصادی خود در سالهای اخیر روبهرو شده است، موضوعی که گزارش جدید صندوق بینالمللی پول نیز بر آن مهر تایید میزند.
صندوق بینالمللی پول در تازهترین گزارش خود، تصویری نگرانکننده از رکود اقتصادی، تورم شدید، کوچک شدن اقتصاد و افزایش کسری بودجه ایران ترسیم کرده که میتواند نشانهای از بیثباتی بلندمدت باشد.
صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرده رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۵ تنها ۰.۳ درصد خواهد بود؛ در حالی که در گزارش قبلی خود در اکتبر ۲۰۲۳ این رقم را سه درصد اعلام کرده بود.
این کاهش شدید نتیجه فشارهای فزاینده تحریمهای آمریکاست که هدف آنها کاهش درآمدهای نفتی ایران و قطع دسترسی این کشور به منابع مالی است.
بخش نفت که ستون اصلی اقتصاد ایران به شمار میرود، در شرایط کنونی آسیب بیشتری خواهد دید. صندوق بینالمللی پول برآورد کرده تولید و صادرات نفت ایران در سال آینده ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد.
پیشتر برخی شرکتهای مشاوره انرژی مانند کپلر، ورتکسا و تانکر ترکرز در گفتوگو با ایراناینترنشنال هشدار داده بودند با شدت گرفتن تحریمها، ممکن است صادرات نفت ایران تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کند.
تنها در ماه آوریل، دولت ترامپ هشت بسته تحریمی جدید علیه نفتکشها و شبکههای صادرات نفت ایران وضع کرد و در ماه مه نیز تاکنون سه بسته تحریمی دیگر وضع کرده است.
طبق آماری که شرکت کپلر در اختیار ایراناینترنشنال قرار داده، میزان تخلیه نفت ایران در بنادر چین از ابتدای ژانویه تا پایان آوریل ۲۰۲۵ بهطور متوسط ۱.۳۸ میلیون بشکه در روز بوده که ۱۰۰ هزار بشکه کمتر از میانگین سال گذشته است.
چین خریدار اصلی نفت ایران محسوب میشود.
کاهش مازاد تجاری و افزایش فرار سرمایه
طبق گزارش صندوق بینالمللی پول، مجموع صادرات ایران (شامل نفت، کالاهای غیرنفتی و خدمات) در سال جاری ۱۶ درصد کاهش خواهد یافت و به ۱۰۰ میلیارد دلار میرسد.
واردات نیز با افتی ۱۰ درصدی به ۹۸ میلیارد دلار خواهد رسید. در نتیجه، مازاد تجاری ایران دو میلیارد دلار خواهد بود؛ در حالی که این رقم در سال گذشته ۱۰ میلیارد دلار بود.
با وجود مازاد تجاری مثبت در سالهای گذشته، خروج سرمایه از کشور همچنان در سطح نگرانکنندهای باقی مانده است.
بانک مرکزی ایران اعلام کرده در ۹ ماه نخست سال گذشته خورشیدی، حدود ۱۴ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است. این رقم در سال قبل از آن ۲۰ میلیارد دلار بود.
از سال ۲۰۱۸ که تحریمها دوباره اعمال شد، فرار سرمایه از کشور تقریبا شش برابر شده است.
سقوط ریال و کوچک شدن اقتصاد
اما شوک اصلی مربوط به تولید ناخالص داخلی اسمی است؛ شاخصی که اندازه اقتصاد یک کشور را در سطح جهانی، بر پایه قیمتهای جاری و بر حسب دلار آمریکا نشان میدهد.
صندوق بینالمللی پول برآورد کرده تولید ناخالص داخلی اسمی ایران در سال ۲۰۲۵ به ۳۴۱ میلیارد دلار کاهش مییابد؛ یعنی ۶۰ میلیارد دلار کمتر از سال ۲۰۲۴.
دلیل اصلی این کاهش، سقوط شدید ارزش ریال است که تنها در سال گذشته حدود نیمی از ارزش خود را از دست داد.
گرچه آمار رشد اقتصادی ایران بر اساس قیمتهای ثابت (سال ۲۰۱۶) و بدون محاسبه اثرات تورمی و افت ارزش ریال ممکن است باثبات به نظر برسد، اما با در نظر گرفتن قیمتهای جاری، واقعیت تلخ کوچک شدن اقتصاد کاملا آشکار میشود.
در سال ۲۰۰۰، اقتصاد ایران از کشورهای عربستان سعودی، ترکیه و امارات متحده عربی بزرگتر بود، اما امروز اقتصاد عربستان سعودی بیش از سه برابر، اقتصاد ترکیه چهار برابر و اقتصاد امارات ۱.۶ برابر ایران شده است.
تورمی در سطح کشورهایی چون ونزوئلا و زیمبابوه
تورم در ایران بهسرعت در حال افزایش است. صندوق بینالمللی پول پیشبینی تورم سال ۲۰۲۵ ایران را از ۳۷ درصد در گزارش قبلی خود، به ۴۳.۳ درصد رسانده و ایران را در کنار کشورهایی مانند ونزوئلا، سودان و زیمبابوه در رده چهارم تورم جهانی قرار داده است.
سقوط ارزش ریال، محدودیت در استفاده از ذخایر ارزی، افزایش شدید استقراض داخلی دولت و بالا رفتن هزینه واردات در شرایط تحریم را میتوان از دلایل این تورم شدید برشمرد.
بودجهای ناپایدار و دور از واقعیت
نگرانکنندهتر از همه اینکه صندوق بینالمللی پول اعلام کرده ایران برای بستن بودجه سال ۲۰۲۵ خود بدون کسری، باید نفت را به قیمت هر بشکه ۱۶۳ دلار بفروشد؛ در حالی که میانگین قیمت جهانی نفت حدود ۶۶ دلار است.
دولت مسعود پزشکیان بودجه سال آینده را بر اساس صادرات روزانه ۱.۸۵ میلیون بشکه نفت با قیمت ۶۷ دلار بسته است، اما صندوق بینالمللی پول برآورد میکند صادرات واقعی نفت خام ایران فقط حدود ۱.۱ میلیون بشکه در روز خواهد بود.
ایران روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه نیز صادرات میعانات گازی دارد، اما باز هم شکاف عظیمی میان صادرات واقعی و ارقام بودجه دیده میشود که کمبود بزرگی در درآمدهای دولت ایجاد خواهد کرد.
این وضعیت برای ایران تازگی ندارد. در سالهای اخیر دولتها معمولا با کسری بودجهای معادل یکسوم کل هزینهها مواجه بودهاند و برای پر کردن این شکاف، یا به سراغ چاپ پول رفتهاند یا از بانکها و صندوق توسعه ملی استقراض کردهاند؛ اقدامی که خود باعث دامن زدن به تورم و بیثباتی اقتصادی بیشتر شده است.
صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرده نسبت بدهی دولت ایران به تولید ناخالص داخلی در سال جاری به ۳۹.۹ درصد و در سال آینده به ۴۱.۹ درصد برسد؛ ارقامی که برای اقتصادی درگیر تحریمهای سنگین، بسیار نگرانکننده است.
