مطالب بیشتر
وضعیت منطقه و بحرانهای خاورمیانه برای دو نامزد اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تبدیل به تهدید و فرصت شده است. در حالی که دولت جو بایدن با مجموعهای از مشکلات دست و پنجه نرم میکند، دونالد ترامپ در حال بهرهگیری از شرایط موجود برای به دست آوردن امتیازات سیاسی است.
واشینگتن پست در گزارشی به وخیمتر شدن بحران خاورمیانه پس از کشته شدن سه سرباز آمریکایی در حمله شبهنظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی به پایگاه ارتش آمریکا در مرز اردن و سوریه پرداخت و چالشهای پیش روی دولت بایدن در منطقه را بررسی کرد.
این نشریه در گزارش خود نوشت برخی جمهوریخواهان در آمریکا از کاخ سفید میخواهند تا اقدامات شدیدی از جمله حملات هدفمند را به داخل خاک ایران انجام دهد.
تمایل آشکار بایدن به تنظیم پاسخ و اجتناب از درگیری گستردهتر با رژیم ایران برای ترامپ بسیار مفید بوده است.
ترامپ در شبکههای اجتماعی با انتشار پستی نوشت: «این حمله وقیحانه به ایالات متحده پیامد وحشتناک و غمانگیز دیگری از ضعف و تسلیم جو بایدن است.»
او اضافه کرد زیر نظارت دولت او چنین اتفاقی رخ نمیداد. گرچه حملات به مواضع آمریکا در عراق و سوریه در زمان ریاستجمهوری ترامپ نیز صورت گرفته است.
به گزارش واشینگتن پست، در زمان ترامپ تنها پایگاه عینالاسد ۳۳ بار هدف حملات قرار گرفته بود.
پروژه دستیابی به صلح از طریق قدرت
ترامپ و تعدادی از همکاران جمهوریخواه او تصمیمات دولت بایدن را علت وجود هرج و مرج در منطقه میدانند و آن را در مقابل پروژه دستیابی به «صلح از طریق قدرت» قرار میدهند که رییسجمهوری سابق به دنبال ایجادش بود.
ترامپ در روند دیپلماتیک مخرب خود با تهران، توافق هستهای بین ایران و قدرتهای جهانی را زیر پا گذاشت، فهرستی از تحریمها را بر جمهوری اسلامی بازگرداند و قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را در یک حمله پهپادی در سال ۲۰۲۰ ترور کرد.
در این میان سیاست ترامپ در قبال اسرائیل حمایت همهجانبه از بنیامین نتانیاهو و سیاستهای حزب راست اسرائیل بود.
او با به رسمیت شناختن اورشلیم بهعنوان پایتخت اسرائیل، تعطیل کردن کنسولگری ایالات متحده برای فلسطینیها و ایفای نقش میانجیگری در مذاکرات صلح میان اسرائیل و شماری از پادشاهیهای عربی منطقه، سعی در تنبیه کردن فلسطینیها و به حاشیه بردن خواستهای سیاسی آنها داشت.
تغییر سیاست فشار حداکثری ترامپ
پس از روی کار آمدن دولت بایدن، لفاظیهای اولیه در مورد بازگرداندن حقوق بشر به مرکز سیاست ایالات متحده خیلی زود از بین رفت.
کاخ سفید همکاری نزدیکتر با عربستان سعودی را دنبال و وضعیت موجود را با اسرائیل حفظ کرد و مشتاق بود روند توافقات عادیسازی دوران ترامپ ادامه داشته باشد.
تلاش بایدن برای تغییر سیاست «فشار حداکثری» ترامپ بر ایران که منجر به تسلط دولت تندرو و سازشناپذیرتر در تهران شده بود، هیچ پیشرفتی نداشت و جمهوری اسلامی از شفافسازی در مورد برنامه هستهای خود که در توافق برجام به آن متعهد شده بود، صرفنظر کرد.
برنامه هستهای
اوایل ماه میلادی جاری، رافائل گروسی، رییس آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که برنامه هستهای ایران «در حال پیشرفت است».
گروسی گفت شکاف موجود باید به شیوه دیپلماتیک رفع شود تا از وخامت اوضاع که ممکن است به نقطه غیرقابل بازگشت برسد جلوگیری کند.
اکنون که کاخ سفید درصدد باز کردن جبهه جدید درگیری با ایران است، جایی برای دیپلماسی باقی نمیماند.
ژیل پاریس، مقالهنویس لوموند با اشاره به میراث ترامپ در منطقه نوشت: «ایران از پیگیری تلاشهای هستهای خود منصرف نشده است.»
پاریس افزود: «وعدههای آمریکا اعتبار خود را از دست دادهاند؛ موضوعی که تا حدی، ناتوانی دولت بایدن را در تعامل مجدد با تهران توضیح میدهد.»
او در ادامه نوشت: «همچنان پس از هفتم اکتبر، جمهوری اسلامی با ایستادگی محور مقاومت و تشدید همزمان تنشها از طریق حملات غیرمنتظره حوثیها در دریای سرخ، به داخل مرزهای خود رانده نشده است.»
در حال حاضر احتمال دستیابی رژیم ایران به سلاح هستهای بسیار بیشتر از سال ۲۰۱۸ است. زمانی که ترامپ، برخلاف میل بسیاری از متحدان غربی واشینگتن از توافق برجام خارج شد.
فارین افرز در این خصوص نوشت: «ممکن است رهبران رژیم ایران دستیابی به تسلیحات هستهای را راهی مطمئن برای جلوگیری از حمله اسرائیل یا ایالات متحده بدانند و موقعیت کنونی را که رقبایشان درگیر جنگ غزه و اوکراین، رقابت با چین و انتخابات هستند، بهعنوان یک فرصت مناسب غنیمت بشمارند.»
راهحل دو دولتی
ترامپ جدیتر شدن خطرِ ایران هستهای را پیش کشید. او همچنین مشوق راست افراطی اسرائیل بود.
دیوید فریدمن، سفیر ترامپ در اسرائیل از مدافعان اصلی جنبش شهرکنشینان یهودی و مخالف آشکار «راهحل دو دولتی» است، در حالی که راهحل دو دولتی، دستور کار دولتهای دموکرات و جمهوریخواه آمریکا بوده است.
فریدمن و جمعی دیگر از مقامات دولت ترامپ، بنیامین نتانیاهو و متحدانش را برای از سرگیری شهرکسازی تشویق کردند، طوری که به نظر میرسید آماده الحاق غیرقانونی بخشهایی از کرانه باختری به اسرائیل هستند.
پس از حمله هفتم اکتبر حماس به جنوب اسرائیل و جنگ غزه، رهبران عرب و همچنین مقامات آمریکایی و اروپایی همگی از «راهحل دو کشوری» بهعنوان یک هدف ضروری برای ایجاد ثبات در منطقه صحبت میکنند اما ترامپ و متحدانش به بایدن به دلیل اتخاذ این سیاست و اعمال فشار بر دولت نتانیاهو حمله میکنند.
فریدمن در گفتوگو با یک شبکه تلویزیونی اسرائیل با اشاره به تصمیمات بایدن گفت: «او بهطور مداوم در مورد تحمیل راهحل دو کشوری صحبت میکند. فکر میکنم در حال حاضر او گوش شنوا ندارد.»
فریدمن از تلاشهای آشکار بایدن برای کم کردن شدت حمله اسرائیل به غزه انتقاد کرد. جنگی که طی چند ماه موجب کشته شدن بیش از ۲۶ هزار فلسطینی شده که تعداد زیادی از آنها کودکاند.
نتانیاهو ممکن است تلاش کند تا زمانی که ترامپ، دوست و همسفر سیاسیاش، بهطور بالقوه در انتخابات مجدد پیروز شود، به هدایت جنگ و افزایش خشم داخلی ادامه دهد.
او باور دارد بازگشت ترامپ میتواند به تحکیم موقعیتش و نیرو بخشیدن به متحدان راست افراطیاش کمک کند.
شبکه خبری انبیسی نیوز از آماده شدن ایالات متحده برای انجام حملات سایبری علیه ایران خبر داد و نوشت این اقدام ممکن است برای هفتهها ادامه یابد.
این شبکه به نقل از مقامهای رسمی آمریکا اعلام کرد واکنش ایالات متحده علیه حمله شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی که منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن شد، شامل یک «کارزار تلافیجویانه ترکیبی» است.
بخشی از این کارزار به حمله به مواضع جمهوری اسلامی در خارج از ایران اختصاص دارد و بخشی دیگر نیز به انجام حملات سایبری علیه زیرساختهای حکومت مربوط خواهد شد.
جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده روز ۱۱ بهمن گفته بود درباره شیوه واکنش این کشور به حمله پهپادی نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در اردن تصمیمش را گرفته است اما جزییات بیشتری در این رابطه ارائه نداد.
پیش از این آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرده بود رویکرد این کشور در زمینه واکنش به حمله یاد شده «چند سطحی» خواهد بود.
کاخ سفید نیز در اظهار نظر مشابهی از «مرحلهای» بودن واکنش ایالات متحده خبر داده بود.
در روزهای گذشته گزارشهایی درباره اهداف احتمالی حمله تلافیجویانه آمریکا علیه ایران منتشر شده است اما تا کنون جزییاتی درباره حملات سایبری بالقوه این کشور به جمهوری اسلامی ارائه نشده.
آخرین حمله سایبری جدی صورت گرفته علیه ایران به آذر گذشته مربوط میشود؛ زمانی که گروه هکری «گنجشک درنده» با نفوذ به جایگاههای سوخت موجب توقف کامل عملیات سوخترسانی در کشور شد.
مقامهای جمهوری اسلامی ایران گروه را به دولت اسرائیل منتسب کردند.
مهر امسال مرکز مدیریت راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات (افتا) همزمان با آغاز حملات موشکی و زمینی حماس علیه مواضع اسرائیل با انتشار هشداری رسمی از احتمال بروز حملات سایبری علیه زیرساختهای جمهوری اسلامی خبر داد.
این سازمان وابسته به نهاد ریاست جمهوری در اطلاعیه خود از سایر مراکز دولتی خواست هر گونه «رخداد سایبری مشکوک» را بلافاصله به مدیران این مجموعه گزارش کنند.
از جمله توصیههای ذکر شده در متن اطلاعیه افتا، قطع دسترسی به خدمات سایتهای ایرانی از خارج از کشور بود.
در این اطلاعیه از متخصصان فنی، سایبری و تیمهای واکنش سریع در کشور خواسته شده تا «بهصورت شبانهروزی» در دسترس باشند.
سایت حالوش خبر داد سپهر شیرانی، دانشجوی ۱۹ ساله بلوچ، سه روز پس از بازداشت در بازداشتگاه اطلاعات سپاه زاهدان جان باخت. کمپین فعالین بلوچ علت مرگ او را شکنجه عنوان کرده است. شیرانی روز سهشنبه ۱۰ بهمن به دلیل فعالیت در فضای مجازی از سوی ماموران امنیتی زاهدان بازداشت شده بود.
حالوش که خبرهای استان سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد به نقل از منابع خود نوشت نیروهای اطلاعات سپاه روز پنجشنبه ۱۲ بهمن در تماسی با خانواده شیرانی اعلام کردهاند سپهر جانش را از دست داده است.
در این گزارش آمده است: «نیروهای امنیتی و دستگاه قضایی جمهوری اسلامی تا کنون درباره نحوه کشته شدن سپهر که گمان میرود تحت شکنجه قرار گرفته، پاسخی به خانواده وی ندادهاند.»
کمپین فعالین بلوچ در همین زمینه گزارش کرده سپهر شیرانی «در زمان بازداشت توسط نیروهای اداره اطلاعات مورد شکنجه قرار گرفته که بر اثر آن جان خود را از دست داده است».
همزمان کانال تلگرامی رصد بلوچستان با انتشار مطلبی در این باره نوشت: «بنا بر اطلاعات موثق از نزدیکان سپهر تاکید میکنیم اخبار مبنی بر خودکشی او کذب محض است و توسط افراد جمهوری اسلامی برای لاپوشانی جنایت ماموران امنیتی جمهوری اسلامی پخش میشود. سپهر زیر شکنجههای وزارت اطلاعات به دلیل ضربات متعددی که با چوب به بدن وی زده شده جان خود را از دست داده است.»
به نوشته حالوش، پیکر این جوان جانباخته تا زمان تنظیم گزارش این رسانه در اختیار اطلاعات سپاه زاهدان بوده است و خانواده و بستگان او در حال انجام کارهای مربوط به تحویل گرفتن پیکر از پزشکی قانونی هستند.
از سوی دیگر، مهدی شمسآبادی، دادستان عمومی و انقلاب سیستان و بلوچستان، در ارتباط با این گزارشها به سایت عصر هامون گفت: شیرانی از سوی هیچ یک از دستگاههای امنیتی بازداشت نشده و علت فوت او خودکشی اعلام شده است.
سپهر شیرانی، ۱۹ ساله، فرزند علی، اهل شهرستان فنوج و ساکن شهر زاهدان در استان سیستان و بلوچستان بوده است.
حالوش در گزارشی دیگر به نقل از منابع خود نوشت: «سپهر در برخی مواقع به صورت داوطلب با انتظامات مسجد مکی همکاری میکرد و روز سهشنبه دهم بهمن حوالی ساعت چهار بعدازظهر از منزل خود خارج و تلفنش خاموش شد. سپس با پرسوجو و پیگیری، خانواده از بازداشت او توسط اطلاعات سپاه اطمینان حاصل کردند. علت بازداشت او را فعالیت در فضای مجازی اعلام کرده و گفته بودند پس از پاسخ به چند سوال آزادش میکنیم.»
پس از جمعه خونین زاهدان در روز هشتم مهر سال گذشته که کشته و زخمی شدن صدها نفر را در پی داشت، فضایی امنیتی بر این شهر حاکم شد.
با شکلگیری راهپیماییهایی که به جمعههای اعتراض زاهدان مشهور شد، تلاش حکومت برای سرکوب معترضان و شهروندان بلوچ شدت گرفت و با ادامه این فشارها، شماری از کارکنان و نیروهای انتظامات مسجد مکی، محل اقامه نماز جمعه این شهر بازداشت شدند.
یک منبع آگاه دیگر درباره کشته شدن این شهروند بلوچ به حالوش گفت: «بامداد پنجشنبه، حوالی ساعت ۴:۳۰ صبح، پیکر بیجان سپهر در حالی که از ناحیه سر هدف گلوله قرار گرفته بود، در پشتبام منزل آپارتمانیشان پیدا شده. در حالی که خانواده او هیچ اطلاعی نداشتند که چطور از بازداشت اطلاعات سپاه بدون اطلاع آزاد شده و به پشتبام خانه رفته. با توجه به سابقه دستگاههای امنیتی نحوه مرگ او سناریوسازی شده است.»
حالوش در ادامه به نقل از این منبع آگاه نوشت: «پیشتر ماموران امنیتی به سپهر در خصوص فعالیت در فضای مجازی و حضور در انتظامات مسجد مکی و حمایت از اعتراضات جمعههای زاهدان تذکر و هشدار داده و به او گفته بودند که حق ندارد دیگر پست در مورد اعتراضات بگذارد اما او توجهی به این تذکرات نکرده بود.»
سایت حالوش پیشتر و در آذر ماه امسال در گزارشی نوشت که محمود رخشانی، دانشآموز ۱۹ ساله دوره پیشدانشگاهی که ۱۲ شهریور ماه امسال به دست ماموران اطلاعات سپاه در استان سیستان و بلوچستان بازداشت شده و بر اثر شکنجه و ضربه به سر به کما رفته بود، ۲۰ آذر ماه در «بیمارستان امیرالمومنین» زابل جان خود را از دست داد.
مولوی عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، بارها در خطبههای نماز جمعه خود به انتقاد از برخورد ماموران و مسوولان با زندانیان سیاسی و بازداشتشدگان پرداخته و «توهین و تحقیر و بدرفتاری با اسیران و زندانیها» را محکوم کرده است.
سازمان عفو بینالملل روز چهارشنبه ۱۵ آذر در گزارشی به شرح تجاوز ماموران سپاه، بسیج، وزارت اطلاعات و بخشهای مختلف پلیس به زنان، مردان و کودکان در جریان خیزش انقلابی مردم ایران پرداخت و روایتهایی را از برخی قربانیان منتشر کرد.
در سالهای گذشته زندانیان سیاسی زیادی جان خود را در بازداشتگاهها و زندانهای ایران از دست دادهاند اما جمهوری اسلامی هیچ مسوولیتی در قبال مرگ آنها که به دلیل فشار، شکنجه و ارائه ندادن خدمات پزشکی بوده، نپذیرفته است.
کاووس سیدامامی، ساسان نیکنفس، بهنام محجوبی، بکتاش آبتین و جواد روحی، برخی از این زندانیان بودند که در زندانهای جمهوری اسلامی جان باختند.
سازمان پزشکان بدون مرز در گزارشی در مورد وخیمتر شدن وضعیت مراقبتهای بهداشتی برای زنان باردار در غزه ابراز نگرانی کرد.
به گفته این سازمان، زنان باردار در شرایطی سخت و در چادرها و ساختمانهای عمومی زایمان میکنند.
حتی زنانی که موفق به زایمان در بیمارستان میشوند نیز اغلب مجبورند ساعاتی پس از جراحی سزارین، به پناهگاههای موقتشان بازگردند.
خشم و اعتراض کشاورزان اروپایی در حال گسترش است. روز پنجشنبه صدها تراکتور در بروکسل، جایی که رهبران اتحادیه اروپا نشست برگزار کردهاند، خیابانها را مسدود کردند. اعتراضات به اسپانیا، آلمان، ایتالیا و پرتغال گسترش یافته اما در فرانسه با اعلام کمکهای دولت، اعتراضها معلق شدهاند.
سخنگوی پلیس بروکسل روز پنجشنبه ۱۲ بهمن به خبرگزاری فرانسه گفت هزار تراکتور و دیگر خودروهای کشاورزی، چندین خیابان در پایتخت بلژیک را که مقر نهادهای اروپایی است، مسدود کردهاند.
او افزود عمده تظاهرکنندگان از بلژیک آمدهاند.
برگزارکنندگان این تجمع اعتراضی توضیح دادند که میخواهند «دیوانگیهایی که کشاورزی را تهدید میکند» محکوم کنند.
عصر روز چهارشنبه نیز کشاورزان فرانسوی و بلژیکی با هم یک نقطه از مرز را مسدود کرده بودند.
کاخ الیزه اعلام کرد امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه قرار است روز پنجشنبه با اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا درباره «آینده کشاورزی اروپا» پیش از افتتاح اجلاس فوقالعاده اتحادیه اروپا دیدار کند.
این اجلاس به بودجه اتحادیه اروپا و کمکهایی اختصاص دارد که قرار است به اوکراین داده شود.
صدها کشاورز پرتغالی صبح روز پنجشنبه چندین جاده از جمله دو گذرگاه در مرز با اسپانیا را مسدود کردند تا خواستار «تقویت فعالیت خود» شوند.
در فرانسه، به دنبال امتیازات دولت این کشور به کشاورزان، دو اتحادیه اصلی کشاورزان فرانسه از تعلیق اعتراضات و مسدود کردن راهها برای ادامه مذاکرات خبر دادند.
کمی قبل از آن، گابریل اتل، نخستوزیر فرانسه تدابیری را برای حمایت از کشاورزان فرانسوی اعلام کرد.
این سومین دور از حمایتهای دولت فرانسه است که در کمتر از یک هفته اعلام میشود.
اتل روز پنجشنبه اطمینان داد که اقدامات جدید اعلام شده «بخش بزرگی از انتظارات» کشاورزان را برآورده میکند.
او قول داد که «هدف حاکمیت غذایی» را در قانون میگنجاند و تلاش میکند که فرانسه در زمینه کشت، برداشت و دیگر مسائل تغذیه مستقل باشد.
اتل همچنین از ۱۵۰ میلیون یورو حمایت مالیاتی و تامین اجتماعی برای کشاورزان خبر داد.
موضوع اعتراضات کشاورزان اروپایی، موجب اختلاف در میان رهبران اروپایی شده است.
عصر چهارشنبه، ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان برای دیدار با کشاورزان خشمگین به بروکسل رفت و گفت که خود را در کنار «مردم» قرار میدهد.
کشاورزان اروپایی به قیمت پایین محصولات وارداتی و قوانین «دست و پا گیر» اتحادیه اروپا برای حفاظت از محیط زیست معترض هستند.
آنها معتقدند فشار دولتها و خردهفروشان برای کاهش تورم مواد غذایی باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان قادر به تامین هزینههای سنگین انرژی، کود و حمل و نقل نباشند.
به گفته آنها، تاکید بر اجرای کامل «سیاستهای سبز» (قوانین حفاظت از محیط زیست) با هدف تعیین شده از سوی اتحادیه اروپا در زمینه دستیابی به خودکفایی در تولید محصولات غذایی و سایر کالاهای ضروری همخوانی ندارد.
این اعتراضات بیش از همه فرانسه، بزرگترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در اروپا را تحت تاثیر قرار داده است.
