وبسایت شبکه خبری فاکسنیوز در تحلیلی نوشت تشدید فشارهای دولت آمریکا بر نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، بخشی از راهبرد گستردهتر واشینگتن برای تضعیف نفوذ جهانی روسیه و حذف تدریجی حکومتهای وابسته به مسکو، از جمله جمهوری اسلامی، است.
در این مطلب که شنبه ۱۵ آذر منتشر شد، آمده است دولت دونالد ترامپ با هدف اعمال فشار بر کرملین و تغییر موازنه جنگ اوکراین، از مسیر ونزوئلا وارد شده و سیاست «مهار و حذف دولتهای یاغی متحد مسکو» را دنبال میکند.
تحلیلگران فاکسنیوز معتقدند این رویکرد هماکنون ایران و ونزوئلا را در بر میگیرد و پیش از این نیز حکومت بشار اسد، رییسجمهوری مخلوع سوریه، را شامل میشد.
فاکسنیوز تاکید کرد: «ونزوئلا یک کشور وابسته به روسیه است؛ همانطور که ایران چنین است و سوریه نیز تا زمان سرنگونی بشار اسد چنین بود. ترامپ یکییکی ثابت کرده که پوتین نمیتواند از متحدان مسالهدار خود در برابر قدرت آمریکا محافظت کند.»
بر اساس این گزارش، در حالی که ولادیمیر پوتین سرگرم مدیریت جنگ اوکراین است، ترامپ از مسیر فشارهای منطقهای، توان روسیه را در حفظ نفوذ خارجیاش فرسوده میکند.
در روزهای اخیر گمانهزنیها درباره چشمانداز روابط واشینگتن و کاراکاس، احتمال حمله نظامی آمریکا به ونزوئلا و تغییر حکومت این کشور افزایش یافته است.
۱۵ آذر ابراهیم عزیزی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، در دیدار با سفیر ونزوئلا در تهران گفت ایران از «مقاومت» ونزوئلا در برابر ایالات متحده حمایت میکند.
با این حال، تهرانتایمز، روزنامه انگلیسیزبان وابسته به جمهوری اسلامی، ۱۲ آذر نوشته بود در صورت حمله آمریکا به ونزوئلا، واکنش تهران بیشتر دیپلماتیک خواهد بود و حکومت ایران ابزار نظامی لازم را برای دفاع از ونزوئلا در آن سوی جهان در اختیار ندارد.
عملکرد روسیه در قبال متحدانش: وعدههای بزرگ، حمایت ناچیز
فاکسنیوز در ادامه گزارش خود، با اشاره به تحولات ماههای اخیر نوشت سوریه «اکنون در حال نزدیکترشدن به آمریکا است»، جمهوری اسلامی «از برنامه هستهای عقب نشسته» و حالا نوبت ونزوئلا فرا رسیده است.
در این مطلب آمده است: «ترامپ پوتین را در موقعیتی بسیار دشوار قرار داده و صفحه شطرنج جهان را بهخوبی میشناسد. او میداند تقابل مستقیم با روسیه خطر جنگ جهانی را در پی دارد، اما حذف تدریجی دولتهای یاغی وابسته به مسکو در نقاط مختلف جهان، فشار را بر مرکز قدرت روسیه افزایش میدهد.»
این رسانه به نقل از پیتر دوران، پژوهشگر ارشد در بنیاد دفاع از دموکراسیها، افزود مدل رفتاری کرملین در قبال متحدانش، از ایران تا سوریه و ونزوئلا، یک الگوی تکراری دارد: «وعدههای پرطمطراق، اما حداقل حمایت در مواقع تهدیدهای واقعی.»
نشریه تلگراف ۱۳ آذر گزارش داد مادورو در گفتوگوی تلفنی اخیر خود با ترامپ درخواست کرد در ازای تسلیم شدن و خروج از کشور، از «۲۰۰ میلیون دلار دارایی شخصیاش» محافظت شود.
پیشتر در ۹ آذر، مارکوین مولین، سناتور جمهوریخواه، اعلام کرد واشینگتن به مادورو فرصت داده که ونزوئلا را ترک کند و به روسیه یا کشور دیگری برود.
تضعیف تدریجی نفوذ روسیه در جهان
فاکسنیوز در ادامه نوشت در حالی که جنگ اوکراین برای روسیه «هزینه انسانی و مالی سنگینی» به دنبال داشته و مسکو برای تامین نیرو به مزدوران کرهشمالی متوسل شده، آمریکا بدون اعزام سرباز به جنگ توانسته حلقه نفوذ خارجی کرملین را بهتدریج تضعیف کند.
فاکسنیوز افزود تازهترین سند «استراتژی امنیت ملی» دولت ترامپ بر اولویت دادن به نیمکره غربی و مقابله مستقیم با نفوذ روسیه در حیاطخلوت آمریکا تاکید میکند.
در پایان این مطلب آمده است رویکرد واشینگتن در ونزوئلا صرفا اقدامی علیه مادورو نیست، بلکه «عملیات فشردهای برای محدودکردن پوتین» است تا کرملین میان حفظ متحدانش و ادامه جنگ اوکراین یکی را انتخاب کند.
خبرگزاری رویترز شنبه ۱۵ آذر گزارش داد هدف از سفر مکرون به لندن و گفتوگوهای آتی رهبران کشورهای اروپایی در این شهر، بررسی وضعیت میدانی جنگ اوکراین و روند گفتوگوهای صلح با میانجیگری ایالات متحده است.
مکرون در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «اوکراین میتواند روی حمایت تزلزلناپذیر ما حساب کند؛ این هدف تلاشهایی است که در چارچوب ائتلاف کشورهای داوطلب انجام دادهایم.»
او افزود فرانسه «همراه با آمریکا به تلاش برای ارائه تضمینهای امنیتی ادامه خواهد داد»، زیرا «بدون این تضمینها، صلحی پایدار و محکم امکانپذیر نیست» و «امنیت اوکراین به معنای امنیت کل اروپاست».
مکرون همچنین حملات شب گذشته روسیه به اوکراین، بهویژه هدف قرار گرفتن زیرساختهای انرژی و شبکه ریلی این کشور، را «به شدیدترین شکل ممکن» محکوم کرد و ادامه داد: «روسیه به تنشزایی ادامه میدهد و به دنبال صلح نیست. باید فشار بر مسکو ادامه یابد تا وادار به صلح شود.»
همزمان، آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد حملات شب گذشته موجب اختلال در شبکه برق اوکراین شده و نیروگاههای هستهای فعال ناچار به کاهش توان تولید خود شدهاند.
به گزارش این نهاد، نیروگاه هستهای زاپوریژیا برای مدتی از شبکه برق خارجی جدا شد که به اختلال در تامین انرژی آن انجامید.
این موضوع به تایید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نیز رسید.
رویترز در ادامه گزارش خود از گفتوگوی تلفنی زلنسکی با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا و جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، خبر داد.
زلنسکی این تماس را «طولانی و پرمحتوا» توصیف کرد و گفت کییف «مصمم است با حسن نیت» برای رسیدن به صلح با واشینگتن همکاری کند.
او اضافه کرد در این تماس درباره «گامها و چارچوبهای بعدی مذاکره با آمریکا» توافق شده است.
ویتکاف و کوشنر در روزهای اخیر دو بار در میامی با رستم عمرف، مذاکرهکننده ارشد اوکراین، دیدار کردند.
این مذاکرات از سوی دو طرف «سازنده» و در جهت «پیشبرد مسیر معتبری برای برقراری صلحی پایدار و عادلانه» توصیف شد.
پیشتر در ۱۱ آذر، ویتکاف و کوشنر با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، در مسکو دیدار کرده بودند.
یوری اوشاکوف، دستیار ویژه پوتین، این مذاکرات پنجساعته را «سازنده» توصیف کرد و در عین حال گفت: «دو طرف نه به صلح نزدیکتر شدند و نه از آن دورتر.»
پوتین پیش از این دیدار، اروپا را به «کارشکنی» در مذاکرات صلح متهم کرد و هشدار داد اگر کشورهای اروپایی واقعا خواهان رویارویی مستقیم با مسکو باشند، روسیه نیز آماده جنگ است.
روزنامه فرانسوی لوموند ۱۴ آذر گزارش داد دولت ترامپ در جریان مذاکرات صلح اوکراین، متحدان اروپایی خود را «نادیده گرفته» و آنها را «تحقیر کرده است».
لوموند نوشت ویتکاف و کوشنر پس از سفر اخیر به مسکو، نشست خود با کشورهای اروپایی در بروکسل را لغو کردند و ترجیح دادند در میامی با هیات مذاکرهکننده اوکراینی دیدار کنند.
رجی شنبه ۱۵ آذر در مصاحبه با شبکه العربیه، به نقش حکومت ایران در موضوع خلع سلاح در لبنان اشاره کرد و گفت دغدغه امروز این گروه، خرید زمان و حفظ جایگاهش در داخل لبنان است تا بتواند قدرت خود را پس بگیرد.
او افزود حزبالله همانطور که مقامهایش اعلام کردهاند، به شیوههای مختلف، از جمله با پول، خود را بازسازی میکند تا هر زمان فرصتی فراهم شود، نفوذ و موقعیت پیشینش را در لبنان بازیابد.
وزیر خارجه لبنان تاکید کرد از این رو، فعالیت حزبالله اکنون دیگر متمرکز بر نقاط مرزی و جنگیدن با اسرائیل نیست.
در شهریورماه، هیاتی بلندپایه از ایالات متحده با حضور تام باراک و مورگان اورتگاس، در بیروت با مقامهای لبنانی دیدار کرد. اعضای این هیات در گفتوگوهای خود تصریح کردند جمهوری اسلامی مانع اصلی در روند خلع سلاح حزبالله محسوب میشود.
دولت لبنان ۱۶ مرداد کلیات طرح آمریکا برای خلع سلاح گروههای مسلح را تصویب کرد. با این حال، حزبالله که مهمترین گروه نیابتی جمهوری اسلامی به شمار میرود و با حملات پی در پی اسرائیل بسیار تضعیف شده، از پذیرش خلع سلاح سر باز زده است.
رجی در ادامه مصاحبه خود گفت مسائل مربوط به خلع سلاح حزبالله را بهطور جدی با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در حاشیه نشستهای منطقهای مطرح کرده است.
عراقچی ۱۳ آذر با ارسال پیامی کتبی به همتای لبنانی خود، از او برای سفر به ایران بهمنظور رایزنی درباره «توسعه روابط دوجانبه و بررسی تحولات منطقهای و بینالمللی» دعوت کرد.
وزیر خارجه لبنان افزود پاسخ او به این دعوت از طریق «یک یادداشت دیپلماتیک» داده خواهد شد.
واینت بهتازگی گزارش داده بود رجی برای گفتوگو با عراقچی درباره اختلافات دوجانبه در «کشوری بیطرف» اعلام آمادگی کرده است.
مقامهای لبنانی در ماههای اخیر بارها تاکید کردهاند تهران باید از دخالت در امور داخلی لبنان بپرهیزد.
در یک نمونه، ارتش لبنان ۱۳ آذر گزارش برخی رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی درباره عضویت همزمان شمار زیادی از سربازان ارتش در گروه حزبالله را تکذیب کرد.
اظهارات اخیر علیاکبر ولایتی، مشاور علی خامنهای، مبنی بر اینکه «وجود حزبالله از نان شب هم برای لبنان واجبتر است» نیز با عکسالعملهای تندی از سوی رجی و نواف سلام، نخستوزیر لبنان، روبهرو شد.
«حزبالله دولت لبنان را به چالش میکشد»
وزیر خارجه لبنان در مصاحبه با العربیه، خلع سلاح حزبالله و برچیدن ساختار نظامی آن را فارغ از درخواستهای بینالمللی، یک «مطالبه لبنانی» خواند.
رجی از اینکه حزبالله همچنان متقاعد نشده که تحویل تسلیحات میتواند هم به سود لبنان و هم به نفع خودش بهعنوان یک «حزب» باشد، ابراز تاسف کرد.
به گفته او، اعتبار دولت لبنان اکنون به میزان توانایی آن در اعمال حاکمیت بر سراسر خاک کشور و محدود کردن سلاح در دست نیروهای قانونی وابسته است.
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، ۱۴ آذر در یک سخنرانی بار دیگر با خلع سلاح کامل این گروه مخالفت کرد.
در حالی که فشارهای بینالمللی بر دولت لبنان برای خلع سلاح حزبالله شدت گرفته است، این گروه مورد حمایت تهران تهدید کرده در صورت اصرار و اقدام دولت در این مسیر، احتمال بروز «درگیری داخلی» وجود دارد.
با این حال، یافتههای نظرسنجی جدید موسسه گالوپ نشان میدهد اکثریت مردم این کشور خواستار آن هستند که تنها ارتش لبنان حق در اختیار داشتن سلاح را داشته باشد.
وزیر خارجه لبنان همچنین هشدار داد حزبالله هر روز دولت را به چالش میکشد و تحریک میکند.
رجی تاکید کرد جامعه بینالمللی تنها در صورتی لبنان را جدی میگیرد که دولت بتواند کنترل خود بر کشور را از طریق انحصار سلاح و تسلط نیروهای قانونیاش نشان دهد.
او اضافه کرد موفقیت راهحل دیپلماتیک با اسرائیل، با خلع سلاح حزبالله آغاز میشود.
شریعتمداری شنبه ۱۵ آذر در یادداشتی در روزنامه کیهان با عنوان «غلط زیادی دزدان دریایی»، به بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس که در آن بار دیگر به موضوع مناقشهبرانگیز «حاکمیت امارات بر جزایر سهگانه» اشاره شده بود، پرداخت.
او نوشت امارات متحده عربی که خواهان حاکمیت بر جزایر سهگانه است، به «ساحل دزدان دریایی» شهرت داشته است.
این نماینده علی خامنهای به بحرین نیز حمله کرد و گفت: «امروزه اصلیترین خواسته مردم بحرین بازگشت این استان جدا شده از ایران به سرزمین اصلی و مادری آن، یعنی ایران اسلامی است و بدیهی است که این حق مسلم ایران و مردم استان جدا شده آن، نباید و نمیتواند نادیده گرفته شود.»
شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشور قطر، بحرین، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، کویت و عمان است.
این شش کشور، ۱۲ آذر در بیانیه پایانی نشست خود در بحرین بار دیگر موضع پیشین این شورا در رابطه با جزایر سهگانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی در خلیج فارس را تکرار و آنچه را «تداوم اشغال» این جزایر از سوی ایران مینامند، محکوم کردند.
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر از تهران خواستند به خواستههای ابوظبی برای حل اختلاف درباره مالکیت این جزایر از راه مذاکرات مستقیم پاسخ دهد یا این موضوع به دیوان بینالمللی دادگستری ارجاع داده شود.
تهدید همسایگان
علی اکبر ولایتی، مشاور بینالملل رهبر جمهوری اسلامی، ۱۴ آذر با انتقاد از حمایت شورای همکاری خلیج فارس از حاکمیت امارات متحده عربی بر جزایر سهگانه تهدید کرد: «صبر مردم ایران نامحدود نیست.»
علی شمخانی، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در شورای دفاع، نهاد جدیدی که پس از جنگ ۱۲ روزه تشکیل شده نیز درباره این مناقشه از کشورهای عربی منطقه خواست با «خطوط قرمز» حکومت ایران «بازی نکنند».
جمهوری اسلامی متهم است با تلاش برای تحریک کردن شیعیان بحرین علیه دولت این کشور، به ناامنی در منطقه خلیج فارس دامن میزند.
شریعتمداری در یادداشت خود گفت که بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس مرتبط با «شکست آمریکا و اسرائيل در جنگ ۱۲ روزه اخیر» است.
او پیشتر نیز گفته بود: «۹۰ میلیون ایرانی میدانند که اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه شکست خورد. اما صداهایی در داخل و خارج شنیده میشود که میگویند جمهوری اسلامی شکست خورد که البته هیچ سند و دلیلی ندارند.»
خامنهای، با وجود کشته شدن فرماندهان سپاه پاسداران و ویرانیهای بسیار در تاسیسات اتمی و موشکی جمهوری اسلامی، پیشتر مدعی «پیروزی» در این جنگ شده بود.
دولت ایران تاکنون با طرح این نکته که مساله حاکمیت بر جزایر سهگانه در سال ۱۹۷۱ «به طور قطعی و دائمی» تعیین شده، تنها برای مذاکره «بهمنظور رفع سوءتفاهم» اعلام آمادگی کرده است.
خبرگزای رویترز شنبه ۱۵ آذر به نقل از شرکت راهآهن دولتی اوکراین اعلام کرد در حملهای گسترده، یک مرکز مهم راهآهن در شهر فاستیو، نزدیک کییف هدف قرار گرفت و بخشهایی از ایستگاه و واگنها آسیب دید.
این شرکت گفت در این حمله تلفاتی گزارش نشده است اما حرکت چندین قطار در اطراف کییف و چرنیهیف لغو شد.
تیمهای امدادی از وقوع آتشسوزی و تخریب در محدوده ایستگاه خبر دادند. همزمان، مقامات محلی از حمله به زیرساختهای منطقه چرنیهیف گفتند.
وزارت توسعه اوکراین اعلام کرد نیروگاههای برق و گرمایش در استانهای چرنیهیف، زاپوریژیا، لویو و دنیپروپتروفسک هدف قرار گرفتهاند.
در پی این حملات، دستکم ۹ هزار و ۵۰۰ مشترک در استان اودسا بدون گرمایش و بیش از ۳۴ هزار نفر بدون آب ماندند.
بخشی از تاسیسات بندری اودسا نیز از شبکه برق خارج شده و با موتورهای اضطراری کار میکند.
وزارت انرژی اوکراین اعلام کرد زیرساختهای انرژی در هشت استان آسیب دیده و خاموشیهای گسترده رخ داده است.
این وزارتخانه گفت تیمهای فنی «در نخستین فرصت و در هر منطقهای که شرایط امنیتی اجازه دهد» در حال تعمیرات اضطراری هستند.
حمله با ۷۰۰ پهپاد و موشک
نیروی هوایی اوکراین اعلام کرد روسیه در حمله بامداد شنبه ۶۵۳ پهپاد و ۵۱ موشک، از جمله ۱۷ موشک بالستیک را بهسمت زیرساختهای حیاتی این کشور شلیک کرده است.
بنا بر این گزارش، پدافند هوایی اوکراین موفق شده ۵۸۵ پهپاد، ۲۹ موشک کروز و یک موشک بالستیک را سرنگون یا «خنثی» کند.
ارتش اوکراین اعلام کرد برخورد موشک یا پهپاد در ۲۹ نقطه کشور ثبت شده اما جزییات بیشتری ارائه نکرد.
مقامهای نظامی تاکید کردهاند عملیات رهگیری همچنان ادامه دارد و از شهروندان خواستهاند هوشیار بمانند، زیرا «چندین پهپاد دشمن همچنان در فضای هوایی کشور» حضور دارند.
هشدار در لهستان
در لهستان، همزمان با موج حملات روسیه، آژیرهای هشدار در منطقه لوبارتوف در شرق کشور به صدا درآمد.
مقامهای محلی گفتند هشدار بهدلیل وضعیت جنگی در اوکراین صادر شده و ارتباط مستقیمی با نقض حریم هوایی لهستان ندارد.
فرماندهی عملیات ارتش لهستان گفت جتهای این کشور در واکنش به خطر احتمالی به پرواز درآمدهاند اما نقض حریم هوایی ثبت نشده است.
مواجهه روزانه سوئد با زیردریاییهای روسیه
نیروی دریایی سوئد از افزایش بیسابقه حضور زیردریاییهای روسیه در دریای بالتیک خبر داد.
کاپیتان مارکو پتکوویچ، رییس عملیات نیروی دریایی سوئد، گفت این نیرو «تقریبا هر هفته» با زیردریاییهای روسیه مواجه میشود و انتظار میرود در صورت دستیابی روسیه و اوکراین به آتشبس یا توافق موقت، حتی این حضور «افزایش» پیدا کند.
به گفته او، مسکو «بهطور مداوم حضور خود را در منطقه تقویت میکند» و رویارویی با شناورهای روسی به بخشی عادی از عملیاتهای روزمره سوئد تبدیل شده است.
منطقه بالتیک طی ماههای گذشته با تهدیدهای امنیتی فزایندهای روبهرو شده؛ از جمله احتمال حملات ترکیبی با پهپاد، گزارشهایی درباره خرابکاری در خطوط زیر دریایی و حرکت کشتیهای فرسوده حامل نفت روسیه موسوم به «ناوگان سایه».
هفته گذشته نیز وزیر دفاع بریتانیا خبر داد یک کشتی جاسوسی روسیه وارد آبهای بریتانیا شده و با لیزر خلبانان نظامی را هدف قرار داده است.
سوئد بهتازگی میزبان رزمایش بزرگ ضدزیردریایی ناتو با نام «پلیبوک مرلین ۲۵» بود. رزمایشی با مشارکت ۹ کشور اروپایی و آمریکا که در آن صدها نیرو مهارتهای شناسایی زیردریایی را در شرایط ویژه دریای بالتیک تمرین کردند.
مقامهای نظامی میگویند توپوگرافی ناهموار بستر بالتیک در نزدیکی سوئد، کار ردیابی زیردریاییها را دشوار میکند و امکان اختفا را برای شناورهای روسی افزایش میدهد.
پتکوویچ گفت روسیه هر سال یک زیردریایی کلاس «کیلو» در سنپترزبورگ و منطقه کالینینگراد میسازد و این کشور «برنامهای هدفمند و دائمی برای نوسازی ناوگان دریایی» خود دارد.
حمله اوکراین به پالایشگاه ریازان
مقامهای روسیه خبر دادند که اوکراین دهها پهپاد به عمق خاک این کشور فرستاده و چندین استان هدف قرار گرفتهاند.
فرماندار ریازان گفت چند پهپاد به یک ساختمان مسکونی برخورد کرده و سقف ساختمان را به آتش کشیدهاند. همچنین قطعات پهپاد در محوطه یک «تاسیسات صنعتی» سقوط کرده است.
او نامی از این تاسیسات نبرد اما اوکراین در ماههای گذشته بارها پالایشگاه ریازان را هدف قرار داده است.
در استان ورونژ نیز مقامهای محلی از آسیب دیدن یک پمپبنزین، یک مدرسه و چند خانه خبر دادند.
وزارت دفاع روسیه اعلام کرد پدافند هوایی این کشور ۱۱۶ پهپاد اوکراینی را طی شب سرنگون کرده است.
اوکراین در ماههای اخیر حملات پهپادی خود را به تاسیسات نفتی، مخازن سوخت و پالایشگاههای روسیه افزایش داده و طبق گزارشها، دستکم ۱۷ پالایشگاه بزرگ را در سال جاری، هدف گرفته است.
این حملات بخشی از تلاش اوکراین برای ضربه زدن به زنجیره تامین سوخت و ماشین جنگی روسیه توصیف شده است.
