تجربه دو سال زندگی در دوران همهگیری برای بشر تجربهای تکاندهنده بود. انسان ناگهان با بحرانی روبهرو شد که همه ابعاد زندگی او، از نوع کار کردن و روابط اجتماعی گرفته تا نحوه غذاخوردن و حتی استفاده از فناوریها را تحتکنترل خود درآورد.
به باور بسیاری از کارشناسان، همهگیری کرونا یکی از تبعات تغییرات زیستمحیطی است و پربیراه نخواهد بود اگر بگوییم بروز آن تلنگری برای مواجهه با بحرانهای اقلیمی و تغییرات ناشی از آن است. بشر البته سعی خواهد کرد با استفاده از فناوری خود را از این بحران برهاند. روزنامه بریتانیایی گاردین در مقالهای ما را سه دهه جلوتر میبرد تا نشان دهد خانههای ما در آینده در مواجهه با بحرانهای اقلیمی، چگونه جایی خواهد بود.
یک اتاق کوچک و مایل به آبی را تصور کنید که پر از سیم، صفحه نمایش و حسگرهای مختلف است. ساکن این خانه به دلیل یک بیماری همهگیر مشترک بین انسان و دام، در داخل منزل گیر افتاده است و دولت بیرون رفتن از خانه را برای او غیرقانونی اعلام کرده است.
یک آشپزخانه در پایین راهرو وجود دارد که او و چند غریبه که به صورت آنلاین با هم آشنا شدهاند بهطور مشترک از آن استفاده میکنند، اما او بیشتر غذاهای خود را آنلاین سفارش میدهد. میکروفونها تعاملات او را ضبط میکنند. یک حسگر حرکتی روی مچ دستش به او یادآوری میکند که عملکردش را بهینه کند. در حالیکه از اندوه برای دنیایی از مرگومیرهای روزانه پر است رنج میبرد، چند گیاه خریده تا فضای خانه را شادتر کند؛ یک دستگاه دیجیتال جیبی به او یادآوری میکند که به آنها آب بدهد. در همین حال گوش او به این خبر است که ثروتمندترین مرد جهان بهتازگی جو زمین را ترک کرده است.
داشتن خانههایی با این ویژگیها در سال ۲۰۲۱ کمی زیادی است. اما خانههای آینده ما در سال ۲۰۵۰ چگونه خواهند بود؟ آیا ممکن است فضاهایی امیدوارکنندهتر نسبت به آنچه در دوران همهگیری تجربه کردیم داشته باشیم یا ناگزیر در دنیایی خالی از حفظ حریم خصوصی با بحرانهای اقلیمی و بحران مسکن دست و پنجه نرم میکنیم و هدستهای «متا» دادهها را از روحمان بیرون میکشند تا در تنهایی خود آرامآرام غرق میشویم؟
سارا داگلاس، رئیس شرکت «فضای لیمینال» میگوید: « ما در آینده احتمالا کمی از هر دو دنیا را تجربه خواهیم کرد. او در نمایشگاهی به نام «خانههای آینده» در لندن، به ما نشان میدهد ما سه دهه دیگر چگونه زندگی خواهیم کرد. او میگوید: «خانههای آینده میتوانند به ما کمک کنند تا به روشهای طراحیشدهتر و پیچیدهتر شکوفا شویم». اما این فرآیند تا زمانیکه یاد بگیریم چگونه از مزایای فوقالعاده و پرسشهای اخلاقی که فناوریهای تعاملی جدید به ارمغان میآورند گذر کنیم، آشفته خواهد بود.»
این نمایشگاه خانهای را به نمایش گذاشته که سه نفر (بدون جنسیت) در آن زندگی میکنند. یکی از آنها کای ۱۷ ساله است که برای یک شرکت چاپ سهبعدی کار میکند، در اتاق متاورس میپلکد و هرگز گوشت نخورده (و نمیتواند بفهمد چرا کسی گوشت میخورد). دیگری پدربزرگ یا مادربزرگی است به نام مو، که ۷۶ ساله و یک معلم بازنشسته است که دچار زوال عقل زودرس شده و دلتنگ روزهای خوب گذشته است؛ و چارلی ۳۴ ساله که دچار فلج مغزی است و در یک شرکت تولیدکننده پروتئین در بوئنوس آیرس کار میکند. زندگی در سال ۲۰۵۰ بر اساس سه «روند کلان» کلی شکل میگیرد: بحران آبوهوایی، پیری جمعیت و «انقلاب صنعتی چهارم» که شاهد فناوریهای جمع آوری داده، از طریق نفوذ در خصوصیترین فضاهای ما خواهد بود.
البته که ما هیچکدام از این روندهای آینده را با جان و دل نمیپذیریم. ریچل کولدیکات، یک مدیر صنایع مراقبتی، که در مورد چگونگی تعامل فناوری با انسانها تحقیق میکند، میگوید ما ممکن است در آینده با سه دسته از مردم روبهرو شویم. «طبقهای که بسیار [با این سیستم و شبکه]مرتبطند، طبقهای که هنوز سردرگماند و طبقهای که تصمیم میگیرند کاملا خارج از این سیستم زندگی کنند.» او البته هشدار میدهد برای کسانی که میخواهند خانه خود را به صورت یک پناهگاه خصوصی نگه دارند، این کار آسان نخواهد بود. قدرتمندترین شرکتهای فناوری جهان پیشتر تمرکز خود را از تلفنها به خانهها تغییر دادهاند؛ شرکت گوگل دارای لانهای از سیستمهای امنیتی «هوشمند» است. آمازون فناوریهایی را که قادر به خواندن «دادههای احساسی» شما هستند به ثبت رسانده و فیس بوک در حال راه اندازی «متاورس» است.
کولدیکات میگوید مردم به گونهای نگرانیهای قبلی خود را نسبت به این فناوریها از دست خواهند داد و به گفته او مثلا« اگر مردم هماکنون الکسا نمیخرند زیرا دستگاهی است که به حریم خصوصی نفوذ پیدا میکند، در آینده بدون توجه به این ویژگی الکسا آن را میخرند زیرا استفاده هندزفری از آن در آشپزخانه خوب است.»
برخی از ما ممکن است چارهای جز تسلیم شدن نداشته باشیم. اگر خانههای ارزانقیمت شهرداری همچنان در آینده وجود داشته باشند، آیا ممکن است ساکنان آن ملزم شوند که زیر نظر قرار گیرند تا «ثابت کنند» که حق زندگی در این خانهها را دارند؟ آیا کسانی که از بیمههای بیکاری استفاده میکنند اگر تا ساعت ۸:۳۰ صبح هنوز در رختخواب باشند، برای آنها مشکلی ایجاد خواهد شد؟ کولدیکات معتقد است که ممکن است اینطور باشد.
امادستکم از بیرون، خانههای ما تقریبا یکسان به نظر میرسند. خانههای ما در آینده هم فضای کاری و هم فضایی برای ورزش و هم جایی برای خوردن و خوابیدن ما خواهند بود و به همین دلیل باید فضاهایی انعطافپذیرتر باشند.
حدود ۸۰ درصد از کربن منتشره از بتن و فولاد بهکاربرده در ساختوسازها تولید میشود، بنابراین استفاده از مواد تجدیدپذیر مانند الوار در خانههای جدید و همچنین ساختمانهای کمارتفاع رایجتر خواهند بود. طراحی داخلی ساختمانها به گونهای خواهد بود که بتواند بهسرعت تغییر کند و مثلاً ورود یک کودک یا یک پناهنده نجاتیافته از یک فاجعه آبوهوایی را در خود جای دهد. ما شاید بهسرعت خرید آبونمان خود را به شرکتهایی که مبلمان، لوازم خانگی و وسایل نقلیه ارائه میکنند، تغییر دهیم، همانطور که امروزه اشتراک نتفلیکس و برخی سینماهای خانگی را داریم.
به برخی از تغییراتی که ممکن است در آینده در خانههای خود شاهد آن باشیم نگاهی بیندازیم.
اتاق نشیمن
استفاده از حسگرها، میکروفونها، دوربینها، نمایشگرها در اتاقهای نشیمن آینده احتمالاً تا سال ۲۰۵۰ بسیار رایجتر و البته پنهانتر خواهند شد. نسخه آینده الکسا ممکن است در یک شمعدان یا یک گلدان تعبیه شود و با مواد طبیعی بیشتر (چوب، کنف، کاه و غیره) ترکیب شود. الکسای آینده نه تنها به آنچه شما میگویید پاسخ میدهد، بلکه به لحن و بلندی صدای شما نیز پاسخ میدهد، و متوجه میشود که چه زمانی سر فرزندانتان فریاد میزنید.
ایوون راجرز، رییس دانشکده علوم کامپیوتری در دانشگاه یوسیال لندن، میگوید «اگر بتوانیم کنترل دادههای خود را در دست بگیریم، هیچکدام از اینها نباید چیز وحشتناکی باشد. ما میتوانیم در اینجا بر جنبههای پادآرمانشهری تمرکز کنیم، اما اگر انتزاعیتر به این فکر کنیم که چگونه میتوانیم از دادههایی که این دستگاهها جمعآوری میکنند استفاده کنیم، این فناوریها جنبههای جالبی دارند که میتوانیم از آنها بهره ببریم.»
با توجه به اینکه بیشتر ما از خانه کار خواهیم کرد (یا به دلیل خودکارسازی بیکار شدهایم) و احیانا کمتر میتوانیم سفر کنیم، به دنبال راههای بیشتری برای ارتباطهای مجازی خواهیم بود. راجرز میگوید: «ما احتمالاً میتوانیم کمی باهوشتر از متاورس فیسبوک باشیم. دستیابی به هولوگرام سهبعدی، شبیه به جنگ ستارگان، از عزیزانمان نیز چندان دور از دسترس نخواهد بود. ما همین حالا میتوانیم از واقعیت افزوده برای امتحان مبلمان در اتاق نشیمن خود استفاده کنیم اما این فناوری در آینده بیشتر توسعه خواهد یافت.
آشپزخانه
طراحی و استفاده از آشپزخانه در میان نسلهای اخیر تغییرات بزرگی را به خود دیده است؛ از پیدایش اتاقی شبیه گالری که برای خدمتکار طراحی شده تا ساخت یک فضای بزرگ جمعی در آشپزخانه که کانون خانواده است و جای اتاق ناهارخوری را گرفته است. اما هیچکدام از اینها به این معنا نیست که ما بیشتر آشپزی میکنیم. به نظر میرسد تحویل غذا با هواپیماهای بدون سرنشین، خوردن گوشتهای آزمایشگاهی و پیروی از برنامههای غذایی بهینهسازی شده، در آینده مهارتهای آشپزی مردم را کمتر خواهد کرد و این کار را بیشتر به یک سرگرمی شیک تبدیل خواهد کرد. خوردن گوشت حیوانات احیانا به چیزی شبیه به سیگار کشیدن تبدیل خواهد شد؛ و شاید همانقدر ناسالم، منسوخ و اندکی طغیانگرانه تلقی شود.
حمام و دستشویی
ریچارد بکت، استاد طراحی بیو-دیجیتال در دانشگاه یوسیال لندن، میگوید: « وقتی ما حدود ۹۰ درصد از زمان خود را در داخل خانه میگذرانیم، مواجهه با آنچه که «طبیعت متنوع» نامیده میشود، را از دست میدهیم. این باعث میشود که ما تنوع میکروبی مورد نیاز بدنمان را دریافت نکنیم که خود منجر به بروز بسیاری از بیماریهای مزمن جدید میشود.»
ریچارد بکت برای مقابله با این مشکل، در حال طراحی و توسعه مصالح ساختمانی است که طبیعت را به داخل خانه میآورد. مصالح ساختمانی مانند کاشیهای حمام که حاوی میکروبهای مفید و یا معادل سرامیکی کلم ترشاند. او میگوید: «ممکن است مصالح ساختمانی نیاز به بافت بیشتر و پرمنفذتری داشته باشند و ما شاید با دیوارها و سطوح خانه به شکل متفاوتی برخورد کنیم. مثلا شاید مجبور باشیم همانطور که به گیاهان آب میدهیم، مواد مغذی روی دیوارهای خود بپاشیم.»
در همین حال، توالتهای هوشمند مدفوع و ادرار شما را رصد میکنند تا از سلامت روده و هورمونهای شما اطمینان حاصل کنند و در عین حال شما را با دوشهای سفارشی خود درمان کنند؛ البته تا زمانی که اشتباها روی توالت دیگران ننشینید. اما اگر برخی مردم تصمیم بگیرند از این امکانات دیجیتال استفاده نکنند، چه چیزی از دست خواهند داد؟ مثلا اگر این افراد اطلاعات خود را به شرکتهای فروش توالت ندهند، مکملهای رایگان منیزیم تحویل نمیگیرند؟
آینههای خانههای آینده ما نیز احتمالا بسیار جذابتر خواهد بود. این آینهها جملات امیدوارکننده صبحگاهی می گویند، به شما یادآوری میکنند که قرصهای خود را مصرف کنید، به شما کمک میکنند آرایش کنید و کودکان را تشویق میکنند تا دندانهای خود را با فیلترها و انیمیشنهای واقعیتافزوده مسواک بزنند.
اتاق خواب
پتو یا احتمالاً تشک شما نیز میتواند خواب شما را رصد کند. داگلاس میگوید: «در حال حاضر، وقتی به ابزار قابل پوشیدن فکر میکنیم، دستگاههایی شبیه آیفون با صفحهنمایش به ذهن میآید. در آینده شاهد خواهیم بود که این دستگاههای جمعآوری داده بسیار انسانیتر شوند.»
همچنین پیشبینی میشود مردم به جای خرید و دور ریختن لباس، آنها را بهصورت مجازی با هم مبادله کنند.
اتاق بازی
به عنوان یک کارشناس علوم کامپیوتری، ایوون راجرز تمایل دارد که خوشبین باشد. او میگوید: « باید به این فکر کنیم که چگونه وسایلی بسازیم که واقعاً شرایط بازی را برای کودکان فراهم و تقویت میکنند و به آنها اجازه میدهد در اتاق خواب خود خلاقیت داشته باشند.»
او معتقد است اسباببازیها بسیار جذابتر خواهند شد. تصور کنید که یک دریا را به کف اتاق خواب خود آوردهاید یا میتوانید از یک فرش واقعی به عنوان فرش پرنده مجازی استفاده کنید. یا اینکه عروسکهایی وجود داشته باشد که میتوانند با کودکان بیمار ارتباط برقرار کنند. واقعاً خوب است به این فکر کنیم که چگونه میتوانیم یادگیری در خانه را تجربهای شادتر کنیم و فناوریهایی داشته باشیم که واقعاً کودکان را به کنجکاوی و خلاقیت بیشتر تشویق میکنند.»
باغچه
ما در آینده به طور طبیعی زبالههای خود را بازیافت و سیستمهایی برای تامین انرژی خانههای خود ایجاد میکنیم. از طرفی ما قادر خواهیم بود میوهجات و سبزیجات مورد نیاز خود را در کشور خود بهصورت اشتراکی تولید کنیم. تا آنزمان احیانا آبوهوای بریتانیا برای کاشت انار و برخی انواع گلابی مناسب خواهد بود.
پیرز تیلور، معمار سرشناس بریتانیایی، میگوید: « وجود یک حصار کوچک در اطراف باغچههای کنونی ما بسیار غیرمنطقی است. داشتن فضایی که بین ۱۰ یا ۲۰ خانه مشترک باشد، بسیار منطقیتر است.»
او بر این باور است که امیدوارکننده ترین راهحلها در آینده در فضای بین خانهها نهفته است. او میگوید: «حتی اگر در آینده همچنان از خودرو استفاده کنیم ، نوع مالکیت باید تغییر کند. اجاره مادامالعمر و کوتاهمدت بسیار منطقیتر خواهد بود. اتومبیلها فضای زیادی برای پارکینگ و حتی نگهداری از آنها اشغال میکنند. اما وقتی تعداد اتومبیلها را کم کنیم شهرها مکانهای بسیار زیباتر میشوند.» تصور کنید که فضایی که هماکنون به خودروها اختصاص داده شده در اختیار عابران پیاده، دوچرخه سواران، پارکها، گیاهان، انسانها و حیوانات قرار داده شود. چرا که نه؟
جوزف پور جانورشناس و نویسنده اصلی یک تحقیق در مورد تاثیرات زیستمحیطی مواد غذایی، میگوید «رژیم غذایی که کاملا مبتنی بر گیاهان (وگان) باشد، احتمالا تنها راه اصلی کاهش تأثیرات زیستمحیطی بر سیاره زمین است.» به همین دلیل منوی غذای نمایندگان حاضر در نشست آب و هوایی گلاسگو به دلیل وجود گوشت و لبنیات مورد انتقاد قرار گرفته است.
اما پژوهشگران هشدار میدهند که خوردن گوشت فقط یک ترجیح غذایی نیست، بلکه با باورهای جنسیتی نیز همراه است. بیشترین جمعیت در میان وگانها زنان ۱۸ تا ۳۴ ساله و دو برابر مردان وگان هستند. دکتر کاترین اولیور، پژوهشگر در دانشگاه کمبریج در مقالهای که در وبسایت خبری-تحلیلی کانورسیشن منتشر کرده به رابطه بین وگانیسم و کلیشههای جنسیتی پرداخته است که بخشهایی از آن را میخوانید.
به گفته دکتر اولیور، خوردن گوشت با مردانگی گره خورده است. این باور به خوبی در کلیشه «پسر سویاخور» مشهود است، اصطلاحی تحقیرآمیز که برای توهین به مردان چپگرا و وگان برای زیر سوال بردن مردانگی آنها استفاده میشود. این باورها که ریشه در این تصور غلط دارد که خوردن سویا استروژن (هورمون زنانه) را افزایش میدهد، برخی از مردان را از تصمیم جدی برای گیاهخواری باز میدارد.
در رسانههای اجتماعی، اینفلوئنسرهای وگان مرد با نشان دادن اینکه چگونه وگانیسم میتواند مردانگی را تقویت کند، سعی در مقابله با کلیشهها دارند. دکتر اولیور در سه سال گذشته، رفتارهای مجازی را بررسی و زندگی اینفلوئنسرهای وگان را با مردان وگان در دنیای واقعی مقایسه کرده است. سوال اصلی این است که آیا داشتن رژیم غذایی وگان (گیاهخواری محض) واقعاً مردانگی مردان را تهدید میکند؟
اگر در اینستاگرام هشتتگ مردان وگان ( # VeganMen) را جستجو کنید، صفحه نمایش شما پر میشود از عکسهای مردانی که مزایای گیاهخواری را تایید میکنند. تجزیه و تحلیل پستهای این تأثیرگذاران، الگوهای روایی متعددی در مورد مردانگی به دست میدهد. آنها ایدههای سنتی مردانگی را با سلفیهایی از اندام برهنه و عضلانی یا با بشقابهای بزرگ غذا که پر است از پروتئینهای گیاهی، به تصویر میکشند.
در این پستها مردان در مورد اینکه چگونه گیاهخواری زندگی آنها را متحول کرده صحبت میکنند، در حالی که -مهمتر از همه - بر مردانگی آنها تاثیری نداشته است. برای حسابهایی که دنبالکنندههای زیادی دارند، این فقط روشی برای آگاهیرسانی نیست، بلکه تلاشی برای بهره وری مالی، فرهنگی و زیباییشناختی از طریق تبلیغ، جذب حمایت کنندههای مالی، جذب فالوور، لایک و کامنت نیز است. سه موضوع بارها در این پستها تکرار میشود:
دکتر الویر میگوید با اینکه گیاهخواری یا وگانیسم به عنوان یک سبک زندگی آرمانی در رسانههای اجتماعی، معرفی میشود، اما با صحبت کردن با وگانها از طبقات مختلف اجتماعی، و در سنین مختلف، متوجه شده که وگانیسمی که اینفلونسرها در فضای مجازی به نمایش میگذارند از واقعیت و زندگی واقعی مردانی که در خارج از فضای مجازی وگان هستند دور است.
گوشت، مردانگی و تغییرات اجتماعی
دکتر اولیور در تحقیقات خود هفت مصاحبه در مورد رابطه مردانگی با رژیم غذایی وگان، با مردان وگان بین ۲۰ تا ۶۵ سال در بریتانیا انجام داده است. همه این مردان احساس میکردند که تصاویر مردان وگان در رسانههای اجتماعی با تجربیات آنها فاصله زیادی دارد. این مردان احساس میکردند وگان شدن باعث شده بود با کلیشههای رایج مردانگی روبرو شوند و مردانگی آنها زیر سوال برود.
در حالی که ممکن است پدیده اینفلوئنسرهای وگان که به نوعی بیش از حد مردانگی را [در فضای مجازی] به نمایش میگذارند یک برگ برنده برای وگانیسم به نظر برسد، اما از طرفی شاید برای مردانی احساس میکنند به اندازه کافی «مرد» نیستند، جذاب نباشد. وقتی مردان وگان با مخاطبان بسیار زیاد در فضای مجازی تنها کسانی هستند که این زیباییشناسی را بازتولید میکنند، این باعث میشود که مردان عادی گیاهخوار احساس کنند که آنها در رژیم غذایی وگانیسم ناموفق بودهاند. برخی از کسانی که دکتر اولیور با آنها مصاحبه کرده گفتند، وقتی مردها گوشت را کنار میگذارند، انتظار دارند مورد تمسخر دوستان و اطرافیان خود قرار بگیرند.
یکی از مصاحبه شوندگان به نام متیو که در اواسط ۳۰ سالگی خود قرار دارد گفت: «من با کلیشههای رایج یک گیاهخوار تناسبی ندارم. من فوتبال و راگبی بازی میکنم و به باشگاه می روم. چارلی نیز که در اواخر دهه ۲۰ زندگی خود است گفت: «من این کار را فقط به دلایل زیستمحیطی و یا رعایت حقوق حیوانات انجام نمیدهم، بلکه یکی از دلایل من برای داشتن رژیم وگانیسم احساسی است که این رژیم به بدن من به عنوان یک مرد میدهد.»
برای ریس، که در دهه ۲۰ زندگی خود است، نیز وگانیسم ایدههای سنتی جنسیت را از بین میبرد و از اینکه با این نوع کلیشه مردانگی ارتباطی نداشته است خوشحال است. او میگوید این باور که « فقط مردان واقعی گوشت میخورند» خیلی مضحک است و دور بودن از این طرز فکر خوب است.»
بحث میان دکتر اولیور و مصاحبهشوندگان او از این هم فراتر رفته، به گونهای که متیو معتقد است یک مرد گیاهخوار بودن (وگان) نه تنها هنجارهای جنسیتی سنتی را به چالش می کشد، بلکه «شکلی از مداخله فمینیستی است. به این معنی که گیاهخواری مردان وضعیت موجود را به چالش میکشد و هنجارهای اجتماعی را در هم میشکند.» سایمون نیز که در دهه ۶۰ زندگی خود است، وگانیسم را یک رژیم غذایی همدلانه و فمینیستی میداند که معتقد است میتواند ارتباط او را با زنان خانوادهاش قویتر کند، زیرا او با این کار به آنها نوعی همدلی و شفقت نشان میدهد.
دکتر ناتاشا ییتس، استاد دانشگاه باند در استرالیا، در مقالهای که در وبسایت تحلیلیخبری کانورسیشن منتشر شده به پنج بیماری عمده اشاره میکند که ممکن است شیوع آنها در فصل سرما دوباره گریبان ما را بگیرد.
دکتر ییتس میگوید حالا که بسیاری از کشورها در حال بازگشت به زندگی عادی هستند، مدارس باز شده و رعایت فاصله اجتماعی نیز دیگر اجباری نیست، همه ما با یک مشکل بزرگ روبرو ییم؛ اختلاط زیادی به معنی شیوع بیماریهای فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزاست.
به عقیده دکتر ییتس، پنج بیماری وجود دارد که انتظار میرود در طول فصل سرما بیشتر شیوع پیدا کند. نگاهی به آنها بیندازیم.
۱. آنفلوانزا
آنفلوانزای فصلی معمولا سالانه جان حدود ۲۹۰ تا ۶۵۰ هزار نفر را در سراسر جهان میگیرد. اما از زمان شیوع ویروس کرونا، این بیماری عملا ناپدید شده است.
محتملترین دلیل برای چنین کاهش چشمگیری کاهش سفرهای بین المللی است. پروتکلهای بهداشتی برای مهار شیوع همهگیری ویروس کرونا مانند استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی و شستن دستها نیز به کاهش شیوع آنفلوانزا کمک کرده است. با از سرگیری سفرهای بینالمللی احتمالا آنفلوانزا نیز دوباره شیوع پیدا خواهد کرد.
۲. ذاتالریه
پروتکلهای بهداشتی همچنین به مهار باکتریهایی مانند «استرپتوکوک پنومونیه»، عامل ابتلا به ذاتالریه، نیز کمک کرده است.
مطالعهای که در ۲۶ کشور در ۶ قاره در نیمه اول سال ۲۰۲۰ انجام شده، نشان میدهد با گذشت ۸ هفته از اعمال محدودیتهای سفر و قرنطینه، بیماریهای عفونی ناشی از «استافیلوکوکوس پنومونیه» تا ۸۲ درصد کاهش داشتهاند.
باکتری استافیلوکوکوس پنومونیه باعث ابتلا به ذاتالریه، و طیفی از بیماریهای دیگر مانند عفونت گوش، سینوزیت، عفونتهای کشنده خونی، سیستم عصبی مرکزی یا مننژیت میشود.
کودکان خردسال، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
خوشبختانه، واکسنهایی (معروف به واکسنهای پنوموکوک) وجود دارد که از ابتلا به وخیمترین بیماریهای ناشی از این باکتری پیشگیری میکند.
استافیلوکوکوس پنومونیه با آنتیبیوتیک قابل درمان است. با این حال، از هر ده مورد ابتلا، سه مورد دستکم نسبت به یک نوع آنتی بیوتیک مقاومت نشان میدهند.
پیشگیری، با واکسن و رعایت بهداشت، قطعا بهترین گزینه است. بنابراین استفاده از آنتیبیوتیکها در سطح جامعه، باید با دقت و نظارت انجام شود تا مطمئن شویم که در زمانی که واقعا به آنها نیاز داریم، عمل میکنند.
۳. مننژیت
«نایسریا مننژیتیدیس» یکی دیگر از باکتریهای خطرناک است و همانطور که ممکن است از نام آن حدس زده باشید، باعث ابتلا به مننژیت مننگوکوکی، یک عفونت جدی در سیستم عصبی مرکزی، میشود.
مطالعه مذکور که کاهش استافیلوکوکوس پنومونیه در طول قرنطینه را اثبات کرد، همچنین نشان داد که میزان نایسریا مننژیتیدیس نیز در این دوران به میزان زیادی کاهش یافته است.
این مسئله البته جای تعجب ندارد زیرا باکتری نایسریا مننژیتیدیس نیز در بینی و گلو رشد میکند و میتواند از طریق ذراتی که هنگام سرفه و عطسه خارج میشوند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
مننژیت همواره در سراسر جهان شایع بوده است و درصد بالایی از مبتلایان به آن جانشان را از دست میدهند و افرادی که جان سالم به در میبرند نیز گاهی با معلولیت شدید مادام العمر روبرو میشوند.
مقابله با مننژیت نیز هم از طریق پیشگیری (واکسن) و هم از طریق درمان (آنتیبیوتیک) امکانپذیر است. اما مقاومت در برابر آنتیبیوتیکها نیز رو به افزایش است. بنابراین واکسیناسیون و اجتناب از مصرف بیشاز حد آنتیبیوتیک راههای مهمی برای کاهش خطر ابتلا به این باکتری است.
۴. برونشیولیت
ویروس سینسیشیال تنفسی یا آراسوی، یک ویروس شایع است که باعث بروز نوعی عفونت ریوی شبیه به آنفلوانزا میشود و برونشیولیت نام دارد. این نوع عفونت بیشتر و بهطور جدی، کودکان زیر دو سال را درگیر میکند.
اگرچه عفونتهای آراسوی معمولاً دارای علائم خفیف سرماخوردگی هستند اما باعث مرگومیر تعداد قابل توجهی از کودکان زیر پنج سال در سراسر جهان میشوند.
در زمان قرنطینه در دوران همهگیری در سراسر جهان، عفونت آراسوی به مدت یک سال در پایینترین سطح خود در طول تاریخ بوده است. اما در آوریل ۲۰۲۱ حتی در نیمکره شمالی (مثلا در آمریکا و بریتانیا) که کشورها در حال وارد شدن به فصل گرما بودند آمار ابتلا دوباره افزایش یافت.
پزشکان معمولا انتظار دارند آمار ابتلا به ویروس آراسوی در فصل سرما افزایش یابد.
تا پیش از بروز همهگیری کرونا تصور میشد که دلیل شیوع گسترده ویروس آراسوی در زمستان این است که این ویروس، در هوای سرد بیشتر تکثیر میشود و زنده میماند. اما دکتر ییتس میگوید باور دارد که کاهش آمار ابتلا، به رعایت بهداشت بستگی دارد. بنابراین برای حفظ سلامت کودکانمان هم که شده، نباید همه عادات بهداشتی خوبی را که در دوران همهگیری به دست آوردیم از جمله ماندن در خانه در هنگام بیماری، شستن دستها و پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه، استفاده از ماسک در مکانهای شلوغ و پرخطر، کنار بگذاریم.
۵. سرماخوردگی
شیوع راینوویروس در دوران همهگیری همچنان ادامه داشت و حتی آمار ابتلا در برخی کشورها افزایش یافت. دکتر ییتس به این دلیل این بیماری را در فهرست بیماریهای شایع در فصل سرما گنجانده که توانایی بالقوه شگفتانگیزی در مبارزه با کرونا دارد.
راینوویروس، مانند آراسوی، عامل اصلی سرماخوردگی به ویژه در نوزادان است. راینو ویروس و آراسوی علائم مشابهی دارند. بنابراین بدون انجام آزمایش نمیتوان تشخیص داد که افراد به کدامیک مبتلا شدهاند. اما هر دو بیماری به یک نوع درمان حاد نیاز دارند.
تمایز بین این دو بیماری اخیرا به دو دلیل اهمیت پیدا کرده است. یکی اینکه اگر کودکی در اوایل دوران خردسالی به عفونت راینوویروس مبتلا شده باشد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به خسخس مکرر و آسم دوران کودکی قرار دارد.
دوم اینکه راینوویروس توانایی بالقوه جالبی دارد و آن این است که ابتلا به این ویروس، در واقع سیستم ایمنی ما را برای مقابله با سایر ویروسها مانند کرونا و آنفلوانزا آماده میکند. این نظریه هنوز در مراحل اولیه پژوهشی قرار دارد و باید دید نتایج قطعی آن چه خواهد بود.
